سديم يکي از عناصر متداول موجود در پوسته زمين است به طوري که 6/2 درصد پوسته زمين را ترکيبهاي سديم دار تشکيل ميدهد. مهم ترين ترکيب آن نمک خوراکي يا سديم کلرايد است .
نمک خوراکي را ميتوان از آب دريا يا سنگ نمک بدست آورد . سديم از نظر واکنش پذيري بسيار شبيه عنصر همگروه خود ليتيم عمل ميکند . بنابر اين استخراج آن از سنگ نمک به دشواري انجام ميشود.
براي استخراج سديم از الکتروليز نمک آن استفاده مي شود. سلول الکتروليزي آن سلول داون ناميده ميشود.
در اين سلول ،‌سديم کلرايد ذوب ميشود .پس جريان الکتريکي را از خود عبور ميدهد .يونهاي کلرايد به سمت آْند کشيده مي شوند . به جايي که در آن اکترون از دست مي دهند:
2Cl- – 2e ==è Cl2
پس در آند گاز کلر تشکيل ميشود . يونهاي کلر الکترون از دست مي دهند و اکسيد مي شوند.
يونهاي سديم به سمت کاتد کشيده مي شوند در اينجا هر يون سديم يک اکترون مي گيرد:
Na+ + e ==è Na
پس در کاتد سديم مذاب تشکيل ميشود .همانطور که يونهاي سديم الکترون ميگيرند کاهش مي يابند.
جدا نگهداشتن سديم مايع از کلر، ضروري و مهم است زيرا اين دو براي تشکيل دوباره سديم کلرايد به شدت با هم واکنش ميدهند.
از آنجا که سديم فلزي بسيار واکنش پذير است، معمولا به صورت همراه با فلزهاي ديگر کمتر کاربرد دارد .اين فلز با آب به شدت واکنش ميدهد پس ميتوان نتيجه گرفت که در محيط مرطوب چندان کاربرد ندارد.
به هر حال بالا بودن واکنش پذيري آن، به اين معناست که ميتوان در استخراج تيتانيم از تيتانيم کلرايد ،‌از سديم استفاده کرد :
TiCl4 + 4Na ==è 4NaCl + Ti
معمولا در اين واکنش،‌به جاي سديم ،‌بيشتر از منيزيم استفاده مي شود .
از سديم مي توان به عنوان خنک کننده در نيروگاههاي هسته اي استفاده کرد. به اين ترتيب ،‌گرما از راکتورهاي داغ به ديگ هاي بخار ( جايي که آب به جوش مي آيد )‌منتقل ميشود.
سديم براي اين کار مناسب است زيرا هدايت کننده گرمايي مناسبي است.هنگامي که ذوب ميشود به آساني جاري ميشود و در گستره ي بسيار وسيعي از دما به حالت مايع وجود دارد.
سديم در 98 0Cذوب ميشود و تا دما به 891 0C نرسد ،‌نمي جوشد،‌اما سديم مايع را هنگامي که داغ است بايد از رطوبت دور نگه داشت.
لامپهاي زرد خيابان، داراي بخار سديم هستند. به ازاي هر ژول انرژي الکتريکي که به بخار سديم ميرسد،‌مقدار زيادي نور مريي از آن بيرون مي آيد . به همين علت اين لامپ ها ارزان هستند
منبع:http://www.academist.ir
/خ