اشاره :

همچنان كه فناوري اطلا‌عات، توسعه بيشتري مي‌يابد، شبكه‌ها نيز به عنوان يكي از پيامدهاي اين توسعه اهميت بيشتري مي‌يابند. اما شبكه‌ها فقط منحصر به انواع متداول LANها يا WANها نمي‌گردند و شبكه‌سازي روش‌هاي ديگري نيز دارد. در اين زمينه تجهيزاتي مانند Thin Clientها، Net PCها و يا Network computerها مطرح مي‌گردند كه هر يك ويژگي‌هاي خاص خود را دارند. در اين مقاله قصد داريم به معرفي فناوري مرتبط با Thin Clientها بپردازيم.

آشنايي

شبكه مبتني بر Thin Client، شبكه‌اي مبتني بر سرور است كه تقريباً كليه پردازش ها در آن توسط اين سرور صورت مي‌پذيرد. كليه برنامه‌هاي كاربردي روي سرور اجرا شده و توسط Clientها قابل استفاده هستند. واژه thin در اين تكنولوژي، به دليل حجم پايين پردازشي است كه توسط Clientها صورت مي‌پذيرد. در مقابلِ اين تكنولوژيFat Clientها مطرح مي‌باشند كه كليه پردازش‌ها را روي Client انجام مي‌دهند. به طور كلي ساختار شبكه هاي مبتني بر Thin Client از يك سرور با قدرت بالا و تعدادي Client تشكيل شده است كه كارآيي محدودي دارند.Thin Client چيزي جز يک کامپيوتر جمع و جور نيست اما اين کامپيوتر براي استفاده به صورت يک پايانه‌ي شبکه‌اي طراحي و تنظيم شده است. شکل بالا نمونه‌اي از يک Thin Client ساخت HP را نشان مي‌دهد. براي ديدن عکس در ابعاد بزرگتر، روي آن کليک کنيد.

يك شبكه مبتني بر Thin Client چگونه فعاليت مي‌كند؟

يك شبكه مبتني بر اين تكنولوژي داراي يك يا چند سرور با ويژگي‌هاي خاص مي‌باشد. سيستم‌‌عامل اين سرورها مي‌تواند هريك از سيستم عامل‌هاي موجود (با توجه به برنامه‌هاي كاربردي موردنظر) نظير يونيكس، لينوكس، (Windows NT Terminal Server Edition (NT TSE ، يا ويندوز باشد. علاوه بر سيستم‌عامل، بر روي هر يك از اين سرورها يك نرم افزار كنترلي وجود دارد كه فعاليت‌هاي Clientها را كنترل مي‌نمايد. بسياري از اين نرم افزارهاي كنترلي به صورت رايگان عرضه مي‌شوند و معمولا‌ً توسط شركت‌هاي نرم‌افزاري، توليد مي‌گردند.

كاربردها

اين شبكه‌ها در بسياري از سازمان‌ها مورد استفاده قرار مي گيرند. اما بزرگترين مشتريان اين شبكه‌ها، بانك‌ها، آژانس‌هاي هوايي و سازمان‌هايي هستند كه داراي شعبات متعدد مي‌باشند. امروزه از اين تجهيزات براي تجهيز مدارس نيز استفاده مي‌شود. با توجه به اين نكته كه سيستم‌هاي Thin Client داراي هاردديسك نمي‌باشند و امكان download كردن نرم‌افزار نيز روي آن‌ها وجود ندارد، هيچ نوع ويروسي نمي تواند سيستم را مورد حمله قرار دهد. به اين ترتيب امنيت اين نوع سيستم ها تضمين شده مي‌باشد. ارتقاء و نگهداري Thin Clientها بسيار ساده و مقرون به صرفه است. زيرا براي ارتقاء شبكه لازم است فقط سرور مربوطه را upgrade نمود.

مزايا و معايب

مديريت‌پذيري، هزينه‌ پايين، امكان كنترل ونظارت و مواردي از اين دست از جمله مزاياي اين‌گونه از شبكه‌ها مي‌باشند كه در ادامه به آن‌ها اشاره خواهيم كرد.
مديريت پذيري در اين شبكه فقط كافي است سرور مديريت گردد. جهت رفع نقايص احتمالي نيز سرور اصلي مد نظر مي باشد.

امنيت

در سيستم‌هاي Thin Client به علت عدم وجود نقطه ورود به شبكه، عدم امكان download كردن نرم‌افزار از اينترنت و نصب آن بر روي Clientها و همچنين عدم وجود هاردديسك، ويروسي شدن سيستم‌ها غيرممكن است. همچنين با استفاده از امكانات سيستم مديريتي و كنترلي موجود بر روي سرورها مي‌توان دسترسي كاربران را نيز به نحو مطلوب محدود نمود.

