يونانيان واژه متيورولوگيا را ، برگرفته از کلمه «متيوروس» ، به معني اشياي معلق در آزمايشهاي مربوط به هوا ، به اضافه «لوگوس» که به خطابه يا درس ترجمه شده است، براي اين علم بکار برده‌اند. ليکن ، امروزه مطالعه جو زمين چنان به رشته‌هاي تخصصي تقسيم شده است که واژه فراگير متئورولوژي (هواشناسي) که از يونانيان باستان بر جاي مانده است، هيچ کس را ارضا نمي‌کند. از اينرو ، براي مطالعه بخشي از جو که در آن يونش و گسست مهم است و روي هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود 35Km قرار دارد، واژه آيرونومي (نزديک جو بالا) را بکار مي‌برند، در حالي که برخي ، به عنوان نامي فراگير ، علم (يا علوم) جو را مي‌پسندند.
نگاه اجمالي
مطالعه و پژوهش درباره تمامي جنبه‌هاي جو زمين که بطور تفصيلي از سطح زمين تا سطح بالايي جو را در بر مي‌گيرد، امروزه تحت عنوان علوم جوي ناميده مي‌شود. واژه قديمي و مصطلحتر هواشناسي مطالعه مطوح پاياني جو را ، که داراي تغييرات دائمي است، شامل مي‌شود. بشر از ابتداي خلقت به دليل تماس نزديک با طبيعت و مشاهده عيني پديده‌هاي جوي همواره نسبت به کشف اين پديده‌ها کنجکاوي نشان داده است. اولين تجربه عيني پديده‌هاي جوي شايد مشاهده رعد و برق و آتش گرفتن جنگلها بوده که بعدها به کشف آتش منجر شده است. همچنين اولين کوشش انسان براي تهيه غذا و کشاورزي نيز همراه با ديده باني هوا بوده است.
هواشناسي شاخه‌اي تخصصي از فيزيک پيشرفته است که از ابزارهاي رياضي پيچيده‌اي بهره مي‌گيرد و بر همه علوم فيزيک تکيه‌اي استوار دارد. هواشناسي بيش از همه با نظريه تابش الکترومغناطيسي ، ترموديناميک ، مکانيک کلاسيک ، فيزيک شاره‌ها ، شيمي فيزيک و نظريه لايه مرزي سر و کار دارد. اگر جو زيرين نيز در آن گنجانده شود، فيزيک خورشيد ، طيف شناسي ، فيزيک پلاسما ، يونش ، فيزيک ذرات بنيادي ، پديده‌هاي اشعه ايکس ، نور شناخت ، فيزيک پرتوي کيهاني ، پديده هاي برانگيزش ، الکتروديناميک ، مگنتوهيدروديناميک ، انتشار راديويي و ساير فرآيندهاي مربوطه را نيز بايد فرا گرفت.
تاريخچه
اولين بار ادموند هالي به سال 1688 اسنادي را در زمينه پديده‌هاي جوي و نقشه‌هاي مربوطه به بادهاي متواتر در سطح اقيانوسها ، براي بخشي از سطح زمين منتشر مي‌کند و در سال 1840 هوري نقشه بادهاي اقيانوسها را ترسيم و توان و جهت وزش آنها را مشخص مي‌سازد و بدين ترتيب در رفع نياز دريانوردي گامي برداشته مي‌شود.
سير تحولي و رشد
در اواخر قرن نوزدهم مطالعات جو شناسي در سطح زمين بويژه در زمينه اندازه گيري بارانها توسعه پيدا مي‌کند و از سال 1916 مطالعه پديده‌هاي جوي در زمينه پيش‌بيني هوا شکل مي‌يابد و اين بررسيها بر مبناي ويژگيهاي سيستماتيک صورت مي‌گيرد. در سالهاي بعد ، توسعه هوانوردي پيش بينيهاي دقيقتري را در وسعت گسترده‌اي ايجاب مي‌کند و آگاهي هوانوردان از حالات احتمالي آزمايشهاي مربوط به هوا در ناحيه معين و براي يک لحظه از زمان الزامي مي‌نمايد و به منظور رفع همين نياز هست که در پاره‌اي از نقاط دنيا سازمانهاي هواشناسي بوجود مي‌آيد. به تدريج به موازات توسعه شناساييهاي علمي ، براي بهره گيري منطقي از منابع اقتصادي زمين به آگاهيهاي بيشتري از پديده‌هاي جوي احساس نيز مي‌شود، به گونه‌اي که براي شناخت قدرت هيدروليکي ناهمواريها و "نفت سفيد" کوهستانها به عنوان منبع زايش آبها ، تعيين حجم متوسط آب رودخانه‌ها در رابطه با نوسان ميزان بارندگي سالانه حوضه‌ها مورد توجه قرار مي‌گيرد. همچنين پيشرفت علم کشاورزي به منظور کاشت و برداشت محصولات کشاورزي ، مهندسين زراعي را به کسب اطلاعاتي در زمينه آب و هواشناسي وا مي‌دارد و همين نياز به عنوان انگيزه ديگري در پيشرفت تحقيقات کليماتولوژي موثر مي‌افتد.
شاخه‌هاي هواشناسي
• هواشناسي فيزيکي: بررسي ويژگيها و منشا تغييرات عوامل آب و هوا را مد نظر دارد.
• هواشناسي ديناميکي: به مطالعه توده‌هاي هوا و بررسي عوامل انرژي مجموعه اتمسفر و يا جريانات اتمسفري مي‌پردازد.
• هواشناسي اتمسفر آزاد: پديده‌هاي اتمسفر را از سطح زمين تا ارتفاعات بيشتر مطالعه مي‌کند.
• هواشناسي زيستي
• هواشناسي کشاورزي
• هواشناسي هوانوردي
• هواشناسي مهندسي
• هيدروکليماتولوژي
منبع : دانشنامه رشد