ديدگاه کلي

نقشه‌هاي توپوگرافي نقشه‌هايي بامقياس‌هاي بزرگ و کوچک هستند که براي نشان دادن خصوصيات فيزيکي سطح زمين بکار مي‌روند. اين نقشه‌ها براي مطالعات زمين شناسي بخاطر اطلاعات مفيد آن از جمله قابليت اندازه گيري فواصل افقي و يا ارتفاع عمودي نقاط مختلف يک وسيله اساسي به شمار مي‌روند.

منحني‌هاي ميزان

منحني‌هاي ميزان خطوط فرضي هستند که تمام نقاط واقع در آنها داراي ارتفاع يکسان نسبت به سطح دريا و يا يک مبدا مشخص هستند. منحني‌هاي ميزان علاوه بر مشخص نمودن وضعيت پستي و بلندي ناحيه ارتفاع و شيب واقعي محل را نيز مشخص مي‌نمايند.
فواصل منحني‌هاي ميزان بيانگر مسافت عمودي بين دو منحني هستند. اين فاصله معمولا براي تمام منحني‌هاي متوالي ثابت نگهداشته مي‌شود. مگر در مواقعي که ارتفاع منطقه معيني مانند قله و غيره را نشان دهند.
نخستين مجموعه? چندبرگ نقشه? توپوگرافي از سرتاسر يک کشور «Carte géométrique de la France» فرانسه بود که در سال 1789 کامل شد. نقشه‌هاي توپوگرافي توسط ارتش و با هدف سهولت طرح‌ريزي براي جنگ و نيز تعيين محل‌هاي دفاعي ايجاد شد. بنابراين اطلاعات پيرامون ارتفاع، از اهميت به سزايي برخوردار بوده‌است. پس از آن نقشه‌هاي توپوگرافي به يکي از منابع پايه? ملي کشورهاي پيشرفته در طراحي زيرساخت‌ها و بهره‌برداي از منابع تبديل شد. در آمريکا در سال 1879 نقشه? توپوگرافي سرتاسر آمريکا تهيه شد که تا امروز نيز باقي مانده‌است.

قوانين مربوط به منحني‌هاي ميزان

خطوط تراز به طرف بالادست رودها يا به طرف بالادست دره خم مي‌شوند. در محل دره‌ها اين منحني‌ها ، شکل V بوجود مي‌آورند که نوک آن به طرف بالادست رود است و بطرف بالادست رود منحني ميزان پي‌درپي ارتفاعات بالاتري را نشان مي‌دهند.
خطوط تراز در قسمت‌هاي فوقاني تپه‌ها منحني‌هاي بسته‌اي را بوجود مي‌آورند. قله تپه بالاتر از بالاترين منحني ميزان بسته قرار دارد.
گودال‌هاي (فرورفتگي‌هاي) فاقد راه خروجي را با منحني‌ها بسته هاشوردار نشان مي‌دهند. هاشورها طوري زده مي‌شوند که نوک خط‌هاي هاشور طرف داخل گودي را نشان دهند.
فاصله خطوط تراز در دامنه‌هاي کم‌شيب بيشتر مي‌شود.
فاصله خطوط تراز در دامنه‌هاي پرشيب کم مي‌شود.
خطوط تراز داراي فواصل يکسان نشانگر دامنه‌هاي داراي شيب يکنواخت است.
خطوط تراز در موارد استثنايي همچون صخره‌هاي آويزان ، از روي يکديگر عبور نکرده و همديگر را قطع نمي‌کنند.
تمام خطوط تراز ، در نهايت يا در روي خود نقشه يا در حاشيه نقشه بسته مي‌شوند.
يک خط تراز بالا هيچ وقت بين دو خط تراز پايين‌تر از خود قرار نمي‌گيرد و بالعکس ، به عبارت ديگر تغيير در جهت شيب زمين هميشه با تکرار خطوط تراز هم ارتفاع به صورت دو خط تراز جداگانه هم ارتفاع و يا برروي يک خط ترازي که دور مي‌زند همراه است.
ارتفاع نقاط مرتفع بين خطوط تراز در بسياري از جاها همچون تقاطع جاده‌ها ، قله کوهها و سطح درياچه داده مي‌شود.