كنترل و نظارت

كاربران شبكه‌هاي Thin Client نمي‌توانند applicationهاي خود را بر روي Client نصب نمايند همچنين قادر به تغيير پيكربندي سيستم نيز نمي‌باشند.

هزينه سخت افزار

اين تجهيزات از PCها به مراتب ارزان‌تر مي‌باشند. به علاوه به دليل عدم وجود قطعات جانبي، كمتر دچار خرابي مي شوند. نكته قابل ذكر در اين در نتيجه هزينه نگهداري اين تجهيزات نيز كمتر است.

سهولت ارتقاء

براي اضافه كردن ترمينال‌هاي جديد به شبكه، فقط كافي است از طريق نرم افزار مركزي كه روي سرور نصب شده نرم افزار كنترلي را روي Client جديد نصب نمود. در صورت خرابي نيز مي‌توان به راحتي ترمينال مورد نظر را از شبكه خارج نمود.

ذخيره انرژي

در مقايسه با كامپيوترهاي شخصي، اين سيستم‌ها انرژي كمتري مصرف مي نمايند. در اين سيستم‌ها به علت پردازش پايين، توان مصرفي آنها در حدود ده الي بيست وات در ساعت مي‌باشد. در حالي كه توان مصرفي يك كامپيوتر از نوع PC در حدود 250 وات در ساعت مي باشد.
اما معايب استفاده از اين كلا‌ينت‌ها را مي‌توان اين‌گونه برشمرد:

عدم انعطاف پذيري

در صورتي كه نرم افزاري بر روي سرور نصب نشده باشد، كاربران نمي توانند از آن استفاده نمايند.

وابستگي به سرور

با توجه به ساختار Thin Client، لازم است سرور از امنيت بالايي برخوردار باشد. زيرا در صورت از كار افتادن سرور، شبكه به طور كامل مختل خواهد شد. در نتيجه براي جلوگيري از اين امر، روش‌هاي مختلفي جهت ايجاد redundancy نرم افزاري و سخت‌افزاري استفاده مي شود. مكانيزم‌هاي متفاوت Failover نيز براي پردازنده‌ها و پايگاه داده مورد استفاده قرار مي‌گيرد. امكان Load balancing سخت‌افزاري و نرم‌افزاري نيز براي اين سرورها از موارد ضروري مي باشد كه همه اين‌ها قيمت سرور موردنظر را به شدت بالا‌ مي‌برد.

پهناي باند

مانند ساير شبكه هاي كامپيوتري، پهناي باند اين شبكه نيز وابسته به تعداد Clientها مي باشد. با توجه به انجام كليه فرآيندهاي پردازشي توسط سرور، ترافيك اين شبكه بسيار بالا است. زيرا كليه دستورات پردازشي بايد به سرور منتقل شده و نتايج به Clientها تحويل گردند.

كمبود فضاي حافظه

با توجه به ساختار اين سيستم ها امكان استفاده از هيچ نوع حافظه جانبي نظير انواع ديسك ها وجود ندارد.

استفاده از تجهيزات جانبي

در اين نوع شبكه‌ها تجهيزات جانبي محدود مي‌باشند. تجهيزاتي نظير دوربين‌هاي ديجيتال يا تجهيزات تصويري را نمي‌توان به اين ترمينال‌ها متصل نمود. اما در حال حاضر انواعي از ترمينال‌ها وجود دارند كه پورت هاي مختلفي را پشتيباني مي‌كنند.
امكانات ضعيف پشتيباني از مالتي مديا
برنامه‌هاي كاربردي كه نياز به پردازش‌هاي تصويري زياد دارند، روي اين شبكه‌ها به خوبي كار نمي‌كنند. زيرا كليه فرآيندهاي پردازشي توسط سرور مركزي صورت مي گيرد كه در صورت تخصيص پردازنده به applicationهاي مالتي مديا، كارآيي شبكه به شدت كاهش مي يابد. پيشرفت هايي كه در زمينه تكنولوژي هاي پردازنده ها و سرورها صورت پذيرفته است، تا حدودي اين قبيل مشكلات را كاهش داده است. اما هنوز هم عدم پشتيباني از اين چنين كاربردهايي از نقاط ضعف Thin Clientها محسوب مي گردد.

انواع Thin Client

همان‌گونه كه اشاره شد اين سيستم ها نيز انواع مختلفي دارند كه با توجه به ميزان پردازشي كه توسط Clientها و سرور صورت مي گيرد از يكديگر متمايز مي‌گردند. در ادامه تعدادي از انواع اين‌ سيستم ها معرفي مي گردند.

Ultra thin client

در اين سيستم كاربر يك صفحه كليد، ماوس و مانيتور دارد. كليه پردازشي كه توسط Clientها در اين سيستم انجام مي شود پردازش ورودي صفحه كليد، ماوس و خروجي روي مانيتور مي‌باشد و ساير پردازش‌ها توسط سرور انجام مي‌شود. ترمينال‌هاي ويژه‌اي از اين نوع، امكان پردازش كارت‌هاي هوشمند را نيز دارند.

