خانواده فالاروپ
Family Phalaropodidae

آبچرهاي کوچک شناگر با منقار نازک و پاهايي که طرفين انگشتان آن پره‌دار است . پرندگاني رام و زود انس هستند ، به راحتي شنا مي کنند و ضمن شنا کردن سر خود را بالا و پايين مي برند . هنگام تغذيه يک حرکت چرخشي روي آب انجام مي دهند و بدين ترتيب جانوران کوچکي را که به سطح آب مي آيند شکار مي کنند . نــر و ماده آنها همشکل نيست ، ماده‌ها بزرگتر و خوشرنگتر هستند . روي زمين لانه مي سازند ، از سخت پوستان ، حشرات و بعضي مواد گياهي تغذيه مي کنند .

فالاروپ گردن سرخ

انگليسي : Red-necked Phalarope
فرانسوي : Phalarope a bec etroit
لاتين : Phalaropus lobatus

مشخصات :

17 سانتي‌متر ؛ در پر و بال زادوولد با گلو و سطح شکمي سفيد و لکه‌هاي بزرگ نارنجي روشن طرفين و پايين گردن ( که در پرنده نــر کمتر واضح است ) مشخص مي شود . در پاييز سطح پشتي آن رگه‌رگه است و نوار بالي سفيدش در زمينه بال‌هاي تيره رنگ آن جلوه خاصي دارد . منقار و پاهايش سياه مي باشد واز نزديک منقار خيلي باريک آن وسيله تشخيص خوبي است . پرنده نابالغ شبيه بالغ زمستاني است ولي تارک و سطح پشتي آن خيلي پررنگتر است که از تليله سفيد به وسيله خط چشمي خاص ، منقار خيلي ظريف‌تر و عادت شنا کردن تشخيص داده مي شود .!

زيستگاه :

در خارج از فصل زادوولد در دريا ديده مي شود ، ولي ضمن عبور مهاجرتي در سواحل و آب‌هاي داخل خشکي نيز ديده مي شود .

پراکندگي :

فالاروپ گردن سرخ پرنده‌اي‌ست که به صورت مهاجر عبوري از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار بوده و تقريبا در همه جاي ايران ديده مي شود !

فالاروپ بلوطي

انگليسي : Grey Phalarope
فرانسوي : Phalarope a bec large
لاتين : Phalaropus fulicarius

مشخصات :

20 سانتي‌متر ؛ از نظر شکل ظاهري و رفتار شبيه فالاروپ گردن سرخ است ، ولي در پر و بال زادوولد شطح شکمي بلوطي پررنگ ، صورت سفيد ، تارک تيره و منقار زرد ، به آساني از آن تشخيص داده مي‌شود . در پاييز و زمستان به فالاروپ گردن سرخ شباهت زيادي پيدا مي کند . اما اندکي بزرگتر و کمرنگتر از آن است و سطح پستي خاکستري تقريبا يکدست دارد . منقارش کوتاه‌تر و ضخيم‌تر ( معمولا با قاعده زردرنگ ) مي باشد ، و پاهاي کمرنگ‌تر با پره‌هاي زردرنگ در طرفين انگشتان دارد .

زيستگاه :

مانند فالاروپ گردن سرخ است ولي کمتر دور از آب ديده مي شود .

پراکندگي :

فالاروپ بلوطي يکي از پرندگان اتفاقي و مهاجر عبوري کمياب ايران است و به صورت مهاجرعبوري و به ندرت درسواحل درياي خزر( در پارك ملى خشكى- دريايى بوجاق )ديده مي شود ، به گونه‌اي که طي 15 سال گذشته تنها دوبار درسطح كشور مشاهده شده است ، احتمال آن مي رود که درخليج فارس مهاجرت منظم‌تري داشته باشد .!

خانواده دارکوب
Family Picidae

پرندگاني هستند درخت‌زي با منقاري قوي و نوک‌تيز که با آن تنه درختان را سوراخ مي کنند . زبان آنها خيلي دراز است و پاهاي قويي دارند که دو انگشت آن در جلو و دو انگشت در عقب قرار دارد . دم آنها محکم است و هنگام بالا رفتن از درخت از آن به عنوان تگيه‌گاه استفاده مي کنند . پرندگاني تک‌زي هستند ؛ پروازي پرتوان و موجي دارند ، نر و ماده آنها همشکل نيست . بيشتر نرها روي سرشان يک قسمت قرمز رنگ دارند . در سوراخ‌هايي که در تنه درخت ايجاد مي کنند آشيانه مي سازند . از حشرات ، ميوه‌ها و مغز دانه‌ها و شيره درختان تغذيه مي کنند .!

دارکوب راهراه

انگليسي : Wryneck
فرانسوي : Torcol fourmilier
لاتين : Junx torquilla

مشخصات :

16 سانتي‌متر ؛ نر و ماده همشکل . با اينکه منسوب به دارکوب‌ها است ولي ظاهر و رفتارش ببيشتر شبيه پرندگان گنجشکسان مي باشد . از فاصله دور بنظر قهوه‌اي مايل به خاکستري يکدست مي‌آيد ، با سطح شکمي کمرنگتر . از نزديک پر و بالش با خطوط موجدار ، شبيه شبگردها است . سطح پشتي و دم دراز آن ( که در انتها گرد مي باشد ) راهراه نزديک بهم خاکستري ، قهوه‌اي و نخودي دارد . سطح شکمي آن نخودي رنگ است با نقش شطرنجي قهوه‌اي مايل به خاکستري . پاهاي آن مانند ديگر دارکوب‌ها دو انگشت در جلو و دو انگشت در عقب دارد . پرهاي تارکش گاهي سيخ مي شود . بيشتر از آنکه خودش ديده شود ؛ صدايش به گوش مي‌رسد . روي زمين تغذيه مي کند و در حالي که دم را بالا نگهداشته است ، جست‌هاي کوتاه مي زند .هم روي شاخه‌ها مي نشيند و هم مانند دارکوب‌ها به تنه درخت‌ها مي چسبد . پروازش موجي است و بيشتر شبيه چکاوکي با دم بلند بنظر مي آيد . !

زيستگاه :

باغ‌ها ، ميوه‌زارها ، پارک‌ها و رديف درخت کنار مزارع . در سوراخ‌هاي موجود در تنه درختان و شکاف ساختمان ها و امثال آن آشيانه مي سازد . !

پراکندگي :

دارکوب راهراه از جمله پرندگاني‌ست که در گذشته نچندان دور ، در تابستان‌ها به تعداد کم ديده مي‌شده و به‌صورت مهاجر عبوري ازپراکندگي نسبتا فراواني برخوردار بوده ، تقريبا در همه جاي ايران ديده مي‌شده ؛ اما در حال حاضر اطلاع دقيق و مستندي از تعداد و وضعيت پراکندگي اين پرنده در دسترس نيست .‌!