پستي و بلندي

پستي و بلندي (رليف) نشانگر اختلاف ارتفاع بين دو نقطه است. رليف حداکثر ، حاکي از اختلاف ارتفاع بين بلندترين و کوتاهترين نقاط مورد نظر است. رليف ، فاصله عمودي بين خطوط تراز متوالي به کار رفته در نقشه است را تعيين مي‌کند. وقتي برجستگي کم باشد از فواصل عمودي کمي چون 10 يا 20 پا استفاده مي‌نمايند. در نواحي مسطح مثل يک دره رودخانه‌اي پهن يا جلگه‌هاي مسطح از فاصله عمودي 5 پا استاده مي‌کنند. در کوههاي ناهموار جايي که برجستگي صدها پا باشد از فواصل عمودي 50 يا 100 پا استفاده مي‌کنند.

مقياس نقشه

مقياس (Scale) نقشه ارتباط بين مسافت يا سطح را روي نقشه نسبت به مسافت يا سطح در روي زمين را نشان مي‌دهد. اين مقدار را عموما به صورت نسبي همچون يا 1:24000 نشان مي‌دهند. صورت معمولا 1 است و نشانگر فاصله روي نقشه است و مخرج يک عدد بزرگ است که نشانگر فاصله در روي زمين است. بدين ترتيب 1:24000 به معني آن است که يک واحد روي نقشه معادل 24000 برابر همان واحد روي زمين است.
اين امر بستگي به اندازه واحد ندارد. اغلب ، يک مقياس ترسيمي ، يا پاره خطي ، مفيدتر از مقياس کسري است، زيرا اندازه گيري فاصله با آن آسانتر است. مقياس پار‌خطي ، شامل پاره‌خطي است که به فواصل مساوي تقسيم شده که نمايانگر فواصل مساوي روي نقشه است. براي اندازه گيري دقيق کسري از واحد ، معمولا يک قسمت در طرف چپ ، به واحدهاي کوچکتري تقسيم شده است.

رنگ‌ها و علائم

هر رنگ و علامتي که در نقشه توپوگرافي سازمان زمين شناسي آمريکا بکار رفته داراي معني خاصي است. معني هر رنگ به قرار زير است:

آبي - براي آب

سياه - سازه‌هاي دست انسان مثل خانه ، مدرسه ، کليسا ، جاده و غيره

قهوه‌اي - خطوط ميزان

قرمز - نواحي شهري ، جاده‌هاي مهم ، خطوط تقسيم زمين‌هاي عمومي

تهيه مقاطع توپوگرافي

براي پي بردن به حالت طبيعي پستي و بلندي سطح زمين در هر مسيري مي‌توان مقاطع توپوگرافي را تهيه نمود. در تهيه مقاطع معمولا فاصله عمودي به خاطر بزرگي کوچکتر از مقياس افقي نشان داده مي‌شود. جهت رسم يک مقطع ، ابتدا بايد يک صفحه کاغذ را که داراي خطوط افقي و موازي هم مي‌باشد در موازات مسير مورد نظر براي تهيه مقطع قرار داده و سپس از محل‌هاي برخورد مسير با خطوط ميزان عمودي بر خطوط موازي کاغذ خارج نمود.
خطوط موازي که هر کدام بيانگر يک ارتفاع عمودي معلوم هستند با ارتفاع خطوط ميزان مورد نظر مطابقت داده شده و علامت گذاشته مي‌شود. اين عمل بايد براي تمام نقاط تقاطع مسير مقطع و در محل‌هاي برخورد با خطوط ميزان انجام گيرد. که از اتصال اين نقاط به هم مسير مورد نظر حاصل خواهد گرديد.

محاسبه شيب زمين از خطوط ميزان

براي پيدا کردن شيب کلي زمين در يک مسير محدود و معيني اول فاصله افقي ابتدا تا انتهاي مسير مورد نظر را اندازه گرفته و سپس اختلاف ارتفاع مبدا تا انتهاي مسير را از خط ميزان اول و آخر قرايت کرده و سپس فاصله عمودي را بر افقي تقسيم مي‌نمايند. عدد حاصل زاويه شيب مسير را نشان خواهد داد.

نمونه هايي از نقشه توپوگرافي با منحني ميزان

نقشه هاي توپوگرافي و اهميت آن در جغرافيا:

"توپو" در لغت به معني جا، مکان و محل آمده است.بنابراين توپوگرافي در لغت به معني ترسيم مکانخواهد بود اما در اصطلاح نقشه خواني ؛ نقشه هاي توپو گرافي نقشه هايي هستند که با استفاده از خطوط هم ارتفاع ، نمايشي از وضعيت ناهمواري ها ي يک مکان را ارايه مي دهند.از اين جهت مشخص ترين ويژگي نقشه هاي توپوگرافي وجود خطوط هم ارتفاع يا منحني هاي ميزان است.اگر چه اطلاعات ديگري نيز بر روي نقشه هاي توپوگرافي وجود دارد از جمله عناصر طبيعي و انساني نظير چشمه ها، چاه ها ، خطوط هيدروگرافيکي ، مناطق مسکوني ، مختصات جغرافيايي ، مقياس ، جهات شمال و غيره.