(Windows Based Terminal (WBT

اين ترمينال‌ها خود بر دو نوع هستند:
1- ترمينال‌هاي استانداردي كه از پروتكل‌هاي (RDP (Remote Desktop Protocol مايكروسافت يا Citrix ICA (Independent Computing Architecture) استفاده مي نمايند.
2- ترمينال‌هايي كه از سيستم عامل‌هاي نوشته شده توسط يك سازنده خاص (براي Clientهاي خاص) استفاده مي نمايند. البته ا‌ين سيستم‌ها از پروتكل‌هاي استاندارد نيز پشتيباني مي‌نمايند.
عمده ترين شركت هايي كه اين نوع ترمينال‌ها را توليد مي كنند عبارتند از: NCD ،Wyse ،Neoware و Compaq در رابطه با اين نوع ترمينال‌ها نكته قابل ذكر اين است كه مجموعه‌اي ازPC ‌ها نيز وجود دارند كه با محدود كردن عملكردشان مي‌توان از آن‌ها در شبكه‌هاي Thin Client استفاده نمود. از اين PCها براي مواردي كه كاربردهاي چندرسانه‌اي در شبكه‌ها وجود دارد استفاده مي شود. مثلا‌ً به اين ترتيب پردازش‌هاي تصويري و صوتي توسط خود Client انجام مي شود.

Internet terminal

اين ترمينال‌ها مرورگرهاي اينترنت را به طور توكار ضمني همراه دارند.

Low spec PC solution

به علت عدم نياز به پردازش توسط Clientها مي‌توان از PCهايي كه از رده خارج شده‌اند نيز براي ايجاد شبكه‌هايThin Client استفاده نمود. از اين راه‌حل بيشتر در مدارس استفاده مي شود.

Tubby client

اين نوع Clientها در حقيقت PCهايي مي‌باشند كه خود داراي سيستم عامل و applicationهايي مستقل هستند اين PCها با استفاده از يك نرم افزار امكان اتصال به شبكه Thin Client را نيز دارند. به ترتيب مي‌توانند از application ‌هايي كه روي سرور موجود مي‌باشند نيز استفاده نمايند.

Disabled PC solution

در اين نوع از ترمينال‌ها، از امكانات موجود در PCها نظير Floppy disk و CD استفاده نمي‌شود. و به اصطلا‌ح آن‌هاDisable مي‌شوند. البته اين روش براي مدت زمان طولاني روش مناسبي محسوب نمي شود. در صورتي كه از اين شبكه در كنار يك شبكه استاندارد استفاده شود، راه‌حل بهينه‌اي است.

Blade PC architecture

از اين ساختار براي Clustering يا خوشه‌بندي استفاده مي‌شود. در ساختار Blade PC از PCها به عنوان سرور استفاده مي شود. اين سرورها در يك محل به صورت متمركز گرد‌آوري شده و يك سرور مديريت، كليه PCها را كنترل مي نمايد و ترافيك را ميان آن‌ها تقسيم مي‌نمايد. كليه اجزاي جانبي نظير صفحه كليد، ماوس و مانيتور كاربران از طريق يك ارتباط استاندارد (به طور مثال 5-Cat) به PCها متصل مي‌شود. البته ا‌ين راه حل بسيار گران بوده و در عين حال ساختار مديريتي پيچيده‌اي نيز دارد.

پروتكل‌هاي ارتباطي

همان گونه كه ذكر شد، دو پروتكل مطرح در اين زمينه وجود دارند.
پروتكل Citrix ICA: پروتكلي است محصول شركت Citrix كه به Clientها اين امكان را مي‌دهد تا با سرور مركزي ارتباط برقرار نمايند. با استفاده از اين پروتكل بسياري از applicationهاي تحت ويندوز قابل اجرا هستند.
پروتكل RDP: اين پروتكل كه توسط شركت مايكروسافت توسعه داده شده، نيز يك پروتكل ارتباطي است كه امكان برقراري ارتباط ميان سرور و Clientها را ميسر مي سازد.

نتيجه‌گيري

در اين نوشتار با نوع ديگري از شبكه سازي مبتني‌بر فناوري Thin Clientها آشنا شديد. شبكه‌هايي كه تمركز اصلي آن بر روي سرور بوده و كلا‌ينت‌ها با حداقل توان پردازشي در اختيار كاربران قرار مي‌گيرند. كاربر عمده اين قبيل شبكه‌ها، با توجه به معايب و مزاياي گفته شده، مكان‌هايي نظير آژانس‌هاي هواپيمايي، بانك‌ها و مراكز آموزشي مي‌باشند.
منبع:www.parantezbaz.com
/س