مالتي پلکس در کم کردن حجم سيمها در خودرو نقش زيادي داشته است براي مثال درپژو206
محدوديتهاي سيستم سيمکشي معمولي
در طي دو دهه گذشته پيچيدگي سيستمهاي سيمکشي مدرن به طور پيوسته افزايش يافته
است و در سالهاي اخير اين افزايش به شدت چشمگير شده است اکنون کار به جايي رسيده
است که اندازه و وزن دسته سيم به مشکل مهمي تبديل شده است تعداد سيمهاي لازم در
مورد اتومبيلهاي رده بالا حدود 1200 رشته مي رسد دسته سيم لازم براي کنترل همه کارکردهايي
که به در سمت راننده مربوط مي شود ممکن است تا 50 رشته سيم داشته باشد و سيستمهاي
واقع در ناحيه داشبورد ممکن است به تنهايي بيش از 100 رشته سيم و اتصال داشته باشند
بنابراين اشکار است که گذشته از مشکل بديهي اندازه و وزن دسته سيم با افزايش اتصالها و
سيمها احتمال بروز عيب هم بيشتر مي شود تخمين زده مي شود که هر 10 سال پيچيدگي
سيم کشي اتومبيل دو برابر مي شود
تعداد سيستمهاي که به صورت الکترونيکي کنترل مي شود پيوسته رو به افزايش است هم اکنون
استفاده از بعضي از اين سيستمها متداول شده است و استفاده از بعضي ديگر نيز رو به افزايش
است به عنوان نمونه چند تا از اين سيستمها را نام مي بريم
1- سيستم اداره موتور
2- سيستم ترمز قفل نشو
3- سيستم کنترل کشش
4- سيستم متغير تنظيم زماني سوپاپ
5- سيستم کنترل جعبه دنده
6- سيستم تعليق فعال

همه اين سيستمها کار خود را انجام مي دهند اما به يکديگر هم مربوط اند بسياري از حسگرهاي
که براي يک واحد کنترل الکتريکي داده فراهم مي کنند بين همه واحد يا بعضي از انها مشترک اند
يکي از راههاي ممکن استفاده از يک کامپيوتر براي کنترل همه سيستم هاست اما توليد اين کامپيوتر
به تعداد کم بسيار پرهزينه است را دوم استفاده از گذرگاه مشترک دادهاست بدين ترتيب ارتباط
بين مدولها برقرار مي شود و اطلاعات دريافتي از حسگرهاي وسايل مختلف در دسترس همه وسايل
قرار مي گيرد حال اين فکر را کمي توسعه مي دهيم اگر بتوان دادها را از طريق يک سيم انتقال داد
و به همه بخشهاي اتومبيل رساند ان گاه مي توان سيمکشي اتومبيل را به سه رشته سيم کاهش
داد اين سيمها عبارت خواهند بود از يک سيم برق يک سيم اتصال بدنه و يک سيم سيگنال فکر
استفاده از يک سيم براي انتقال چندين سيگنال فکر تازه اي نيست و سالهاست که در عرصه هاي
مانند مخابرات را دور به کار مي رود براي (مالتي پلکس) کردن چندين سيگنال روي يک سيم از دو راه
اصلي استفاده مي شود اين راها عبارت اند از مالتي پلکس کردن تقسيم فرکانسي و مالتي پلکس
کردن تقسيم راديويي است اگر بيش از حد ساده کردن موضوعي پيچيده قابل قبول باشد ميتوان
گفت که نوعي از مالتي پلکس کردن تقسيم زماني معمولا در انتقال سيگنالهاي رقمي به کار مي رود
حال سيستمهاي سيمکشي مالتي پلکس را براي کاربرد اتومبيل بررسي مي کنيم اين نوع سيمکشي
را سيستم برق رساني حلقوي نيز مي نامند استفاده از سيستمهاي سيم کشي مالتي پلکس
سالهاي متمادي بررسي شده است و در اواخر دهه 1970 لوکاس سيستمي را ابداع کرد که براي
ازمايش روي اتوبوسهاي ليلاند نصب شد قبلا همين سيستم را روي رور 2000 ازومده بودند در مالتي
پلکس گذرگاه داده و کابلهاي برق رساني بايد به همه نواحي سيستم برقي اتومبيل سرکشي کنند
براي تجسم طرز کار اين سيستم رويدادهايي را که هنگام روشن و خاموش کردن چراغهاي بغل رخ
مي دهند در نظر بگيريد ابتدا وقتي راننده کليد چراغ را ميزند سيگنال منحصر به فردي روي گذرگاه
داده قرار مي گيرد اين سيگنال را فقط گيرندهاي خاصي تشخيص مي دهند که جزئي از هر مجموعه
چراغ هستند اين گيرندها به نوبه خود بين سيم برق و چراغها اتصال برقرار مي کنند
در هنگام خاموش کردن چراغها نيز عملياتي به همين ترتيب انجام مي شود با اين تفاوت که اين بار
رمزي که وارد گذرگاه داده مي شود متفاوت است و فقط گيرندهاي مقتضي ان را به عنوان رمز
خاموشي شناسايي مي کنند
گذرگاه داده مالتي پلکس
براي انتقال دادهاي مختلف از طريق يک خط بايد چندين معيار را به دقت تعريف و بر سر انها توافق
کرد اين تعريف معيارها را قرار داد ارتباطي مي نامند بعضي از متغير هايي که بايد تعريف شوند به
قرار زيرند
1- روش نشاني دادن
2- ترتيب انتقال
3- سيگنالهاي کنترل
4- خطايابي
5- سرعت يا اهنگ انتقال
محيط مادي را نيز بايد تعريف و بر سر ان توافق کرد محيط مادي شامل موارد زير است
1- واسطه انتقال مثلا سيم مسي تار نوري و غيره
2- نوع رمز گذاري براي انتقال مثلا قياسي و يا رقمي
3- نوع سيگنال مثلا ولتاژ جريان فرکانس و غيره
مدار مورد استفاده براي براورده کردن معيارها بالا را مدار فصل مشترک گذرگاه مي نامند و
غالبا به صورت يک اي سي است در بعضي موارد اين اي سي مدارهاي اضافي مثلا به صورت
حافظه دارد

اما با توجه به اين که تعداد زيادي از اين تراشه ها در اتومبيل مصرف مي شود مي توان انها را به
قيمت ارزان توليد کرد مانند هر سيستم قراردادي ديگر انتظار مي رود که بتوان از فقط يک قرارداد
استفاده کرد اما هميشه هم اين طور نيست

 

 

منبع: سايت تخصصي مقالات اتومبيل www.khodroha.com