دارکوب سبز

انگليسي : Green Woodpecker
فرانسوي : Pic vert
لاتين : Picus viridis

مشخصات :

31 سانتي‌متر ؛ دارکوبي است بزرگ با سطح پشتي سبز تيره ، سطح شکمي سبز مايل به خاکستري کمرنگ و تارک قرمز که دمگاه و قسمت پايين پشت آن زرد رنگ مي‌باشد . طرفين سر و نوار شاربي خيلي پهني دارد که وسط آن قرمز مي باشد . پرنده نابالغ کمرنگ‌تر است و به طور مشخص خال‌خال و رهراه است . اغلب روي زمين مي نشيند و از مورچه‌ها تغذيه مي کند . با بدني قائم و به‌طور آهسته روي زمين جست مي‌زند . پروازش موجي و پردامنه است و بين هر حرکت بالا رفتن ، بال‌بسته‌روي‌هاي نسبتا طولاني دارد ( رجوع شود به دارکوب سبز راهراه )

زيستگاه :

جنگل‌هاي برگ‌ريز ، پارک‌ها ، کشتزارها ، زمين‌هاي غير محصور با درخت‌هاي پراکنده . در سوراخ‌هايي که در درختها ايجاد مي کند ، آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

دارکوب سبز از جمله پرندگان بومي ايران و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .!

دارکوب سبز راهراه

انگليسي : Scaly-bellied Woodpecker
فرانسوي : Pic ecaille
لاتين : Picus squamatus

مشخصات :

33 سانتي‌متر ؛ از نظر شکل ظاهري شبيه دارکوب سبز ، ولي اندکي بزرگتر است . سطح پشتي آن سبز رنگ مي باشد که در ناحيه دمگاه به زردي مي گرايد . بال‌هايش قهوه‌اي مايل به زردرنگ و مشخص ، و دم آن داراي راهراه‌ عرضي قهوه‌اي و سفيد است . سطح شکمي سفيد مايل به سبز با نقوش فلسي سياهرنگ روي پهلوها و قسمت پايين شکم مي باشد . نوار شاربي سياه و سفيد واضح و نوار چشمي سفيد دارد . تارک در پرنده نر قرمز روشن و در پرنده ماده سياه است . رفتارش شبيه دارکوب سبز است و اغلب روي زمين از مورچه و موريانه تغذيه مي کند .

زيستگاه :

جنگل‌هاي برگ‌ريز تنک . باغ‌هاي ميوه و مناطق باز با درخت‌هاي پراکنده تا ارتفاع سه‌هزار متر . در سوراخ تنه درختان آشيانه مي‌سازد . !

پراکندگي :

بنا به گزارش Zarudny دارکوب سبز راه راه ، در شمال خراسان و به ندرت در سيستان زادوولد مي کرده است ولي اخيرا در اين مورد گزارشي در دست نيست .

دارکوب سياه

انگليسي : Black Woodpecker
فرانسوي : Pic noir
لاتين : Dryocopus marius

مشخصات :

45 سانتي‌متر ؛ از همه دارکوب‌ها بزرگتر و تقريبا به اندازه کلاغ است ، با پر و بال سياه يکدست . تارک پرنده نر قرمز و تفقريبا کاکلي است ، ولي پرنده ماده فقط يک لکه قرمز در پشت سر دارد . چشم‌هايش زرد است و منقاري کمرنگ دارد . دارکوب سياه پروازي آرام و موجي دارد .!

زيستگاه :

جنگل‌هاي کهن در نواحي کوهستاني . آشيانه‌اش را که به شکل سوراخي بيضوي و خيلي بزرگ است در تنه درخت ( گاهي در ارتفاع زياد ) مي سازد .

پراکندگي :

دارکوب سياه پرنده‌اي‌ست بومي و در گذشته نچندان دور از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار بوده است ، و اما در حال حاضر اطلاع دقيق و مستندي از وضعيت تعداد و پراکندگي آن در دسترس نيست .!

دارکوب خالدار بزرگ

انگليسي : Great Spotted Woodpecker
فرانسوي : Pic epeiche
لاتين : Dendrocopos major

مشخصات :

22 سانتي‌متر ؛ خيلي کوچکتر از دارکوب سبز و خيلي بزرگتر از دارکوب کوچک است . به‌وسيله پشت سياه ، پرهاي سفيد شانه و پوشپرهاي زير دمي قرمز از دارکوب کوچک تشخيص داده مي‌شود . ( سطح پشتي دارکوب کوچک منظره راهراه عرضي دارد ) روي گونه سفيد آن يک نوار عرضي سياه و ممتد ديده مي‌شود . سطح شکمي آن سفيد يا شير قهوه‌اي کمرنگ و يکدست است به‌جز بخش عقبي شکم و پوشپرهاي زير دم که قرمز رنگ مي باشد . پرنده نر يک لکه پس سري به رنگ قرمز دارد ، ولي پرنده نابالغ ( در هر دو جنس ) تمام تارکش قرمز است . . دارکوب خالدار خالدار بزرگ پرنده‌اي‌ست که به ندرت بر روي زمين تغذيه مي کند ( رجوع شود به دارکوب سر سرخ ، دارکوب باغي ، دارکوب بلوچي و دارکوب بال سفيد )

زيستگاه :

بيش از دارکوب سبز به باغ‌ها و درخت‌زارها بستگي نشان مي دهد .

پراکندگي :

با توجه به اين امر که از تعداد و وضعيت پراکندگي امروز آن اطلاع کاملا دقيقي وجود ندارد اما دارکوب خالدار بزرگ ؛ پرنده‌اي ‌ست بومي ايران و مي تواند از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار بوده باشد .

دارکوب بال سفيد

انگليسي : White-winged Spotted Woodpecker
فرانسوي : Pic a alies blanches
لاتين : Dendrocopos leucopterus

مشخصات :

23 سانتي‌متر ؛ دارکوب بال سفيد خيلي شبيه دارکوب خالدار بزرگ ، ولي اندکي بزرگتر از آن است ، با سفيدي کمي بيشتر روي پيشاني و سفيدي خيلي بيشتر روي بال بخصوص روي شاهپرهاي ثانوي . سطح شکمي آن کاملا سفيد است . دارکوب بال سفيد ماده ؛ قرمزي روي تارک را ندارد . رفتار ، صدا و زيستگاهش شبيه دارکوب باغي است .

پراکندگي :

از وضعيت تعداد و پراکندگي اين پرنده اطلاع دقيقي در دست نيست اما احتمالا دارکوب بال سفيد پرنده‌اي‌ست بومي ايران . به تعداد کم در منتهي‌اليه شمال شرقي ايران ديده مي‌شود ولي اين امر نياز به بررسي‌هاي گسترده‌تري دارد .

