خط ميخي

احتمالا توسط سومريان اختراع شد و آکدي ها آنرا از ايشان آموختند. از آنجايي که زبان بابلي و زبان آشوري ، لهجه هاي زبان آکدي هستند و خود زبان آکدي، بعدها زبان رسمي سومر شد و با توجه به اهميت اين تمدن ها در دنياي آن روز، بسياري بر اين باورند که خط ميخي تبديل به خط بين الملليِ آن روزگار شده و به همين دليل در ايران و مصر گسترش يافت.
به نظر مي رسد، آنچه که سبب شد خط ميخي در ايران و مصر مورد توجه واقع شود، نياز اين کشورها به خطي کامل بود. در ايران، پيش از دوره هخامنشيان ، خطي کامل و جامع وجود نداشت و نياز به يک روش نگارش با ويژگي هاي يادشده احساس مي شد. در مصر اما وضعيت فرق مي کرد و از قرن هفتم پيش از ميلاد، با اختراع خط همگاني (demotive)، بيشتر متون تجاري به اين روش نوشته شد و چنانکه از شواهد باقي مانده پيداست، خط ميخي هرگز خط رسمي مصريان نبوده است.
به هر روي، در آغاز، خط ميخي از الفباي تصويري تشکيل شده بود. به تدريج، طرح کليِ هر تصوير با استفاده از خط هاي ”ميخي شکل“ نوشته شد و هر نمادِ ميخي، نشانه يک واژه کامل شد. چون برخي واژگان کشيدني نبودند، به ناچار از بعضي نمادهاي ديگر براي به نمايش در آوردن آنها استفاده شد و در نتيجه نمادهاي چند معنايي بوجود آمد. براي نمونه، بجاي خدا از نماد ستاره و بجاي راه رفتن از نمادِ ”پا“ استفاده شد.
پرسش : چگونه در خط ميخي، واژه نگاري تبديل به روشِ نگارش هجايي شد؟
پاسخ : چون بيشتر واژگان زبان سومري، تک بخشي «تک هجايي بود، به تدريج و بصورت قراردادي، هر نماد نشانگر هجايي شد که در اصل متعلق به يک واژه بود.
خط ميخي بيش از 200 سال (550 تا 330 پيش از ميلاد)، روش نگارش رسمي دربار ايران بوده است. چنانکه پيشتر نيز اشاره شد، خط ميخي ايراني با نمونه هاي موجود در کشورهاي ديگر فرق داشته است. دو ويژگي اين خط عبارتند از :
1-الفباي ميخي ايراني، هم آوانشان و هم بخش نشان‌ هجا نشان بوده است.
2-پنج ديس واژه براي واژگاني که پياپي استفاده مي شده، وجود داشته است.
در زير، تصوير و آوا يا هجاي هر نماد خط ميخي ايراني آورده شده است:

و اين هم آن پنج نماد که نشاندهنده خدا، زمين، کشور و شاه بوده اند:

منبع:http://forum.parsigold.com
/الف