مقدمه

آتش سوزي يکي از خطرناکترين پديده‌هايي است که روي مي‌دهد و زيانهاي قابل توجه جاني و مالي به بار مي‌آورد. ما همه روزه شاهد آتش سوزيهايي در نقاط مختلف جهان هستيم که موجب از بين رفتن انسانها و به بار آمدن زيانهاي فراوان مالي مي‌گردد. يکي از وظايف مسئولين بخشهاي صنعتي ، خدماتي و ... مقابله با آتش سوزي و جلوگيري از گسترش دامنه آتش است. وظيفه طراحان ساختمانها اين است که در طراحي ساختمانها خطرات ناشي از آتش سوزي را به حداقل برسانند و زمينه اقدامات ايمني لازم را در صورت بروز آتش سوزي ، فراهم سازند.

سيستمهاي اعلام حريق

از آنجا که دقايق اوليه شروع حريق داراي اهميت زياد و حياتي مي‌باشد، از طرفي عوامل ايجاد حريق بسيار متنوع بوده و همچنين در تمامي ساعات شبانه روز امکان بروز آن مي‌رود، لذا امروزه سيستمهايي ايجاد گرديده است که مي‌تواند در لحظات اوليه حريق آن را شناسايي کرده و مراتب را به يک مرکز کنترل ارسال نموده و از آن طريق بلافاصله ، توسط آژير ، به ساکنين اعلام کند و يا با وسيله تلفن به مراکز آتش نشاني خبر دهد. بعضي از سيستمها در صورت لزوم (براي مکانهاي حساس) مي‌توانند بطور اتوماتيک حريق را خاموش کنند. (سيستم اطفاي حريق

اجزاي تشکيل دهنده سيستم اعلام حريق

دتکتور

دتکتورها يا کاشفها وسايلي هستند که حريق را حس مي‌کنند. دتکتورها انواع و اقسام خاص خود را دارند که عبارتند از:

دتکتور دودي :

وسيله‌اي است که در برابر کوچکترين اثر مقدماتي حريق (دود) حساس بوده و عکس‌العمل نشان مي‌دهد. دتکتور دودي به دو نوع است:

دتکتور دودي يونيزاسيون :

دتکتور دودي يونيزاسيون داراي يک محفظه مي‌باشد که با هواي بيرون در ارتباط است. فضاي داخلي محفظه به وسيله يک منبع راديواکتيو يونيزه مي‌شود (يونيزاسيون مرحله‌اي است که مولکولهاي هوا به يونهاي مثبت و الکترونهاي منفي تبديل مي‌شوند.) حال چنانچه يک ولتاژ بين اين محفظه برقرار شود، يونها به طرف صفحه با قطب مخالف حرکت مي‌کنند. يونهاي مثبت به طرف الکترود منفي و الکترونها به سمت الکترود مثبت حرکت مي‌کنند. حرکت اين الکترونها و يونها يک جريان الکتريکي را بوجود مي‌آورد.
مقدار جريان الکتريسيته بستگي به شکل محفظه ، منبع راديواکتيو ، ولتاژ تغذيه ، درجه حرارت و رطوبت هوا دارد. در اثر ورود هوا به اين محفظه جريان الکتريسيته کاهش مي‌يابد (وجود ذرات دود باعث کاهش ميزان جريان الکتريسيته مي‌شود.) و باعث عملکرد دتکتور شده و دتکتور فعال مي‌شود.

دتکتور دودي نوري :

دتکتور دودي نوري شامل يک منبع نوري و يک عنصر حساس در مقابل نور (فتوسل) مي‌باشد. هرگونه دود در فضا موجب کاهش انحراف انرژي نوري بر روي فتوسل شده و دتکتور عمل مي‌نمايد.

دتکتور حرارتي :

اين دتکتور نسبت به افزايش درجه حرارت حساس مي‌باشد. هنگامي که بر اثر آتش سوزي ، درجه حرارت محيط تغييرات غير عادي داشته باشد، اين دتکتور فعال مي‌شود. دتکتور حرارتي داراي يک محفظه مي‌باشد. در داخل محفظه يک بي متال وجود دارد. هواي گرم روي بي متال اثر گذاشته و گرما باعث بسته شدن کنتاکتهاي آن شده و دتکتور عمل مي‌کند. اين دتکتور براي مکانهايي مانند آشپزخانه‌ها ، موتورخانه‌ها و ... مناسب است.