دارکوب باغي

انگليسي : Syrian Woodpecker
فرانسوي : Pic syriaque
لاتين : Dendrocopos syriacus

مشخصات :

22 سانتي‌متر ؛ خيلي شبيه دارکوب خالدار بزرگ است ولي نداشتن نوار عرضي سياه روي گونه باعث مي‌شود که صورتش سفيد بنظر بيايد . در مقايسه با دارکوب خالدار بزرگ سفيدي دم آن کمتر است ولي بال‌هايش سفيدي بيشتري دارد ، و قرمزي پوشپرهاي زير دمش کمرنگ مي باشد . پرنده نابالغ بخاطر قرمزي تارک ممکن است با دارکوب سر سرخ اشتباه شود ، ولي طوق سينه‌اي قرمز کمرنگ و نوار شاربي سياه که به منقار متهي مي‌شود ، آن را از متمايز مي سازد ( رجوع شود به دارکوب بلوچي و دارکوب سر سرخ )

زيستگاه :

بيشتر در اطراف روستاها و نزديک کشتزارها ديده مي شود .

پراکندگي :

دارکوب باغي پرنده‌اي است بومي ايران و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .!

دارکوب بلوچي

انگليسي : Sind pied Woodpecker
فرانسوي : Pic du Sind
لاتين : Dendrocopos assimilis

مشخصات :

20 سانتي‌متر ؛ خيلي شبيه دارکوب باغي ولي اندکي از آن کوچکتر ، و نوار طولي سياه کنار گلو و گردنش کوتاه‌تر است ، و بيشتر به صورت يک نوار شاربي جلوه مي کند . نر بالغ با تارک کاملا قرمز مشخص مي‌شود ولي پرنده ماده تارکش قرمز نيست . رفتار و صداي دارکوب بلوچي شبيه دارکوب باغي است .

زيستگاه :

مانند دارکوب باغي ولي بيشتر در بيشه‌هاي گز ديده مي‌شود . در سوراخ تنه درخت‌ها آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

دارکوب بلوچي پرنده‌اي‌ست بومي ايران و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است . در منطقه‌اي که با دارکوب باغي ؛ هم‌بوم است بين آن دو ، دو رگه‌هائي در طبيعت يافت مي‌شود .!

دارکوب سر سرخ

انگليسي : Middle Spotted Woodpecker
فرانسوي : Pic mar
لاتين : Dendrocopos medius

مشخصات :

21 سانتي‌متر ؛ ممکن است با دارکوب خالدار بزرگ و دارکوب باغي اشتباه شود ولي اندکي از آنها کوچکتر است . تارکي به رنگ قرمز روشن و بدم حاشيه سياه دارد که تا اندازه‌اي کاکل مانند است . سفيدي طرفين سرش بيشتر و نوار شاربي سياه ان خيلي باريک مي باشد ، ولي نوار چشمي سياه را ندارد . بنابراين سر بطور کلي کمرنگ بنظر مي ايد . سطح شکمي آن سفيد است با پهلوهاي رگه‌رگه که به تدريج در رنگ قرمز شکم محو مي شود ( بر خلاف دارکوب خالدار که اين رنگ قرمز حد قاطعي دارد ) . بال‌هايش دارد راهراه عرضي مشخص سياه و سفيد است و سفيدي شانه‌هاي آن باريکتر از سفيدي شانه دارکوب خالدار بزرگ مي‌باشد . دارکوب سر سرخ ماده تيره‌تر و قرمزي تارکش کمرنگ‌تر است .

زيستگاه :

معمولا در سطوح بالاي جنگل ديده مي شود و در درخت‌هاي برگ‌ريز . در ارتفاع زياد سوراخ ايجاد کرده ، لانه مي‌سازد .!

پراکندگي :

دارکوب سرسرخ ؛ پرنده‌اي‌ست بومي ايران و به تعداد نسبتا فراوان در کوه‌هاي زاگرس و شمال غربي ايران ديده مي‌شود . وجود آن در کوه‌هاي البرز نياز به بررسي دارد . !

دارکوب کوچک

انگليسي : Lesser Spotted Woodpecker
فرانسوي : Pic epeichette
لاتين : Dendrocopos

مشخصات :

14 سانتي‌متر ؛ کوچکترين دارکوب در خانواده دارکوب‌ها است و از همه دارکوب‌هاي ابلق ديگر به‌ کمک چثه کوچک ( اندازه گنجشک ) ، سطح پشتي با راهراه عرضي سياه و سفيد و فقدان رنگ قرمز در پوشپرهاي زير دم تشخيص داده مي‌شود . پيشاني ، گونه‌ها و سطح شکمي ان تقريبا سفيد رنگ است با چند رگه تيره‌رنگ در پهلوها . تارک دارکوب کوچک نر ؛ قرمز تيره و تارک پرنده ماده تقريبا سفيد است . پرنده نابالغ اثري از رنگ قرمز روي تارک دارد و سطح شکمي آن قهوه‌اي‌تر مي باشد . اين پرنده معمولا خود را از انظار پنهان نگاهميدارد و بيشتر اوقات در بين شاخه‌هاي کوچک بالي درخت به‌سر مي برد و مرتبا اين سو و آن سو مي پرد .

زيستگاه :

ميوه‌زارهاي کهن و درخت‌زارهاي با فضاي باز

پراکندگي :

دارکوب کوچک پرنده‌اي است بومي ايران و از پراکندگي فراواني برخوردار است .!

خانواده باد خورک
Family Apodidae

پرندگاني هستند هواگرد که ظاهرا به چلچله‌ها و پرستوها شباهت دارند و از حشرات در حال پرواز تغذيه مي‌کنند . بدن باريک ، بال‌هاي دراز و داس‌شکل و دمي کوتاه دارند . پاهاي آنها خيلي کوتاه است و معمولا اجتماعي هستند . پروازي بسيار پرتوان و سريع دارند و بيش از همه پرندگان در هوا به‌سر مي برند . نر و ماده آنها همشکل است و در سوراخ‌ها آشيانه مي کنند ولانه خود را از آميختن بزاق با مواد گياهي مي سازند .

بادخورک کوچک

انگليسي : Little Swift
فرانسوي : Martinet a croupion blanc
لاتين : Apus affinis

مشخصات :

12 سانتي‌متر ؛ از همه بادخورک‌ها کوچکتر و پر و بالش يکدست سياه است به‌جز چانه و گلوي کمرنگ و دمگاه کاملا سفيد . دمش به‌جاي آنکه دوشاخه باشد بيشتر چهارگوش است . نبايد اين پرنده را با چلچله دمگاه سفيد که سطح شکمي کاملا سفيد دارد ، اشتباه کرد . خيلي اجتماعي است ، به‌ويژه در فصل زادوولد

زيستگاه :

مناطق باز در حوالي شهرها و روستاها . زير لبه پشت بام ، در خرابه‌ها و يا روي لبه صخره‌هاي مرتفع لانه مي سازد .!