گفتيم که براي نمايش وضع ناهمواري ها بر روي نقشه هاي توپوگرافي از خطوط منحني ميزان استفاده مي کنند. حال ببينيم اين منحني ها چه هستند و چه ويژگي دارند. خطوط منحني ميزان يا خطوط تراز هيچ گاه يکديگر را قطع نمي کنند زيرا الگو ها ومدلهايي هستند که اگر به طور فرضي يک برجستگي را از سطح افق تا بالاترين نقطه ، به شکل صفحاتي بريده و قطع کنيم؛در نتيجه اين کار خطوط پيچ و خم دار و بسته اي بوجود مي آيند که با يکديگر موازيند.
با انجام اين آزمايش شايد موضوع روشن تر شود.يک سيب زميني درشت را از قسمت عرض به دو بخش مساوي تقسيم کنيد.يکي از نيمه ها رااز سطح بريده شده روي ميز قرار دهيد. در واقع اکنون يک مدل فيزيکي از يک ناهمواري را پيش روي خود داريد. حال با ماژيک دوايري را روي بدنه اين سيب زميني از نزديکي قاعده تا نزديکي راس آن به فواصل معين رسم کنيد.سيب زميني را از از محل خطوطي که ترسيم کرده ايد برش دهيد . ناهمواري مصنوعي شما اکنون به تعدادي برش تبديل شده است. از بزرگترين برش کار را آغاز کنيد و با قرار دادن آن روي کاغذ ، خطي پيرامون آن با مداد رسم کنيد .و سپس خطوط برش هاي کوچکتر را به ترتيب تا کوچکترين برش روي همان شکل قبلي اضافه کنيد.به اين ترتيب شما نقشه اي توپوگرافي از ناهمواري مصنوعي خود تهيه کرده ايد. هر يک از خطوطي که رسم کرده ايد ، نمايانگر ارتفاع معيني از پديده مورد نظر شماست. و صد البته براي ترسيم يک کوه در اندازه واقعي ، امکان برش آن به حلقه هاي متعدد وجود ندارد .پس براس رسم منحني ميزان هاي يک کوه چه راهي وجود دارد؟
براي ترسيم منحني هاي ميزان يک ناهمواري بزرگ از عکسهاي هوايي و دستگاه تبديل استفاده مي شود.در آنجا هم با استفاده از خاصيت برجسته بيني ، ناهمواري را با صفحات افقي فرضي به فواصل معين برش مي دهند .هر صفحه اي که آنرا قطع کند براساس شکل ناهمواري در محل قطع شده خطوط پيچ و خم داري ايجاد مي کند و همچنان که اشاره شد در بخش پاييني ناهمواري بزرگتر و در بخش بالايي (قله) کوچکتر خواهد بود. فاصله صفحه هايي که زمين را قطع مي کنند متساوي البعد مي نامند.مقدار واقعي ارتفاع نقاط را با عددي که بر روي منحني هاي اصلي نوشته مي شود ، مشخص مي کنند.فاصله قائم دو خط تراز متوالي را فاصله تراز مي گويند.به اين ترتيب علاوه بر اين که ارتفاع نقاطي که روي منحني هاي تراز هستند را مي توان معين کرد ؛ ارتفاع نقاطي که بين منحني هاي ميزان نيز قرار دارند قابل محاسبه است.( در بخش اندازه گيري فاصله ها ارائه مي شود)
در بخش پاييني نقشه هاي توپوگرافي اندازه و فاصله منحني هاي ميزان اصلي و فرعي نوشته شده است. در نقشه هاي توپوگرافي ايران ؛ منحني هاي ميزان معمولا با رنگ قهوه اي روشن نشان داده شده اند.منحني هاي اصلي پر رنگ تر و ضخيم تر و عدد ارتفاعي روي آنها نوشته شده است.،منحني ميزان هاي عادي که کم رنگ تر و نازک تر هستند ، بدون عدد ارتفاعي مي باشند.و منحني ميزان هاي حد واسط يا فرعي که معمولا در مناطق کم شيب وجود دارد و از آنها براي نمايش يک سطح نسبتا هموار با تغيير ارتفاع نامحسوس استفاده مي شود؛ بدون عدد ارتفاعي به صورت نقطه چين نمايش داده مي شوند. فاصله منحني هاي ميزان در نقشه هاي توپو گرافي ايران در زير مقياس خطي نوشته شده است که بدين شرح هستند:
1-در نقشه هاي1:50000 فاصله منحني هاي اصلي 100 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 20=5: 100متر و فاصله منحني هاي فرعي 10=2: 20 متر مي باشد.
2-در نقشه هاي 1:250000 فاصله منحني هاي اصلي 500 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 100=5: 500 متر و فاصله منحني هاي فرعي 50=2: 100 متر است.
3-در نقشه هاي 1:500000 فاصله منحني هاي اصلي 1000 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 200=5: 1000 متر و فاصله منحني هاي فرعي 100=2: 200 متر است.

