امروزه، براي اکثر افرادي که به هر نحوي با متون انگليسي يا غير زبان مادري خود درگير هستند، داشتند يک ديکشنري بزرگترين مزيت و کمک تلقي مي شود. يک ديکشنري خوب، با در بر داشتن مفاهيم و تعاريف عام و خاص يکسري کلمات و اصطلاحات و جملات مي تواند کمک شاياني را به افرادي که قصد درک مفهوم و مطلب نوشته اي را دارند، به حساب مي آيد. اما شايد براي اکثر ما انتخاب يه ديکشنري خوب و موثر کار کمي مشکلي باشد. حال آنکه در کلاس و آموزشگاهها شاهد دبيران و دوستاني هستيم که هريک به سليقه خود يک ديکشنري را معرفي مي کنند. اما واقعا معيار گزينش يک ديکشنري خوب چيست؟ آيا اصلا فرقي مي کند که ديکشنري مارکش چه باشد؟ همه ديکشنري ها معني کلمات را نوشته اند، پس لزوم نشان دادن حساسيت در اين زمينه چيست؟
شايد اكثر ما تا اينقدر اطلاع داشته باشيم كه يك ديكشنري اطلاعات زير را در اختيار زبان آموز مي گذارد.
ديكته صحيح كلمه، تلفظ كلمه، نوع كلمه مثلا اسم، فعل، شكلهاي بي قاعده كلمات، انواع معاني كلمات با عبارتها و توضيحات ساده، چند نمونه مثال جهت كاربرد كلمه، اصطلاحات مورد استفاده با آن كلمه، و غيره
براي کساني که مي خواهند يک زبان خارجي را خوب ياد بگيرند، تهيه ديکشنري معتبر و آشنايي با نحوه استفاده از آن کاملا ضروري است. اگر شما نيت يادگيري زبان را نداريد و فقط به طور اتفاقي نياز داريد معناي واژه اي را بدانيد، شايد تاکيد بر استفاده از ديکشنري تک زبانه چندان ضروري نباشد. اما براي کساني که مي خواهند يک زبان خارجي را به طور جدي يادبگيرند، موضوع کاملا متفاوت است.
به همين منظور در اين جا تلاش مي کنيم شما را با انواع ديکشنري تک زبانه آموزشي (انگليسي-انگليسي) آشنا کنيم تا هنگام تهيه ديکشنري با آگاهي بيشتري به اين کار اقدام کنيد. اما پيش از اين کار بد نيست چند نکته اي را در مورد ديکشنري هاي دو زبانه مطرح کنيم.

ديكشنري هاي دو زبانه

وقتي به واژه جديدي بر مي خوريم، يکي از کارهايي که مي توانيم انجام دهيم اين است که فورا به سراغ يکي از اين ديکشنري ها برويم و مشکل واژه جديد را حل کنيم. اما چرا اين کار توصيه نمي شود؟ يک دليل اين است که اگر مي خواهيم يک زبان خارجي را ياد بگيريم، تلاش ما از همان قدم هاي نخست بايد استفاده از همان زبان در هر فرصت ممکن باشد.
اين که معناي واژه هاي مورد نظر در يک ديکشنري تک زبانه جستجو و مطالعه شود خود در عين حال تمرين خواندن هم هست. دليل مهم ديگر اين است که معمولا ديکشنري هاي دوزبانه هر چقدر هم خوب تاليف شده باشند، باز هم در بعضي موارد معناي دقيق واژه را به دست نمي دهند و در چنين مواردي استفاده از آن ها مي تواند گمراه کننده باشد. بنابراين، گو اينکه ديکشنري هاي دوزبانه کاربردهاي خاص خود را دارا هستند، اما براي يادگيري زبان ابزار مناسبي به شمار نمي روند.
شايد براي كساني كه اولين بارشان باشد در ابتدا كمي سخت باشد اما اگر عادت كنيد ديگه نه تنها راحت هستيد بلكه جلوي خيلي از مشكلات را خواهيد گرفت. متاسفانه اينجا جاي توضيح مطالب مهم در اين زمينه نيست ولي فقط بدانيد كه اكثر ديكشنري ها بر اساس 2000 لغت كليدي كه معمولا حدود 80 ال 90 درصد رايج و كاربرد دارند نوشته و تنظيم مي شنود تا بكار گيري آنها براي زبان آموزان راحت باشد.