پراکندگي :

بادخورک کوچک پرنده‌اي‌ست که تابستان‌ها در نقاط مختص به خود ازپراکندگي نسبتا فراواني‌برخوردار است

بادخورک دودي

انگليسي : Pallid Swift
فرانسوي : Martinet pale
لاتين : Apus pallidus

مشخصات :

16 سانتي‌متر ؛ اين پرنده به بادخورک معمولي بسيار شبيه است با اين تفاوت که رنگ آن قهوه‌اي مايل به خاکستري کمرنگ‌تر ، سفيدي ناحيه گلويش وسيع‌تر ، پهلوهايش داراي لکه‌هاي کمرنگ و سطح فوقاني شاهپري هاي ثانوي آن کمرنگ‌تر از بقيه بال است . ضمنا با ممارست مي توان از روي طرح کلي بدن در حال پرواز و با توجه به پهن‌تر بودن سر ، اين پرنده را از بادخورک معمولي تشخيص داد . بال‌زدنش سريع‌تر از بادخورک معمولي است . رفتار ، صدا و زيستگاهش مانند بادخورک معمولي است و اغلب همراه آن ديده مي شود .!

پراکندگي :

بادخورک دودي پرنده‌اي است بومي و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .!

بادخورک معمولي

انگليسي : Swift
فرانسوي : Martinet noir
لاتين : Apus apus

مشخصات :

16 سانتي‌متر ؛ از همه پرندگان اين خانواده به وسيله بال‌هاي دراز داسي شکل ، پر و بال دودي مايل به سياه ، چانه تقريبا سفيد ( که به ندرت ديده مي‌شود ) و دم دو شاخه و کوتاه مشخص مي شود . پرنده‌اي اجتماعي و دايما در پرواز است . پروازي خيلي سريع و مشخصي دارد و در عين حال که بال‌هاي آن چندان انعطاف‌پذير نيست ، بي‌نهايت سريع بال مي زند . در فصل زادوولد پرنده‌اي پر سر و صداست و با صداي جيغ مانند و جنب و جوش بسيار يکديگر را روي بام‌ها و اطراف ساختمان‌ها دنبال مي کنند .

زيستگاه :

هواگرد و اغلب در پرواز است . در همه‌جا ممکن است ديده شود ولي بيشار در جاهائي که براي لانه‌سازي مناسب است يافت مي شود . معمولا در سقف يا زير لبه شيرواني ساختمانها ، شکاف صخره‌ها و يا سوراخ درخت‌ها آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :‌

بادخورک معمولي از جمله پرندگاني ست که تابستان‌ها از پراکندگي خيلي زيادي برخوردار است .!

بادخورک کوهي

انگليسي : Alpine Swift
فرانسوي : Martinet alpin
لاتين : Apus melba

مشخصات :

21 سانتي‌متر ؛ ( بالباز 53 سانتي‌متر ) از بادخورک معمولي خيلي بزرگ‌تر است ، کمرنگ‌تر و قهوه‌اي رنگ‌تر است . سطح شکمي آن سفيد و نوار سينه‌اي قهوه‌اي دارد . وقتي با هم ديده شوند ، تفاوت اندازه ؛ تشخيص آنها را آسان مي سازد . بادخورک کوهي صدايي مشخص دارد اما رفتار و پروازش شبيه بادخورک معمولي است ، ولي اغلب با بال‌هاي فروافتاده بالباز روي مي کند . پرنده‌اي است اجتماعي .!

زيستگاه :

به طور عمده در کوهستان‌هاي سنگي مرتفع و گاهي در صخره‌هاي مشرف به دريا و يا در ساختمان‌هاي متروک ديده مي شود . آشيانه فنجان شکل خود را در شکاف سنگها و زير شيرواني ساختمان‌ها مي سازد . معمولا به صورت دسته‌جمعي لانه‌سازي مي کنند .!

پراکندگي :

بادخورک کوهي از جمله پرندگاني‌ست که در فصل تابستان‌ از پراکندگي فراواني برخوردار است .!

خانواده کلاغ
Family Corvidae

اين خانواده شامل بزرگترين پرندگان گنجشکسان است . بالها و پاهاي نيرومند دارند ، منقار آنها نسبتا بلند و قوي است . پرندگاني اجتماعي هستند و پروازي پرتوان دارند و اغلب گستاخ و جنگجو مي باشند . نر و ماده آنها همشکل است و روي درخت‌ها و صخره‌ها و در سوراخ‌ها اشيانه مي سازند . همه‌چيز خوارند و اغلب تخم‌ها و جوجه‌هاي پرندگان ديگر را مي ربايند . !

جي‌جاق

انگليسي : Jay
فرانسوي : Geai des chenes
لاتين : Garrulus glandarius

مشخصات :

34 سانتي‌متر ؛ نشانه‌هاي تشخيص اين پرنده عبارت است از بدن قهوه‌اي مايل به صورتي ، دم سياه ، لکه مشخص روي بال‌ها ، راهراه عرضي آبي و سياه پوشپرهاي بال . پرهاي سياه و سفيد تارک خود را به صورت کاکل بلند مي کند . چشم‌هايش آبي کمرنگ است و پروازي سنگين دارد ، اغلب به صورت گله هاي کوچک و پرسر و صدا ديده مي شود .

زيستگاه :

جي جاق پرنده‌اي‌ست که به ندرت دور از درخت ديده مي شود . معمولا در جنگل‌هاي دور دست لانه مي‌سازد . !

پراکندگي :

جي جاق از جمله پرندگاني‌ست که در گذشته نچندان دور از پراکندگي فراواني برخوردار بوده است و اما در حال حاضر اصلاع دقيق و مستندي از وضعيت تعداد و پراکندگي اين پرنده بومي ايراني در دست نيست .!

زاغي

انگليسي : Magpie
فرانسوي : Pie bavarde
لاتين : Pica pica

مشخصات :

45 سانتي‌متر ؛ با پر و بال سياه و سفيد و دم دراز به آساني تشخيص داده مي شود . پرهاي شانه ، پهلوها و شکم آن سفيد و بقيه پر و بالش سياه با جلاي آبي ، سبز و ارغواني است . اغلب به صورت دسته‌هاي کوچک ديده مي شود که در زمستان گله هاي بزرگ را تشکيل مي دهند .!

زيستگاه :

کشتزارها ، مناطق باز با پرچين‌ها و تعدادي درخت . روي درخت‌هاي بلند ، بوته‌هاي خار ، پرچين‌ها و حاشيه جنگل‌ها لانه مي‌سازد . معمولا روي لانه خود را با تکه شاخه‌هاي خاردار به شکل گنبد مي پوشاند .

پراکندگي :

زاغي از پرندگان بومي ايران است و از پراکندگي زيادي برخوردار است .!

