هيروگليف يا خط تصويري ، در اصل يعني سپنتا منبت يا کنده کاري مقدس و ريشه در زبان يوناني دارد. علت اين نام گذاري، آن بود که اين روش نگارش بيشتر ويژه کاهِنان و رهبران مذهبي بوده است؛ چراکه آموختن آن دشوار و نوشتن آن نيازمند امکاناتي بود که معمولا مردم عادي از آن بي بهره بودند.
پيشينه کهنترين اثر يافته شده با خط هيروگليف، به 3200 تا 3300 سال پيش از ميلاد مي- رسد و برابر سندهاي موجود، مصريان باستان تا 3500 سال پس از آن نيز از اين روش نگارش استفاده مي کردند. تصوير زير، از فرهنگ اينکارتا )انتشارات ميکروسافت( گرفته شده و متعلق به آرامگاه شهبانو آمونهِرخِپسِف است. روش نگارش هيروگليف در مصر، شامل 700 تا 800 الفباي تصويري بود و هر چه که علاقه به نوشتن متن هاي مذهبي اضافه مي شد، بر تعداد آنها نيز افزوده مي شد. مصريان، هيروگليف را از راست به چپ و از بالا به پايين مي نوشتند و همچون ساير خط هاي باستاني، در متن هاي ايشان نيز خبري از نقطه ، فاصله و آيين نگارش نبود.
الفباي تصويري مصريان را مي توان به دو گروه عمده نقسيم نمود.

1)آوانشان، الفبايي که آواها را به نمايش در مي آورد. در زير، تعدادي آوانشان به همراه معادل آنها در الفباي لاتين و نيز آوانِگار هريک به نمايش در آمده است
شايد اين پرسش پيش آيد که مثلا چرا بايد يک بيضي، آوانشان صداي /ر/ و يا يک خط افقي زيگزاگ، آوانشان صداي /ن/ باشد و...؟ پاسخ اين است که هر يک از اين آوانشانها، پيشتر نمايشگر جانور يا چيزي بوده اند که به تصوير مي کشند، اما به تدريج تغيير کارکرد يافته اند. براي نمونه ، در اصل، نماد دهان (r'i) بوده و    نيز ديس واژه آب (nu) بوده است. اين دو نشان و بسياري ديگر از ديس-واژگان به تدريج تبديل به آوانشانِ حرف نخست خود شده اند.
2)چُمنگار الفبايي که چيز، يا انديشه اي را به نمايش مي گذارد

نکته مهم: چنانکه مي بينيد، سه خط عمودي کنار هم، نشانه جمع و يک خط عمودي، ”نشانه ي ديس واژه“ است. به اينچنين نشانه هايي در زبان هيروگليف که نه چمنگارند و نه آوانشان، و تعيين کننده دسته اي است که واژه بدان تعلق دارد، ”determinative“ گفته مي شود. بد نيست بدانيد که گاهي برخي آوانشان ها، نقش آوايي خود را از دست داده و نقش determinative به خود مي گيرند.
شايد دشوارترين بخش خواندن متن هاي هيروگليف، تفسير نشانه ها، چمنگارها، و آوانشان هايي است که پشت سرهم و بدون فاصله آمده اند. در تصوير بالا ديديد که دوپاي در حال حرکت، معناي راه رفتن را مي دهد. اکنون ببينيد که ترکيب اين چمنگار با ديس واژه هاي ديگر، چگونه معناي ”راهنمايي کردن“ و ”نزديک شدن“ مي دهد:

گفتيم که آموزش و نگارش هيروگليف کاري دشوار بود. به همين دليل مصريان خطي نو را بوجود آوردند که تنها فرق آن با هيروگليف سنتي، ساده تر شدن ديس واژه ها بود. نام اين خط جديد ”hieratic“ يا خط کاهني بود و برخي آنرا ”سرِهم يا شکسته ي هيروگليف“ مي دانند. اين خط را، بر خلاف هيروگليف سنتي که بيشتر بصورت کنده کاري و بناي يادبود بکار مي رفت، با قلم ني بر روي پاپيروس مي نوشتند. در زير، نمونه اي از اين خط را با هيروگليف سنتي مقايسه کنيد:

در قرن هفتم پيش از ميلاد، مصريان خط تازه اي اختراع کردند که از روش نگارش کاهني (hieratic) نيز آسانتر بود. اين روش نگارش، ”خط همگاني“ (demotic script) نام داشت. از آن تاريخ به بعد، مصريان از خط هيروگليف سنتي، براي منبت کاري روي ساختمان، جواهر، و اسباب خانه استفاده مي کردند؛ خط کاهني را براي متن هاي مذهبي و خط همگاني را براي متن هاي تجاري و ادبي بکار مي بردند.
در پايان، اين را هم بگويم که خط هيروگليف، به شکل هاي ديگر، در ميان مردمان باستاني ديگري، چون سرخپوستان اولمِک ، ماياها، برخي از مردم چين باستان، و برخي مردمان ساکن ميان رودگان «بين النهرين، نيز استفاده مي شده است.
منبع:http://forum.parsigold.com
/الف