انواع ديكشنري

اگر چه مرسوم هست مردم به مغازه دارها مي گويند آقا يك ديكشنري مثلا آكسفورد بده! ديكشنري لانگمن مي خواستم. آقا ديكشنري وبستر يا كمبريج داريد؟
و مغازه دار هم مي دانيد منظور مشتري ديكشنري كامل و عادي است نه چيز ديگر.
ولي آيا مي دانيد اگر دانشجويي از شما بپرسدمن مي خواهم در مورد آلودگي محيط زيست يك مقاله به انگليسي بنويسم آيا ديكشنري موضوعي سراغ داريد كه لغات و اصطلاحات مورد نياز او را تا حدودي در كنار هم داشته باشد؟
اگر دانش آموزي بخواهد در مورد فرهنگ و هنر اطلاعاتي بدست آورد چطور؟
اگر كسي بخواهد فقط انواع تلفظهاي اسامي محلها و كلمات را دقيقا داشته باشد چطور؟
و ...
پس مي بينيد بايد در انتخاب ديكشنري و خريد آن با توجه به نوع زبان و تلفظ انتخابي،
آمريكايي يا بريتانيايي، سن و سطح زبان آموز، موضوع مورد نياز، ديكشنري هاي عمومي، ديكشنري هاي فرهنگي، ديكشنري هاي آموزشي، ديكشنري هاي تخصصي، ديكشنري هاي موضوعي، ديكشنري هاي مصور، ديكشنري اصطلاحات، ديكشنري هاي پيشرفته، ديكشنري هاي ساده و مقدماتي، ديكشنري هاي فقط تلفظ، جيبي يا قطع بزرگ، داراي سي دي مالتي مديا (كه بسيار توصيه مي شود)، حتما به جديد و بروز بودن چاپ ديكشنري، نحوه ارائه مطالب و مهمتر از همه بيان مثال و كاربرد واژگان توجه نماييد.
اگر يك كاتالوگ ديكشنري مثلا انتشارات لانگمن را تهيه كنيد مي بينيد چقدر ديكشنري با چه اهداف و موضوعات و نحوه ارائه مطالب موجود است و ما از آنها خبر نداريم. و اگر قبلا مي دانستيم همچنين ديكشنري در بازار موجود هست چقدر كار يا فعاليت خاص ما ساده تر و بهتر صورت مي گرفت.
به هرحال در اينجا به اختصار چند نمونه ديكشنري خاص معرفي مي شود:

معرفي انواع ديكشنري

به طور کلي ديکشنري هايي که براي يادگيري زبان خارجي استفاده مي شود، ديکشنري هاي مخصوص زبان آموزان (Learner's Dictionary) است که با توجه به نيازهاي ويژه آن ها در يادگيري زبان تاليف شده است. اين نوع ديکشنري ها در سطوح مبتدي (Elementary)، متوسط (Intermediate)، پيشرفته (Advanced) در دسترس است که نمونه هايي را براي آشنايي بيشتر نام مي بريم:
- در سطح Elementary :
Oxford Elementary Learner's Dictionary
Cambridge Essential English Dictionary
- در سطح Intermediate :
Oxford ESL Dictionary
Longman Active Study Dictionary
Cambridge Dictionary of American English
- در سطح Advanced :
Oxford Advanced Learner's Dictionary
Longman Dictionary of Contemporary English
Cambridge Advanced Learner's Dictionary
براي درک بهتر تفاوت سطوح مختلف در تاليف اين ديکشنري ها، واژه essential را به عنوان نمونه انتخاب کرده و تفاوت تعريف اين واژه را در سه ديکشنري آکسفورد، به ترتيب در: Oxford Elementary ( Sixteenth impression 2003 ) ، در Oxford ESL (First published 2004) و در Oxford Advanced (Seventh edition 2005) ذکر مي کنيم :
If something is essential, you must have or do it
Absolutely necessry;that you must have or do
Completely necessary;extermely important in a particular situation or for a particular activity در اين مثال مي بينيم که چگونه معناي essential در Oxford Elementary Learner's Dictionary به ساده ترين شکل و با استفاده از ساده ترين واژه ها تعريف شده است و در Oxford Advanced Learner's Dictionary با استفاده از واژه هاي بيشتر و مشکل تر.