زاغ بور

انگليسي : Pleske's Ground Jay
فرانسوي : Geai terrestre
لاتين : Podoces pleskei

مشخصات :

24 سانتي‌متر ؛ پر و بالش به‌طور کلي نخودي مايل به صورتي است با لکه سياه کوچک بين قاعده منقار و چشم و يک لکه بزرگ سياه در قسمت بالاي سينه . بال‌هايش به‌طور کلي سياه و داراي دو نوار بالي است که يکي باريک و ديگري پهن مي باشد و در سراسر طول بال امتداد دارد . دمش سياه است و به زحمت مي توان آن را وادار به پرواز کرد ، حتي هنگام احساس خطر نيز دويدن را ترجيح مي دهد . به چکاوک هدهدي يا هدهد بيشتر شباهت دارد تا به يک زاغ . زاغ بور مي تواند به عنوان يكي از مهمترين مظاهر طبيعت ايران زمين بيش از پيش به جهانيان معرفي شود ومشتاقان بسياري را به سوي كويرمركزي ايران گسيل دارداما كارشناسان معدودي اين پرنده و ويژگي هاي آن را مورد بررسي قرار داده اند .!

زيستگاه :

استپ‌هاي بياباني وسيع ؛ بيابان‌هاي ماسه‌اي با گياهان پراکنده و دشت‌هاي پوشيده از گياه قيچ ( Zygophyllum ) . در ميان بوته‌هاي کوتاه آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

زاغ بور پرنده‌اي‌‌ست که بومي نقاط خاصي‌ از ايران است و در منطقه مختص به خود از پراکندگي نسبتا خوبي برخوردار است .!

زاغ نوک سرخ

انگليسي : Chough
فرانسوي : Crave a bec rouge
لاتين : Pyrrhocorax pyrrhocorax

مشخصات :

39 سانتي‌متر ؛ پر و بالش سياه مايل به آبي براق است ، منقار قرمز دراز و خميده و پاهاي قرمز رنگ دارد . پروازش پرتوان ، سبک و اغلب با حرکات آکروباتيک همراه است . هنگام بالباز اوج‌گيري شاهپرهاي نخستين بال کاملا از هم جدا و به بالا برگشته است . زاغ نوک‌سرخ پرنده‌اي اجتماعي است و تفاوت آن با کلاغ گردن بور اين است که پر و بال خاکستري ندارد . از زاغ نوک‌زرد به‌وسيله منقار قرمز رنگ و درازتر مشخص مي شود .

زيستگاه :

کوهستان‌ها و صخره‌هاي مشرف به دريا . در شکاف سنگ‌ها و لبه پرتگاه‌ها و درون غارها لانه مي سازد . !

پراکندگي :

زاغ نوک سرخ پرنده‌اي‌ست بومي ايران و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .!

زاغ نوک زرد

انگليسي : Alpine Chough
فرانسوي : Chocard a bec jaune
لاتين : Pyrrhocorax graculus

مشخصات :

38 سانتي‌متر ؛ تفاوت آن با زاغ نوک‌سرخ در اين است که منقارش زرد رنگ ، خيلي کوتاه‌تر و راست‌تر است . پاهايش قرمز مي باشد و از نزديک پر و بالش سياه‌تر بنظر مي آيد و جلاي آبي کمتري دارد . رفتارش شبيه زاغ نوک سرخ است . پرنده نابالغ کدرتر است با پاهاي سياه رنگ !

زيستگاه :

کوهستان‌ها . معمولا در نقاط هموار دشت و در ساحل دريا ديده نمي شود . در شکاف سنگ‌ها و خرابه‌ها لانه مي سازد .

پراکندگي :

زاغ نوک زرد از جمله پرندگان بومي ايران است و از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است
در زمستان به نقاط کم ارتفاع‌تر کوچ مي کند . !

کلاغ گردن بور

انگليسي : Jackdaw
فرانسوي : Choucas des tors
لاتين : Corvus monedula

مشخصات :

33 سانتي‌متر ؛ پرنده‌اي است سياه رنگ با پس گردن و پوشپرهاي گوش به رنگ خاکستري . سطح شکمي آن خاکستري پررنگ است . چشم‌هايش خاکستري کمرنگ مي باشد . از کلاغ سياه و ساير کلاغ‌ها با اندازه کوچکتر ، بال‌زدن سريع‌تر ، منقار کوتاه‌تر و صداي خاص ، تشخيص داده مي‌شود . گلاغ گردن‌بور پرنده‌اي است اجتماعي و اغلب همراه کلاغ‌سياه‌ها و سارها ديده مي شود .

زيستگاه :

پارک‌ها ، صخره‌هاي مرتفع کوهستاني ، ساختمان‌هاي قديمي و کشتزارها . به‌طور دسته‌جمعي در سوراخ درخت‌ها ، ساختمان‌ها ، صخره ها ، گاهي در داخل سوراخ‌هاي زمين و روي شاخه‌ درخت‌ها لانه مي سازد .!

پراکندگي :

به‌طور کلي کلاغ گردن بور ؛ پرنده‌اي‌ست بومي ايران و از پراکندگي فراواني برخوردار است . زادوولد اين پرنده از کوههاي منتهي‌اليه شمال خراسان گزارش شده است .!

هندي

انگليسي : House Crow
فرانسوي : Corbeau familier
لاتين : Corvus splendens

مشخصات :

43 سانتي‌متر ؛ از کلاغ ابلق اندکي کوچکتر مي باشد . پر و بالش تماما سياه است به‌جز طوق پهن خاکستري گردن که از پشت تا قسمت بالاي جبه و از جلو تا قسمتي از شکم ادامه پيدا مي کند . نبايد آنرا با کلاغ گردن بور که منقاري کوچکتر ، سفيد و شکمي سياه و حلقه چشمي سفيد ( نه قهوه‌اي ) دارد ، اشتباه کرد . کلاغ هندي معمولا پرنده‌اي اجتماعي است و رفتار و صدايش شبيه کلاغ ابلق مي باشد .

زيستگاه :

زمين‌هاي وسيع زراعتي ، معمولا در حوالي مناطق مسکوني . روي درخت آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

کلاغ هندي از پرندگان بومي جزيره خارک است و در گذشته نچندان دور از پراکندگي فراواني در اين منطقه برخوردار بوده است ولي بدون شک جمعيت آن از پرنده‌هاي قفسي فراري يا نمونه‌هائي که به اين جزيره آورده شده ، نتيجه شده است . گزارش‌هاي قديمي از جنوب بلوچستان نيز ممکن است از اين قبيل باشد و اما در حال حاضر اطلاع دقيق و مستندي از وضعيت تعداد و پراکندگي اين پرنده در دست نيست .!

