در فيزيک ، پديدهي جالبي به نام ديامغناطيسم وجود دارد که عبارت است از اين که تقريباً تمام اجسامِ غيرمغناطيسي از قطبهاي شديد آهنربايي رانده ميشوند. جالب بودنِ اين پديده به اين دليل است که قاعدتاً تصور ميشود که ميدان شديد آهنربايي بايد باعثِ نظم دادن به دوقطبيهاي مغناطيسيِ مولکوليِ اجسام، ولو اجسامِ غيرمغناطيسي، شود و دوقطبيهاي مغناطيسيِ منظم شده جذب نواحي شديدترِ ميدان مغناطيسي، يا همان قطبهاي شديدِ آهنربايي، شوند نه آنکه از آنها دفع شوند. در واقع اعتقاد بر اين است که پديدهي ديامغناطيسم حتي در مورد اجسام مغناطيسي (يعني اجسام فرومغناطيس يا پارامغناطيس که داراي دوقطبيهاي مغناطيسي منظم هستند يا به راحتي در ميدان مغناطيسي، دوقطبيهاي مغناطيسي مولکولي آنها منظم ميشود) نيز صادق است اما به اين دليل بارز نيست و پديدهي دفع در آنها ديده نميشود که نيروي دافعهي ديامغناطيسي در آنها کمتر از نيروي جاذبهاي است که دوقطبيهاي مغناطيسيِ منظمِ اين مواد را به نواحيِ شديد مغناطيسي، قطبها، ميکشانَد.
در زمانهاي اخير که پيشرفت صنعت اجازهي ايجاد ميدانهاي مغناطيسي بسيار شديد را توسط سولنوييدهاي بسيار قوي، که عمدتاً در آنها از پديدهي اَبَررسانايي استفاده ميشود، داده است پديدهي ديامغناطيسم بُروزِ نمايشيِ بسيار بيشتري پيدا کرده است به گونهاي که اجسام بسياري مثل قورباغه، بعضي فلزات، ....، و حتي يک انسان سنگينوزن را به صورت نمايشي روي سولنوييدهاي بسيار قوي روشن به حالت شناور نگاه داشته و از آنها تصويربرداري نمودهاند. به اين پديده که نيروي دفع از ميدان برابر با وزن اجسام است و آنها را به صورت معلق در بالاي سولنوييد نگاه ميدارد پديدهي شناوري گفته ميشود.
.jpg)
پديدهي ديامغناطيسم پديدهاي تجربي و نه ابتدائاً مبتني بر تئوري بوده است. البته سعي شده است توجيهاتي نظري نيز براي آن ارائه شود اما توجيهاتِ ارائه شده کامل و قابل قبول به نظر نميرسد. در زير سعي ميکنيم بفهميم که علت واقعيِ اين پديدهي جالب چه ميتواند باشد.
ميدانيم که درصدِ قابلِ توجهي از هوا را اکسيژن تشکيل داده است. و نيز ميدانيم مولکول اکسيژنِ هوا داراي گشتاورِ مغناطيسيِ قابل توجهي است يا به عبارتي هر مولکولِ اکسيژن حکم يک آهنرباي کوچک را دارد. به جذب مولکولهاي اکسيژن مايع به قطبهاي آهنربا در شکل زير توجه کنيد.
.jpg)
از طرفي پديدهي ديامغناطيسم يا دفع از قطبهاي آهنربايي تا جايي که گزارشات نشان ميدهد در هوا، و نه در خلأ يا در محيطي فاقد مولکولهاي داراي گشتاور مغناطيسي، مشاهده شده است. پس منطقي است تصور کنيم که دوقطبيهاي مولکوليِ مغناطيسيِ هوا يا درواقع مولکولهاي اکسيژن جذبِ قطب شديدِ آهنربايي ميشوند و درواقع به آن ميچسبند و بالشتکي از هوا روي آن تشکيل ميدهند درست مثل جَوّ زمين که تحت تأثير جاذبهي ثقليِ زمين به سطح زمين چسبيده و بالشتکي از هوا در اطراف کرهي زمين بهوجود آورده است. بالشتکِ هواي فشردهي روي قطب شديد آهنربايي داراي چگالياي است که به نحو قابل توجهي بيش از چگالي هواي معموليِ اطراف است. پس، بنا بر قانون ارشميدس، اجسامِ قرار گرفته در آن را به طرف نواحيِ با چگاليِ کمتر، يعني به طرفِ دور شدن از قطب آهنربايي، ميرانَد. به عبارت سادهتر گويا اجسامي که شناوري آنها روي اين قطبهاي شديدِ آهنربايي براي ما تعجبانگيز است درواقع روي اين بالشتک از هواي فشرده قرار ميگيرند. /ن