ديكشنري هاي تصويري

نوع ديگري از ديکشنري که مرجع بسيار مفيدي براي پيدا کردن نام بسياري از اشيا به شمار مي رود ديکشنري تصويري است. در بسياري از موارد که مي خواهيم بدانيم نام يک وسيله، يک چيز، يا يک حيوان در زبان انگليسي چيست يکي از بهترين کارها مراجعه به يکي از اين نوع ديکشنري هاست.در اين مورد هم چند ديکشنري خوب به عنوان نمونه عبارت است از:
Photo Dictionary Oxford
Longman Photo Dictionary
The Oxford Picture Dictionary
آخرين نکته اي که توجه شما را به آن جلب مي کنيم اين است که بعضي از ديکشنري ها اختصاص به انگليسي بريتانيايي و بعضي ديگر اختصاص به انگليسي آمريکايي دارند. بعضي از ديکشنري ها هم (مانند Oxford Advanced Learner's) واژه هاي رايج در هر دو را پوشش داده اند. شما مي توانيد براي پي بردن به اين که ديکشنري مورد نظر شما جزو کدام دسته است به اطلاعات مندرج در پشت جلد آن مراجعه کنيد.
اما پيشنهاد ما...
بهترين ديكشنري كه تا كنون ديده ام ديكشنري لانگ من البته بر روي دي وي دي است.
امكانات بي نظيري بر روي دي وي دي قرار گرفته كه شما را از ديگر ديكشنري ها بي نياز مي كند. خريد اين ديكشنري را براي زبان آموزان به خصوص سطوح متوسط و بالاتر شديدا توصيه مي كنم.

اندازه ديكشنري

عموما در رده ديکشنري هاي کتابي، سه نوع مطرح وجود دارد: جيبي، معمولي، قطور. طبيعتا در انتخاب ديکشنري مناسب به کارکرد آن دقت کنيد. هرگز يک ديکشنري جيبي براي کارهاي بزرگ ترجمه اي مناسب نخواهد بود، حال آنکه حمل يک ديکشنري قطور در سفر و ميتينگ هاي معمولي کمي مضحک به نظر مي رسد، پس با توجه به کار و موقعيت ديکشنري خود را انتخاب کنيد، مي توانيد در انتخاب خود از موارد زير کمک بگيريد.
چنانچه فردي هستيد که دائما در حال رفت آمد مي باشيد، و براي شما يافتن سريع لغات کلمات از جهت آنکه بايد سريعا آنها را به کار ببريد حساس مي باشد، حتما از ديکشنري هاي جيبي استفاده کنيد، انواع ديکشنري هاي جيبي Oxford، Longman و Merriam Webester گزينه هاي مناسبي بشمار مي آيند.
چنانچه زبان آموز هستيد، يعني در دانشگاه يا آموزشگاه زبان مي خوانيد، يا به هر دليلي در کلاس از ديکشنري استفاده مي کنيد ديکشنري هاي معمولي براي شما مناسب مي باشندLongman و Oxford Dictionary جزو مناسب ترين و پرکاربردي ترين ديکشنري هاي معمولي مي باشند.
حال اگر شما از ديکشنري براي ترجمه متون يا پيدا کردن مفاهيم پيچيده استفاده مي کنيد، انواع جيبي و معمولي آن شايد کارساز نباشند، لذا ديکشنري هاي قطور مي توانند مناسب باشند. در انتخاب يک ديکشنري قطور حتما به کيفيت جلد و صفحات توجه کنيد. دو ديکشنري قطور Oxford Advanced و Longman جزو بهترين ديکشنري هاي پيشرفته و قطور مي باشند. (لازم به کر است اين ديکشنري ها به تجربه و اکثريت نظر اساتيد و دوستان انتخاب شده اند، حتما ديکشنري هاي مفيد و جالب بيشتري هم مي توانيد تهيه کنيد.)
منابع تحقيق :
hadianfar.blogsky.com
amoozeshmafhoomi.blogspot.com
forum.niksalehi.com /ن