فنکوس يکي از ماهيان خانواده Pangasiidaeاست. اين ماهي همچنين از خانواده گربه ماهي ها مي باشد و به گربه ماهي غول آسا معروف است. اين ماهي بومي رودخانه مکونگ تايوان است. بزرگ ترين اندازه شناخته شده اين ماهي 3.2 متر بوده است.اين ماهي بسيار پر تحرک است و براي ادامه حيات به اکسيژن زيادي نياز دارد. قدرت پايداري و عمر اين ماهي زياد است و ميتواند در دامنه دمايي و پي هاش بالايي زندگي کند. اين ماهي ملايم است و خطري براي ساير ماهي ها ايجاد نمي کند. همچنين براي نگه داري اين ماهي ماهي هاي گوشتخوار بزرگتر از آن را باهم نگه نداريد. چون طعمه آنها خواهد شد. در بازار سه نوع اين ماهي متنوع است كه به فنكوس سفيد ، سياه و شكاري(باله بلند) معروف هستند. اين هماهي علاقه زيادي به زندگي گروهي دارد و در صورت تنهايي اعتصاب غذا مي كند و بعد از چسبيدن جداره معده اش به هم خواهد مرد. بنابراين براي نگه داري آن حد اقل دوتا داشته باشيد و فرق نمي كند كه هر دو از يك نوع باشند و يا متفاوت. در بين اين سه نوع فنكوس شكاري كمي وحشي تر است و به همين دليل بسياري آن را كوسه مي نامند. برخلاف دو نوع ديگر گوشتخوار است و مي تواند براي ماهي هاي كوچك ايجاد خطر كند. گونه گياهخوار اين ماهي داراي بينايي بسيار ضعيفي است و بيشتر از طريق بويايي و گيرنده هاي حسي واقع در ناحيه سبيل ها غذا را پيدا مي کند به همين دليل هم ماهي شديدا ترسويي است و چندان مناسب آکواريوم نيست . با کوچکترين ضربه اي که به شيشه آکواريوم وارد بيايد اين ماهي ها دچار ترس و استرس مي شوند و گاه از آب به بيرون مي جهند . حتي خاموش و روشن کردن پمپ هوا يا فيلتر و يا چراغ بالاي آکواريوم و رد شدن از جلوي آکواريوم هم باعث وحشت اين ماهي ها مي شود که گاه به خودشان آسيب وارد مي آورند و دچار استرس ماهي هاي ديگر مي شوند . همين مساله باعث شده است تا مناسب نگهداري در آکواريوم نباشند و در واقع اين ماهي ها رو در استخرهاي سيماني و طبيعت نگهداري مي کنند و پرورش مي دهند .
فقط گونه گوشت خوار اين ماهي است که بعلت بينايي قوي تر و آرام تر بودن از جهت استرس , مناسب نگهداري با گونه هاي گوشتخوار است . در ضمن ارزش نوع گوشتخوار اين ماهي به باله هاي بلند آن است و هر چقدر باله هايش بلند تر باشد ارزش بيشتري دارد . نوع گوشتخوار، از ماهي هاي ريز زنده و غذاهاي گوشتي مثل دل چرخ شده با ميگو بخوبي تغذيه مي کند . اين ماهي همه چيز خوار هست و در حوضچه هاي سيماني آنها را با موز و سبزيجات و برنج و قطعات ماهي و مرغ و گوشت و کاهو و ژلاتين تغذيه مي کنند . نياز به مکاني وسيع براي شنا کردن دارند و بهتره کمتر از 3 عدد نگهداري نشوند و بهترين حالت 4 تا 6 عدد است . پنگوسيها نسبت به تغيير دما و کاهش آن بسيار حساسند و در صورت پائين بودن دما دچار بيماري سفيدک مي شوند. دماي 26 تا 28 درجه و آبي با درجه کمي اسيدي رو مي پسندند . مشکلي که در موقع حمل و نقل اين ماهي ها بوجود مي آيد اين است که گاهي دچار استرس مي شوند و وقتي به آکواريوم انداخته مي شوند تا مدتي وارونه و بي حرکت در آب غوطه ور مي مانند که باعث وحشت آکواريوميست هاي کم تجربه مي شود ! اما بعد از مدت کوتاهي کم کم ماهي به حالت عادي بر ميگردد و شروع به شنا کردن مي کند . اين حالت اغلب براي ماهي هاي درشت تر اتفاق مي افتد . درب آکواريوم رو براي اين ماهي حتما بايد بست چون اين ماهي از آب به بيرون مي جهد . اين ماهي بطور خاصي علاقه زيادي به خوردن نخود فرنگي پخته که پوستش را کنده باشند و کمي له شده باشه دارد .اين ماهي جزو ماهي هاي با دوام است و مي توان با تمام انواع شارک ها در يکجا نگهداري کرد . اين ماهي ها همچنين در جنوب شرقي آسيا طرفداران زيادي در ورزش ماهيگيري دارند .توليد مثل پنگوسي ها در شرايط خاصي انجام مي شود و نياز به هورمونهايي مثل Clarius دارد.