نقشه هاي تو پو گرافي چه اهميتي دارند؟

در تمام مطالعات دقيق جغرافيايي نياز به يک نقشه مبنا يا نقشه پايه وجود دارد.اگر چه دقيق ترين نقشه هاي پايه ، عکسهاي هوايي هستند اما به دليل مشکلات تهيه عکسهاي هوايي و اطلاعات اضافي روي آنها و مشکلات فني ناشي از اعوجاج تصوير و تغيير ارتفاع پرواز نمي توان هميشه از آنها استفاده کرد. به اين جهت نقشه هايي که بتوانند اطلاعات اوليه و دقيقي را در اختيار جغرافيدانان بگذارند از اولويت زيادي برخوردارند. به نقشه هايي که واقعيت ها را ثبت کرده باشد ، مرز ها مشخص گرديده باشند و مطالب مورد نياز روي آنها يادداشت شده باشند و گسترش مکاني مشاهدات به طور دقيق روي آن ثبت شده باشد ؛ نقشه پايه ميگوييم.انتخاب نقشه پايه در مطالعات جغرافيايي بسيار اهميت دارد.
. نقشه پايه تا حدودي چگونگي تجزيه و تحليل و شکل نهايي نمايش داده ها را به صورت آماري و ترسيمي معين مي کند. در بين انواع نقشه هاي پايه موجود، نقشه هاي توپوگرافي به دليل ارائه اطلاعات اوليه مورد نياز جغرافيدانان ، بهترين در نوع خود محسوب مي شوند.
از اين رو اهميت نقشه هاي توپوگرافي بخصوص نقشه هايي که مقياس بزرگ دارند در اغلب پروژه هاي تحقيقاتي جغرافيا ، ثابت شده است. نقشه هاي توپوگرافي اختصاصا سطح خشکي ها را به نمايش مي گذارد. براي مطالعه کف دريا ها واقيانوسها و نمايش ناهمواري هاي آن ، از نقشه هاي باتيمتريک ( ژرفاسنجي) استفاده مي شود. که مشابه نقشه هاي توپوگرافي هستند.
در تهيه نقشه هاي زمين شناسي ، خاک شناسي ، پوشش گياهي و ژئومورفولوژي ؛ از نقشه هاي توپوگرافي به عنوان نقشه پايه استفاده ميکنند.و اطلاعات تخصص مربوط به هريک از موضوعات فوق بر روي آن پياده و گنجانيده مي شود.در واقع نقشه هاي توپوگرافي ، مادر تمامي نقشه هاي ديگر مربوط به زمين است.از اين جهت يک بار ديگر ويژگي هاي مهم اين نقشه ها را يادآوري مي کنيم:
1-در اين نقشه ها ، ارتفاعات را با استفاده از منحني هاي ميزان يا خطوط هم ارتفاع نشان مي دهند.

2-مقاس اين نقشه ها مشخص شده است.

3-در اطراف اين نقشه ها ، موقعيت جغرافيايي محل روي نقشه ثبت شده است.
4-علائم هيدروگرافيکي نظير : آبراهه ها، رودها، چشمه ها، چاهها ، قناتها ، برکه ها ، و باتلاقها روي نقشه مشخص شده است.
5-همه پديده هاي طبيعي و مصنوعي نظير کوهها ، درياچه هاي پشت سد ها روي آن ديده مي شود.
6-عنوان نقشه با استفاده از مهمترين نقطه يا بزرگترين سکونتگاه انساني انتخاب مي شود.