دتکتور شعله‌اي :

اين دتکتورها امواج نوري غير قابل روئيت را که به وسيله شعله آتش منتشر مي‌شوند، تشخيص مي‌دهند و فعال مي‌شوند. اين دتکتورها داراي زاويه ديد مشخصي هستند که هنگام طراحي و کاربرد بايد به آن توجه نمود.

شستي‌هاي اعلام حريق

اين شستي‌ها به دو صورت موجودند: يا به صورت شستي معمولي که با فشار به آن کنتاکتها بسته يا باز شده و پيام به مرکز کنترل ارسال مي‌شود و يا به صورت شستي‌هاي شيشه‌دار که شامل يک جعبه کوچک است که درون آن يک ميکروسويچ و جلوي آن درپوش شيشه‌اي قرار دارد. با وارد نمودن ضربه‌اي کوچک به شيشه ، شيشه شکسته شده، اهرم ميکروسويچ آزاد شده و کنتاکتها عمل مي‌نمايد و پيام به مرکز کنترل ارسال مي‌شود.

مراکز کنترل

در اين مراکز که امروزه به صورت الکترونيکي وجود دارند، تمام وظايف توسط ميکروپروسسورها انجام مي‌شود و سيم کشي کليه دتکتورها ، شستي‌ها ، لامپهاي اعلام خبر ، وسايل صوتي خبر دهنده ، منابع تغذيه و غيره به مرکز کنترل وصل مي‌شود. مراکز کنترل داراي مدارهاي عيب ياب بوده و هنگام ايجاد عيوبي ناشي از قطع مدارها ، قطع برق شهر ، ضعيف بودن باتريها ، سوختگي فيوزها ، خرابي دتکتورها عمل نموده و سيگنال به مراکز کنترل ارسال شده و منطقه آتش گرفته ، شناسايي مي‌شود.
در بعضي از مراکز کنترل به نام مراکز کنترل آدرس پذير شماره دتيکوري که فعال شده است، توسط صفحه ديجيتالي نمايش دهنده ، نشان داه مي‌شود و بدين ترتيب مي‌توان سريعا محل وقوع حريق را شناسايي و اقدامات لازم را براي پيشگيري از توسعه حريق به عمل آورد. بعضي از مراکز کنترل اعلام حريق داراي يک ترمينال تلفن هستند که از طريق کابل کشي به مرکز آتش نشاني ارتباط پيدا مي‌کنند و در صورت لزوم وقوع حريق بطور اتوماتيک به مرکز آتش نشاني اطلاع داده مي‌شود.

وسايل خبر دهنده

وسايل خبر دهنده در سيستم اعلام حريق مانند آژيرها ، زنگها ، بوقها ، لامپها و ... مي‌باشند که در صورت بروز حريق و شناسايي آن توسط مرکز کنترل ، فرمان گرفته و ساکنين يا افراد داخل ساختمان را مطلع مي‌سازند.

سيستم هاي اعلام حريق اتوماتيک

سيستم هاي اعلام و اطفاء حريق اتوماتيک، سرمايه و اطلاعات با ارزش و جان پرسنل را از گزند صدمات آتش سوزي دور خواهد داشت اين سيستم ها مبتني بر تشخيص دود، حرارت، نشت گاز، شعله و توسط دتکتورهاي متناسب با آن و اعلام خطر اتوماتيک توسط دستگاه مرکزي است.

سيستم هاي اعلام حريق اتوماتيک

براي ايمن سازي يک محيط در برابر حريق، مهمترين مسئله اطلاع يافتن سريع و به موقع از وقوع حريق و سپس تلاش جهت خنثي کردن آن است. هنگامي که آتش سوزي اتفاق مي افتد، نشانه هايي از آتش (دود، حرارت يا شعله) پديدار ميگردد که اين نشانه ها توسط عناصر حساس کشف مي گردند. هر چه اين عناصر حساسيتشان نسبت به دود، حرارت يا شعله بيشتر باشد، سريعتر اعلام حريق مي نمايند و احتمال خطرات جانبي پايين تر مي آيد.
اجزاء تشکيل دهنده سيستم هاي کشف و اعلام حريق خودکار

کاشف هاي حريق

اين کاشف ها به گونه اي طراحي شده اند که نسبت به دود، حرارت، شعله و يا ترکيبي از آنها عکس العمل نشان دهند. انتخاب نوع کاشف حريق به شرايط محيط و کالا بستگي دارد و روش هاي مختلف طراحي را مي طلبد.
منبع: http://forum.parsigold.com
/س