اين گونه از ماهيان بزرگ در کشورهاي جنوب شرقي آسيا همچون تايلند ، مالزي و ويتنام يافت مي شوند . کوسه ي ملون يا پنگوسي نامي است که به اين ماهي اطلاق مي شود و علتش هم به خاطر نحوه ي شنا کردن آن در ميانه ي آب و يا شباهت ظاهري اش با هم نام خود(کوسه) مي باشد . اين ماهيان به خانواده ي پنگاسيده ها (PANGASSIDAE) تعلق دارند . اين خانواده شامل تعدادي ماهي است که همگي بومي جنوب شرقي آسيا بوده و حداقل تا 45 سانتيمتر رشد مي کنند . به جهت اندازه ي بزرگ و زندگي جمعي آنها اغلب شکار شده و به عنوان غذا مورد استفاده قرار مي گيرند . پنگوسي مي تواند به وزني بالغ بر 15 کيلوگرم برسد و بزرگي در حدود 120-100 سانتيمتر داشته باشد . سرعت رشد بسيار بالائي دارند و در عرض 4 سال به بلوغ جنسي مي رسند . پنگوسي ماهي بسيار عصباني است . همچنين قدرت بينايي اونيز بسيار ضعيف است .دماي مناتسب براي اين ماهي 25-30 درجه بوده و به آب سبک و يا کمي سنگين نياز دارد. اين عصبانيت و هيجان اغلب هنگامي که بصورت انفرادي نگهداري شوند تشديد مي شود . براي جلوگيري از ترسيدن ماهي که موجب آسيب به خود ماهي و همچنين به دکوراسيون آکواريم مي گردد از ضربه زدن به شدت بپرهيزيد . اين ماهي در عميق ترين نقاط رودخانه ها مي ماند و بدين ترتيب در فصول باراني يافت مي شود . براي رشد بهتر و همچنين شادابي ماهي سعي کنيد بيشتر از 3 تا از اين ماهي را داشته باشيد ولي به خاطر داشته باشيد که با بزرگتر شدنشان حس انزوا طلبي و همچنين محدوده طلبي آنها در مقايسه با قبل افزايش مي بابد . در اسارت اندازه ي اين ماهي ها به بيش از 55 سانتيمتر نمي رسد . ماهيان شاداب و فعالي هستند ولي از بينائي ضعيفي برخوردارند که اين امر موجب زود عصباني شدن آنها مي شود . اين ماهيان در آبهايي با جريان تند زندگي مي کنند و در هنگام جفت گيري در خلاف جهت آب مهاجرت مي کنند . از آکواريومي با روشنائي زياد و دکوراسيون کم خوششان مي آيد و براي تداعي کردن زاد بومشان بهتر است از چند گياه شناور نيز در آکواريوم استفاده شود . آکواريوم گياه کاري شده ي بدون دکوراسيون مناسب ترين تانک براي نگهداري آنها مي باشد . پنگوسي به فضاي زيادي براي شنا کردن نياز دارد و چنين آکواريومي علاوه بر قرار دادن چنين فضايي در اختيار ماهي ، موجب عدم احساس شلوغي توسط ماهي مي شود . ضربه زدن به شيشه ، روشن کردن ناگهاني لامپ آکواريوم و حرکات ناگهاني موجب ترسيدن اين ماهي مي شود که در چنين حالتي ماهي خود را به اطراف تانک مي کوبد و پس از مدتي در کف تانک به پشت يا بغل دراز مي کشد و يا به سطح آب و يا گوشه اي از آکواريوم پناه مي برد . پس از مدتي دوباره به حالت عادي برمي گردد و شروع به شنا کردن معمولي مي کند . اين ماهي در جواني گوشتخوار است ولي با بزرگ شدن به سمت گياه خواري پيش مي رود . در جنوب شرقي آسيا پنگوسي در حوضچه هايي نگهداري و تکثير مي شود و توسط پس ماند آشپزخانه ها ، موز، سبوس برنج و برنج پخته تغذيه مي شوند . اين ماهي در اسارت بطور طبيعي تکثير نمي شود . تکثير آن از طريق تزريق هورمونهاي Clarius و ... انجام مي شوند . بدين ترتيب تخم ها از ماهيان نر و ماده جدا شده و در ظرفي ريخته مي شود و باهم مخلوط مي گردند ، تخم ها در دماي 30 درجه پس از 30-24 ساعت فيلتراسيون بيرون مي ايند و تبديل به بچه مي شوند.غذاهاي گياهي و گوشتي متنوع براي سلامتي آنها بسيار مناسب است . همچنين مي توان از غذاهايي چون : ميگو ، پلت ها و کرم خوني اسفناج سبوس برنج و ساير غذاها استفاده کرد . ممکن است در هنگام نقل و انتقال و بخصوص زماني که بصورت انفرادي نگهداري مي شوند قهر کنند و غذا نخورند ولي جاي نگراني نيست مي توان با دادن غذا مورد علاقه شان آنها را به روال عادي باز گرداند . يکي از غذاهاي پيشنهادي مخلوط غذاهاي گياهي چون اسفناج ، کاهو يا نخود فرنگي و ... سبوس برنج ، مرغ ، ماهي و ژلاتين است. بعد از مخلوط کردن مقداري ويتامين C و ساير ملزومات ماهيان ، به صورت يخ زده در اختيار آنها قرار دهيد .

منابع :
www.mahishahr.blogfa.com
aqua-center.persianblog.ir
/ن