چگونه نقشه هاي توپوگرافي را بخوانيم؟

خواندن نقشه هاي توپو گرافي بسيار آسان است مشروط بر آن که قواعد زبان مربوط به آن را به درستي آموخته باشيم.يک نقشه توپو گرافي مقابل خو بگذاريد وبه اين ترتيب گام به گام همراه ما باشيد.
1-نام نقشه که معمولا مهم ترين نقطه جغرافياي روي نقشه است ، در قسمت بالاي نقشه نوشته شده است
2-در سمت راست و بالاي نقشه شماره برگ و شماره سري نقشه ن.شته شده است . اين شماره ها اندکس راهنماي استفاده و يافتن نقشه مورد نظر در آرشيو نقشه هاست . در نقشه هاي 1:250000 و 1:500000 در سه طرف از نقشه اين شماره را درج کرده اند .و از آنجا که نقشه هاي توپوگرافي معمولا در فايل هاي بايگاني نقشه به صورت ورقه هايي روي هم قرار مي گيرد با نگاه کردن به هر گوشه از آن مي توان نقشه مورد نظر را يافت و از خارج کردن تمام نقشه خوداري کرد. در مکاتبات مربوط به نقشه ها نيز از اين شماره ها استفاده مي شود تانقشه مورد نظر را بشناسانند. در سمت راست و پايين نقشه نيز همان شماره ها با استفاده از شبکه اتصال نقشه ها نمايش داده شده است.که قسمت هاي مجاور مقشه مورد نظر را معرفي مي کند.
3-مقياس در قسمت پايين نقشه در بخش مياني به شکل عددي و خطي بر مبناي واحد متريک ، واحد انگليسي ، بر حسب مايل خشکي و مايل دريايي نوشته شده است .
4-در زير مقياس ؛ فواصل منحني ميزان ها ي عادي و فرعي نوشته شده است. در مناطقي که فاصله منحني ميزان هاي اصلي کم باشد عدد ارتفاعي يک در ميان روي منحني هاي اصلي نوشته شده است.فاصله منحني هاي ميزان 100 متر است.
5-در زير مقياس ؛ سيستم تصويري که براساس آن نقشه را تهيه کرده اند نوشته شده است. اغلب نقشه هاي توپوگرافي ايران در سيستم تصويري يونيورس ترانس مرکاتور يا(u.t.m) تهيه شده است.
6-در قسمت پايين نقشه هاي 1:50000 و يا در قسمت سمت چپ نقشه هاي 1:250000 علائم راهنما ي نقشه ثبت شده است. در نقشه هاي 1:250000 علاوه بر اين اطلاعات ، مختصات بلندترين نقطه ارتفاعي نيز مشخص شده است.در همين قسمت ميزان انحراف مغناطيسي اين نقشه در سال معيني ذکر شده است. عدم سنديت مرز هاي موجود در نقشه ، وجود يا عدم وجود موانع ارتفاعي مصنوعي نظير دکل هاي راديويي يا آنتهاي مخابراتي ، سال تهيه نقشه ، و منبع پايه در تهيه نقشه که معمولا عکسهاي هوايي در سال معيني هستند نوشته شده است.
7-در نقشه هاي 1:250000 و1:500000 يک روش ساده تعيين مختصات نقطه اي با تقريب 1000 متر روي نقشه آموزش داده شده است (در انتهاي اين بخش به اينمساله خواهيم پرداخت) و در هر دوي اين نقشه ها ، خطوط شبکه اي 10 کيلو متري در سيستم (u.t.m) وجود دارد که در نقشه هاي 1:250000 آبي رنگ و در نقشه هاي 1:500000 به رنگ بنفش ديده مي شود.از اين شبکه براي تخمين سريع فاصله ها استفاده مي شود. ضمن آنکه شبکه بندي 100 کيلو متري را با حروف لاتين مشخص کرده اند که کار يافتن نقاط را بر روي نقشه سرعت مي بخشد.
8-در زير قسمت مقياس خطي و در جايي که فواصل منحني هاي ميزان مشخص شده است، مبناي ارتفاعي نقشه نوشته شده است . منظور از مبناي ارتفاعي سطحي است که صفر مسطحاتي از آن محل در نظر گرفته مي شود . محاسبات ارتفاعي از مبدا آن نقطه به حساب مي آيد. در نقشه هاي توپوگرافي ايران صفر ارتفاعي دماغه فاو در خليج فارس است.به اين ترتيب نقطه فاو در نقشه هاي ايران صفر متر ارتفاع دارد و قله دماوند 5671 متر ؛ نسبت به نقطه فاو اختلاف ارتفاع دارد.
