کار دستگاه فرمان هدايت مطلوب خودرو در مسير دل خواه راننده است دستگاه فرمان از سه قسمت اساسي تشکيل شده است الف : فلکه فرمان و مارپيچ ب: جعبه فرمان ج: اهرم بندي کار فلکه فرمان انتقال دادن نيروي دست راننده به مارپيچ فرمان است کار جعبه فرمان تبديل گشتاور است يعني گشتاور کمي که راننده به فلکه وارد مي کند در جعبه فرمان به گشتاور زيادي که براي به حرکت دراوردن چرخهاي جلو مورد نياز است تبديل مي شود در جعبه فرمانهاي مکانيکي تبديل گشتاور فقط از نوع مکانيکي است و نسبت بين چرخ دندهاي مارپيچ و تاج خروسي تعيين کننده ي ميزان گشتاور تبديل شده است.

انواع جعبه فرمان مکانيکي

جعبه فرمان کشويي : در اين نوع جعبه فرمان ميل مارپيچ به چرخ دنده ي کوچکي متصل مي شود که مارپيچ فرمان به حساب مي ايد و با فلکه فرمان حرکت دوراني مي کند به اين قطعه پينيون گفته مي شود پينيون با يک ميله ي بلند دندانه دار شانه اي درگير مي شود اين ميله همان ميل بلند فرمان در ذوزنقه فرمان است.
طرز کار : با حرکت دوراني فلکه فرمان و پينيون ميل شانه اي به صورت خطي حرکت مي کند اين حرکت به اهرم هاي چرخ)شغال دست( انتقال يافته چرخها را حول محورشان که سيبکي هستند به دوران در مي اورد براي انکه ميل فرمان شانه اي با پينيون در تماس مطمئن قرار گيرد ميله ي شانه اي فرمان را در داخل لوله اي قرار داده دو انتهاي ان را ياتاقان بندي کرده اين ياتاقانها که بوش راهنما هستند ميل شانه اي را در خط مستقيم نگه مي دارند تا فاصله ي ان با پينيون حفظ شود علاوه بر بوش هاي دو طرف محلي براي تنظيم لقي شانه و پي نيون طراحي مي شود اين محل به بوش تنظيم معروف است که فنري شانه اي را به پينيون اتصال مي دهد.
جعبه فرمان حلزوني تاج خروسي :
در اين نوع جعبه فرمان يک مارپيچ حلزوني به کار رفته که با فلکه فرمان حرکت دوراني مي کند مارپيچ با چرخ دندانه دار دايره شکلي درگير مي شود و حرکت فلکه ي فرمان را به چرخ دندانه دار انتقال مي دهد اهرم هزار خار که به ميل فرمان حرکت خطي مي دهد به اين چرخ دندانه دار (تاج خروسي) متصل گرديده است بنابراين با حرکت مارپيچ فرمان نيرو به تاج خروسي وارد مي شودو چون تاج خروسي با اهرم هزارخار يک پارچه گرديده اهرم هزار خار هم حرکت دوراني محدود مي نمايد اين حرکت به اهرم بلند فرمان انتقال يافته بالاخره سيستم اهرم بندي را به حرکت در مي اورد
جعبه فرمان ساچمه اي :
در اين نوع برروي مارپيچ حلزوني جعبه ي دندانه داري قرار دارد که داخل ان ساچمه پر شده است روي مارپيچ يک محفظه ي پر از ساچمه قرار دارد که داخل ان دندانه دار است و در داخل دندانه ها ساچمه قرار مي گيرد به علت ضريب اصطکاک کمي که ساچمه به دندانه دارد انتقال نيرو بين مارپيچ و محفظه ي ساچمه به راحتي انجام ميگيرد بنابراين معمولا اين نوع جعبه فرمان کم اصطکاک تر هستند و با نيروي کم تري چرخ هاي جلو را مي چرخانند ساچمه ها در دو ريل جدا از هم در شيارهاي محفظه پر شده اند و چون ريل محفظه با زاويه طراحي و ساخته شده است در نتيجه با پيچاندن مارپيچ ساچمه ها به انتهاي ريل مارپيچ هدايت مي شوند در انتهاي حرکت وقتي ساچمه ها از شيار مارپيچ خارج شدند به لوله ي راهنما مي رسند لوله هاي راهنما ساچمه ها را مجددا به ابتداي مسير مارپيچ هدايت مي کنند به علت چرخش ساچمه ها در مدار معين به اين گونه جعبه فرمان ها نوع ساچمه اي چرخنده نيز مي گويند با حرکت خطي محفظه در روي مارپيچ دندانه هاي روي محفظه که با تاج خروسي محور هزار خار درگير هستند به تاج خروسي حرکت دوراني مي دهد و به دنبال ان محور هزار خار هم حرکت دوراني مي کند در انتهاي مارپيچ فرمان و در ابتداي جعبه فرمان محلي براي ياتاقان بندي مارپيچ پيش بيني شده است معمولا ياتاقان انتهايي تکيه گاه قابل تنظيمي دارد تا با پيچاندن تکيه گاه بتوان مارپيچ را در محل درستي نسبت به محفظه قرار داد ممکن است اين تنظيم طولي مارپيچ با واشر گذاري انجام شود مانند جعبه فرمان پيکان محور اهرم هزار خار به وسيله ي بوش يا ياتاقان بندي غلتکي در بدنه ي جعبه فرمان قرار مي گيرد بين دندانه هاي محفظه ي ساچمه و تاج خروسي اهرم هزار خار زاويه اي وجود دارد اين زاويه براي درگيري بهتر دو دندانه با هم است و لقي بين دو عضو را مي کاهد براي تنظيم لقي مجاز بين ان دو پيچ تنظيمي در روي در پوش جعبه فرمان پيش بيني مي شود اين پيچ داراي مهره ي ضامني است که به هنگام تنظيم چرخ ها را در حالت مستقيم قرار مي دهد بدين ترتيب مهره ي ضامن را شل کرده سپس با پيچ تنظيم لقي مجاز را ايجاد و مهره ي ضامن را سفت مي کنند.
جعبه فرمان انگشتي: در اين جعبه فرمان يک انگشتي به محور اهرم هزار خار متصل است اين انگشتي در بين مارپيچ قرار مي گيرد با حرکت مارپيچ فرمان انگشتي حرکت خطي نموده بازوي متصل به ان نسبت به محور انگشتي حرکت دوراني مي کند اين حرکت به اهرم هزار خار انتقال يافته ميل بزرگ فرمان را به حرکت در مي اورد
جعبه فرمان حلزوني غلتکي :
در اين نوع جعبه فرمان يک چرخ غلتک دار که به محور هزار خار متصل است در روي مارپيچ فرمان قرارگرفته است و با حرکت مارپيچ چرخ نيز حرکت مي کند اين حرکت به اهرم هزار خار انتقال مي يابد.
منبع: سايت تخصصي مقالات اتومبيل
/س