کلاغ سياه

انگليسي : Rook
فرانسوي : Corbeau
لاتين : Corvus frugilegus

مشخصات :

45 سانتي‌متر ؛ کاملا سياه با جلاي قوس و قزحي که از ساير کلاغ‌ها به‌وسيله صورت بدون پر تقريبا سفيد و منقار سياه مايل به خاکستري که نوک‌تيزتر و باريکتر است ، مشخص مي شود . هنگام راه‌رفتن پرهاي ران‌هايش به طرز قابل توجهي افشان و ريشه ريشه به‌نظر مي‌آيد . پرنده نابالغ کدرتر است و صورتش به‌طور کامل پوشيده از پر مي باشد . پروازش سريع و مستقيم ، و بال‌زدن‌هاي آن تندتر از کلاغ ابلق است . کلاغ سياه پرنده‌اي است اجتماعي .

زيستگاه :

زمين‌هاي زراعتي با تعدادي درخت . به‌طور دسته‌جمعي بالاي درخت‌ها آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

کلاغ سياه پرنده اي است که زمستان‌ها از پراکندگي فراواني برخوردار است و نيز به تعداد فراوان در ايران زادوولد مي کند .!

کلاغ جنگلي

انگليسي : Jungle Crow
فرانسوي : Comeille a gros bec
لاتين : Corvus macrorhynchos

مشخصات :

46 تا 50 سانتي‌متر ؛ خيلي شبيه غراب است ولي با اندازه کوچکتر و صداي متفاوت از آن مشخص مي‌شود . پر و بالش تماما سياه است با جلاي آبي ارغواني . منقاري سياه است با جلاي آبي ارغواني . منقاري سياه و خيلي بزرگ دارد . شکل دم که در انتها سه گوش است و صداي خاص ، اين پرنده را از نژادهاي خاوري سياه‌رنگ ( کلاغ ابلق ) متمايز مي سازد . رفتارش شبيه کلاغ ابلق ولي بيشتر از آن اجتماعي است .!

پراکندگي :

طبق گفته Zarudny کلاغ جنگلي به صورت بومي و به تعداد کم در شمال شرقي خراسان و به ندرت در سيستان وجود داشته است ، اما اخيرا هيچگونه گزارشي مبني بر وجود اين پرنده در دست نيست .

کلاغ ابلق

انگليسي : Hooded Crow
فرانسوي : Corneille mantelee
لاتين : Corvus corone

مشخصات :

47 سانتي‌متر ؛ کلاغي است آشنا و فراوان که به وسيله پشت و سطح شکمي خاکستري ، سر ، گلو ، بال‌ها و دم سياه مشخص مي گردد . نژاد بومي خوزستان ( C.c.capellanus ) قسمت‌هاي خاکستري پر و بالش خيلي کمرنگ‌تر است به‌طوري که تقريبا سياه و سفيد بنظر مي رسد . نژاد ديگري که زمستان‌ها به تعداد کم در خراسان ديده مي شود ( C.c orintalis ) پر و بالي کاملا سياه دارد و از غراب به وسيله اندازه کوچکتر ، منقار باريکتر ، دم گرد و صدايش مشخص مي شود . پرواز اين پرنده مستقيم ، آهسته و منظم است و به ندرت بالباز اوج مي گيرد . معمولا تک‌زي است و گاهي هم جفت جفت ديده مي شود . در نقاطي که غذا فراوان باشد به صورت گله‌هاي بزرگ ديده مي شوند .

زيستگاه :

شهرها ، روستاها ، تبريزي‌زارها ، زمين‌هاي زراعتي ، جنگلها و مناطق کوهستاني با درخت‌هاي پراکنده . معمولا روي درخت و گاهي روي صخره‌ها آشيانه مي شازد .!

پراکندگي :

کلاغ ابلق از جمله پرندگان بومي ايران است و از پراکندگي زيادي برخوردار است .!

غراب گردن قهوه‌اي

انگليسي : Brown-necked Raven
فرانسوي : Corbeau brun
لاتين : Corvus ruficollis

مشخصات :

49 سانتي‌متر ؛ خيلي شبيه غراب ولي از آن کوچکتر ، پس گردنش به رنگ قهوه‌اي مسي و پر و بالش داراي جلاي کمتري است . رفتار غراب گردن قهوه‌اي شبيه غراب مي باشد ( رجوع شود به غراب )

زيستگاه :

بيابان‌ها ، تپه و ماهورهاي لم‌يزرع ، سواحل ، زمين‌هاي زراعتي مناطق خشک و گاهي در اطراف دهکده‌ها . روي درخت آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

غراب گردن قهوه‌اي از جمله پرندگان بومي ايران است و زماني از پراکندگي فراواني برخوردار بوده است و اما در حال حاضر اطلاع دقيق و مستندي از وضعيت تعداد و پراکندگي آن در دست‌رس نيست . احتمالا در سراسر دشت لوت و قسمت جنوبي دشت کوير زادوولد مي کند .!

غراب

انگليسي : Raven
فرانسوي : Grand corbeau
لاتين : Corvus corax

مشخصات :

63 سانتي‌متر ؛ اندازه بزرگ ، منقار سياه بزرگ ، پرهاي گلويي افشان ، انتهاي سه‌گوش دم ، و صداي نافذ و خاص ، آن را به آساني از کلاغ هاي کوچکتر مشخص مي سازد . پر و بالش سياه است و در نور مناسب جلاي قوس و قزحي نشان مي دهد . پروازش پر توان و مستقيم است ، غالبا بالبازروي و بالباز اوج‌گيري مي کند . در دوران جفت‌گيري پروازهاي آکروباتيک انجام مي دهد . ( رجوع شود به غراب گردن قهوه‌اي )

زيستگاه :

محل زيست و زادوولدش روي صخره‌هاي مشرف به دريا ، در کوهستان‌ها و همچنين روي درخت‌ها است .

پراکندگي :

غراب از جمله پرندگان بومي ايران است و از پراکندگي فراواني برخوردار است .!

خانواده ماهي خورك
Family Alcedinidae

پرندگاني با سر بزرگ و دم كوتاه كه براي گرفتن ماهي در آب شيرجه مي روند . منقاري بزرگ ، راست و نوك تيز دارند . بالهاي آنها معمولا كوتاه و گرد است . پرو بالي خوشرنگ دارند ، بي حركت و راست روي پايه ها و سيم هاي تلگراف مي نشينند و يا بالاي سطح آب درجا بال مي زنند . تك زي هستند . در سوراخ ها آشيانه مي سازند . از ماهي ها ، سخت پوستان ، حشرات و دوزيستان تغذيه مي كنند .