9-در همه نقشه هاي توپوگرافي از استفاده کنندگان خواسته شده است که اشتباهات و نظرات اصلاحي خود را به اداره جغرافيايي ارتش که توليد کنند اين نقشه ها هستند ، اطلاع دهند. در بسياري از مورد محققان جغرافيا در حين مطالعه به مواردي بر خورده اند که بين اطلاعات نقشه و زمين اختلاف وجود دارد . هر استفاده کننده از نقشه وظيفه دارد موارد اختلاف را به سازمان توليد کننده نقشه اطلاع دهد.
10-مختصات جغرافيايي : در حاشيه نقشه اصلي ، مختصات جغرافيايي سطحي که در نقشه ديده مي شود ، درج شده است. در هر نقشه 1:50000 ؛ 15 دقيقه عرض و 15 دقيقه طول جغرافيايي نشان داده شده است.که هر کدام به 3 بخش 5 دقيقه اي تقسيم مي شوند.در نقشه هاي 1:250000 اين مقدار به 5/1 درجهطول جغرافيايي و 1درجه عرض جغرافيايي مي رسد که در هر دو بعد به بخشهاي 15 دقيقه اي تقسيم بندي دارند.محل تلاقي طول و عرض جغرافيايي در نقشه هاي 1:250000 يک علامت+ بزرگ وچود دارد.در هر دو ي اين نقشه ها يک راهنماي اصالت نقشه وجود دارد که ميزان دقت مسطحاتي و دقت منحني هاي ميزان را مشخص کرده است که به ترتيب براي نقشه هاي ايران 125 و 50 متر است.
11-نگهداري نقشه هاي توپوگرافي : تهيه نقشه هاي توپوگرافي امري مشکل است بنابراين از اين اسناد بايد به خوبي نگهداري کرد بهترين راه نگهداري نقشه ها لوله کردن و قرار داده آنها در يک محفظه ضد رطوبت و ضد ضربه است.البته بايد نام يا شماره سري نقشه هايي که در هر محفظه قرار دارند را روي بدنه محفظه درج نمود تا در موقع استفاده مجبور نباشيم تمام نقشه هاي تمام محفظه ها را بيرون بياوريم.البته حمل نقشه در اين وضعيت مشکلاتي هم دارد . چنانچه موضوع حمل نقشه ها بر طول عمر آنها براي شما ارجحيت داشته باشد مي توانيد نقشه ها را تا کنيد آن هم در جهت هاي مخالف هم که باز و بسته کردن آنها سريع صورت گيرد. در اين شکل حمل ونقل نقشه ها بسيار آسان خواهد بود اما طول عمر آنها کم مي شود و بزودي از محل تا خوردگي نقشه ها پاره مي شوند.استفاده از چسب بي رنگ پهن در محل اتصال تا شدگي ها تا حدودي مشکل را رفع خواهد کرد.
تمرين: حال براي اين که بدانيم آنچه که تا کنون خوانده ايم ، آموخته ايم يک بار روش تعيين مختصات يک نقطه را با تقريب 1000 متر روي نقشه تمرين مي کنيم .اين تمرين فقط روي نقشه هاي 1:250000 و 1:500000 انجام مي شود. به ترتيب زير همراه با يک مثال عمل کنيد:
1-يک نقطه روي نقشه خود مشخص کنيد )نقطه پرزان در نقشه 1:500000 اصفهان)
2-حروف شبکه منطقه اي که نقطه شما در آن واقع است بنويسيد .گفتيم که در اين نقشه ها با حروف لاتين به صورت دوحرفي اين تقسيم بندي در نقشه وجود دارد. wr
3-عدد مربوط به محورعمودي که بلافاصله در چپ آن نقطه قرار دارد را بنويسيد 8
4-فاصله نقطه مورد نظر تا محور سمت چپ با تقريب 10/1 مربع تعيين کنيد . يعني در مربعشبکه بندي شده نقطه شما در چه نسبتي از تقسيم ده تايي در داخل آن مربع نسبت به محور سمت چپ قرار دارد. 7
5-عدد مربوط به محور افقي بلافاصله پايين را بنويسيد6
6-فاصله نقطه مورد نظر تا محور افقي را با تقريب يک دهم مربع تعيين کنيد.2

به اين ترتيب مختصات نقطه پرزان مي شود: wr8762

شما پس از اين بايد قادر باشيد مختصات هر نقطه را روي نقشه خود به اين ترتيب بيان نماييد
منبع:
http://forum.parsigold.com
http://www.iranarea.ir
/الف