ماهي خورك ابلغ

انگليسي : Pied Kingfisher
فرانسوي : Martin-Pecheur Pie
لاتين : Ceryle Rudis

مشخصات :

26 سانتي‌متر ؛ به آساني به وسيله پروبال سياه و سفيد ، كاكل افشان و منقار بزرگش شناخته مي شود . پرنده نر دو نوار سينه اي سياه و پرنده ماده فقط يك نوار روي سينه دارد . در بالاي سطح آب بالبــازروي و درجا بال زني مي كند و به قصد گرفتن ماهي با سر به درون آب شيرجه مي رود .

زيستگاه :

مناطق باز در حوالي رودخانه ها ، تالابها ، مردابها و خورها . هم در آب شيرين و هم در آب شور ماهي مي گيرد . در سوراخ ديوار ساحلي رودخانه ، تپه هاي ماسه اي و امثال آن آشيانه مي سازد .

پراكندگي :

ماهي خورک ابلق از جمله پرندگان بومي ايران است و در مناطق مختص به خود از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .

ماهي خورك سينه سفيد

انگليسي : with-Breasted Kingfisher
فرانسوي : Martin-Pecheur de Smyrne
لاتين : Halcyon Smyrnensis

مشخصات :

27 سانتي‌متر ؛ نر و ماده همشكل ، منقار و پاهاي قرمز روشن دارد . سر ، گردن ، خم بال ، پهلوها و شكمش بلوطي است ، جبه و دمش سبز مايل به آبي مي باشد . چانه ، گلو و وسط سينه اش سفيد است . به حالت قائم روي بوته ها ، تير تلگراف و امثال آن مي نشيند .

زيستگاه :

جويبارها ، باتلاقها و مزارع آبياري شده ؛ ولي كمتر از ساير ماهي خورك ها به ابي بستگي نشان مي دهد .
اغلب در زمينهاي زراعتي و باغ هاي خشك ديده مي شود . در سوراخ درختها ، ديوار ساحلي رودخانه ها و ديوار ساختمانها آشيانه مي سازد .

پراكندگي :

ماهي خورک سينه سفيد از جمله پرندگان بومي ايران است و در مناطق مختص به خود از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .

ماهي خورك كوچك

انگليسي : Kingfisher
فرانسوي : Martin-Pecheur d’Europe
لاتين : Alcedo Atthis

مشخصات :

16 سانتي‌متر ؛ نر و ماده همشكل . تشخيص اين پرنده آسان است .سطح پشتي آن به رنگ آبي و سبز زمردي درخشان ، با گلو و لكه گردني سفيد ، گونه ها و سطح شكمي آن بلوطي ، منقارش دراز و خنجر شكل است . سر بزرگ ، بالها و دم كوتاه و پاهاي كوچكي به رنگ قرمز روشن دارد . هشيارانه در نقطه اي مي‌نشيند و مرتب سر و دم خود را بالا و پايين مي كند و بعد به دنبال ماهي هاي كوچك و يا حشرات به درون آب شيرجه مي رود . گاهي قبل از شيرجه رفتن ، درجا بال مي زند . پروازش خيلي سريع است و معمولا مستقيم و در ارتفاع كم پرواز مي كند . اين پرنده تك‌زي است .

زيستگاه :

جويبارها ، رودخانه ها ، كانالهاي آب و درياچه ها . در زمستان همچنين در ساحل دريا و ماندابهاي حاصل از جز و مد ديده مي شود . در سوراخ هايي كه در ديوار ساحلي ايجاد مي كند و گاهي دور از آب آشيانه مي‌سازد .

پراكندگي :

ماهي خورک کوچک از جمله پرندگان بومي ايران و از پراکندگي فراواني برخوردار است .

خانواده پرستو
Family Hirundinidae

پرندگاني هستند کوچک و باريک‌جثه ، با گردني کوتاه ، بال‌هاي خيلي دراز و نوک‌تيز ، دم دوشاخه ، منقار کوتاه و سخت ، دهان گشاد و پاهاي کوچک و ضعيف . پروازي زيبا و سريع دارند و پرندگاني اجتماعي هستند . اغلب به‌صورت گله‌هاي بزرگ و مختلط ديده مي شوند . نر و ماده آنها همشکل است . روي صخره‌ها يا در ساختمان‌ها لانه‌هاي گلي مي سازند ( به‌جز چلچله رودخانه‌اي ) . غذاي عمده آنها شامل حشرات است که در حين پرواز با مهارت خاصي به شکار آنها مي پردازند.

چلچله رودخانه‌اي

انگليسي : Sand Martin
فرانسوي : Hirondelle de ravage
لاتين : Riparia

مشخصات :

12 سانتي‌متر ؛ از همه چلچله‌ها کوچکتر است و به وسيله سطح پشتي قهوه‌اي خاکي ، سطح شکمي سفيد و نوار سينه‌اي قهوه‌اي رنگ مشخص مي شود . چلچله رودخانه‌اي پرنده‌اي است ؛ خيلي اجتماعي و بيشتر در سطح آب تغذيه مي کند . پروازش سبک ، سريع و توام با بال زدن‌هاي پي‌درپي مي باشد و کتر مانند پرستو هنگام پرواز " ويراژ " مي دهد . ( رجوع شود به چلچله کوهي و چلچله بياباني )

زيستگاه :

فضاهاي باز در مجاورت رودخانه‌ها و برکه‌ها . به طور دسته‌جمعي در تونل‌هاي کوچکي که در ديوار ساحلي رودخانه‌ها و يا صخره‌ها لب آب ايجاد مي کند آشيانه مي سازد .!

پراکندگي :

چلچله رودخانه‌اي پرنده‌اي است که تابستانها از پراکندگي فراواني برخوردار است و نيز به صورت مهاجر عبوري در همه‌جاي ايران ديده مي شود . !

چلچله کوهي

انگليسي : Crag Martin
فرانسوي : Hirondelle de rochers
لاتين : Hirundo rupestris

مشخصات :

14.5 سانتي‌متر ؛ از دور ممکن است با چلچله رودخانه‌اي اشتباه شود ، ولي به کمک جثه درشت‌تر ، مثلث تيره‌رنگ سطح زيرين بال ، سطح شکمي سفيد چرک ( بدون نوار سينه‌اي ) که در ناحيه شکم و پوشپرهاي زير دم تيره‌رنگ‌تر است ، از آن تشخيص داده مي شود ، از نزديک همچنين به‌وسيله خال‌هاي سفيد نزديک به انتهاي دم متمايز مي گردد . بادخورک کوهي از اين پرنده خيلي بزرگتر است با سطح شکمي سفيد و نوار سينه‌اي تيره‌رنگ ( رجوع شود به چلچله بياباني )

زيستگاه :

درهاي تنگ ، صخره‌هاي کوهستاني و ساحلي . آشيانه‌اي گلي به شکل نيم فنجان در شکاف‌ها و گودال‌هاي صخره‌ها مي سازد ( گاهي همراه با چلچله دمگاه سفيد )

پراکندگي :

چلچله کوهي پرنده‌اي است که در فصل تابستان در مناطق مختص به خود از پراکندگي فراواني برخوردار است .!

چلچله بياباني

انگليسي : Pale Crag Martin
فرانسوي : Hirondelle du desert
لاتين : Hirundo obsolete

مشخصات :

12.5 سانتي‌متر ؛ خيلي شبيه چلچله کوهي ولي به‌طور محسوس کوچکتر از آن است و پر و بالش کمرنگ‌تر مي باشد ، بخصوص در ناحيه جبه . چانه ، گلو و قسمت بالاي سينه آن تقريبا سفيد است ، و بر خلاف چلچله کوهي رگه‌رگه نيست . پروازش نامنظم‌تر و شبيه چلچله رودخانه‌اي است . چلچله بياباني رفتاري شبيه چلچله کوهي دارد . !

زيستگاه :

صخره‌هاي مرتفع ، دره‌هاي تنگ و خرابه‌هاي واقع در مناطق بياباني . معمولا در ارتفاع کمتر از چلچله کوهي زندگي مي کند . زير پيش‌آمدگيهاي صخره‌هاي بلند و امثال آن لانه مي سازد . !

پراکندگي :

چلچله بياباني پرنده‌اي است نيمه مهاجر و در مناطق مختص به خود از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است .!

پرستو

انگليسي : Swallow
فرانسوي : Hirondelle de cheminee
لاتين : Hirundo rustica

مشخصات :

19 سانتي‌متر ؛ با دم دوشاخه خيلي دراز مشخص مي شود . سطح پشتي آبي پررنگ با جلاي فلزي ، پيشاني و گلو به رنگ قرمز بلوطي ، قسمت پايين گلو آبي تيره و بقيه سطح شکمي سفيد کرمي است . پرنده نابالغ خيلي تيره‌رنگ‌تر است و دوشاخه دمي آن کوتاه‌تر است . پرستو پروازي زيبا و توام با ويراژها و چرخش‌ها دارد . پرنده‌اي اجتماعي است ولي در هنگام زادوولد کمتر به صورت دسته‌جمعي ديده مي شود . در مقايسه با اين پرنده چلچله دمگاه سفيد گلو و دمگاه سفيد دارد ، چلچله رودخانه‌اي و چلچله کوهي در سطح پشتي قهوه‌اي رنگ هستند ؛ و هيچيک از اين سه نوع چلچله ، دوشاخه دراز دمي را ندارند . بادخورک معمولي در مقايشه با پرستو ؛ يکپارچه تيره‌رنگ است .!

زيستگاه :

کشتزارها ، علفزارها و برکه‌ها . آشيانه‌اش را از کاه و گل روي تيرهاي سقف يا زير لبه پشت بام طويله‌ها ، سايبان احشام و يا در دودکش‌ها مي سازد . !

پراکندگي :

تابستان‌ها از پراکندگي فراواني برخوردار است ، به طوري که ممکن است در همه‌جاي ايران ديده شود . تعداد کمي از آنها ممکن است زمستان را در منتهي‌اليه جنوب ايران باقي بمانند .!

پرستوي دمگاه صورتي

انگليسي : Red-rumped Swallow
فرانسوي : Hirondelle rousseline
لاتين : Hirundo daurica

مشخصات :

18 سانتي‌متر ؛ از روي دمگاه نخودي ، پس سر و نوار چشمي بلوطي ، گلو و سطح شکمي نخودي‌رنگ و نداشتن نوار سينه‌اي ، بلافاصله شناخته مي شود . تارک و پشتش آبي پررنگ با جلاي فلزي ، بال‌ها و دم دوشاخه آن تقريبا سياه است . بر خلاف پرستو نشانه‌هاي سفيد روي دم را ندارد ، دوشاخه دم آن پهن‌تر است و نوک بال‌هايش تيز نيست . پروازش سنگين‌تر و کندتر از پرستو است . از چلچله دمگاه سفيد به وسيله دمگاه و سطح شکمي نخودي ( نه سفيد ) مشخص مي شود .

زيستگاه :

صخره‌هاي ساحلي و کوهستاني . کمتر از پرستو به مناطق مزروعي علاقه دارد . معمولا در دشت‌هاي هموار و بيشتر در اطراف پل‌ها و ساختمان‌ها ديده مي‌شود . لانه‌هايي شبيه لانه چلچله دمگاه سفيد ؛ ولي با مدخلي کوزه مانند در غارها ، شکاف سنگ‌ها و زير پل‌ها مي‌سازد .!

پراکندگي :

پرستوي دمگاه سفيد ؛ پرنده‌اي است که در فصل تابستان از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است . همينطور به‌طور اتفاقي در سواحل درياي خزر ديده شده است .!

چلچله دمگاه سفيد

انگليسي : House Martin
فرانسوي : Hirondelle de fenetre
لاتين : Delichon urbica

مشخصات :

12 سانتي‌متر ؛ چلچله دمگاه سفيد تنها چلچله‌اي است که دمگاه سفيد خالص دارد . سطح شکمي سفيد ، و سر ، پشت ، بالها و دم آن سياه مايل به آبي است . دمش کوتاه و دوشاخه مي باشد ولي شاخه‌هاي آن بلند و رشته مانند نيست . پاهاي کوتاهش پوشيده از پرهاي سفيد مي باشد . رفتارش شبيه پرستو ولي از آن اجتماعي تر است و به صورت دستجات متعدد و نزديک بهم آشيانه مي سازد . پروازش سريع و شامل بال‌زدن‌هاي پي‌در‌پي است و کمتر مانند پرستو ويراژ مي دهد . اغلب در ارتفاع نسبتا زياد پرواز مي کند . ( رجوع شود به بادخورک کوچک )

زيستگاه :

مانند پرستو است ولي بيشتر اوقات در نزديکي مناطق مسکوني و همچنين در فضاهاي باز ديده مي‌شود . لانه‌اي گلي و محصور مي سازد که سوراخ مدخل آن در بالا قرار دارد . در زير لبه پشت بامها و روي صخره‌ها آشيانه مي سازد .. !

پراکندگي :

چلچله دمگاه سفيد پرنده‌اي است که در فصل تابستان از پراکندگي نسبتا فراواني برخوردار است و به صورت مهاجر عبوري در همه‌جاي ايران ديده مي شود .!
ادامه دارد ...
منابع :
پرندگان ايران http://fa.wikipedia.org
اشنايي با پرندگان ايران http://www.persianpet.org
پرندگان ايران http://www.iranian-birds.com
سايت پرندگان ايران http://www.centralclubs.com
پرندگان ايران http://www.iranian-bird.blogfa.com
سهره جنگلي http://www.iranbirds.com
پرندگان ايران http://www.iranbirds.com
پرندگان ايران http://www.ardalan.id.ir
پرندگان ايران http://www.birdsofiran.blogfa.com
/خ