آمار:

آمار مجموعه‌اي از مفاهيم و روشهاست که در هر زمينه پژوهشي ، براي گرد آوري و تعبير اطلاعات مربوط به آن و انجام نتيجه گيريها در شرايطي که عدم حتميت و تغيير وجود دارد، بکار مي‌رود.
آمار به عنوان يك موضوع علمي، امروزه شامل مفاهيم و روشهائي است كه در تمام پژوهشهايي كه مستلزم جمع آوري داده ها به وسيلة يك فرآيند آزمايش و مشاهده، و انجام استنباط و نتيجه گيري به وسيلة تجزيه و تحليل اين داده ها هستند، اهميت بسيار دارند.
آمار هنر و علم جمع آوري، تعبير و تجزيه و تحليل داده ها و استخراج تعميمهاي منطقي در مورد پديده هاي تحت بررسي است.
معادل كلمة آمار در زبان انگليسي Statistics است كه از لحاظ تاريخي، از كلمه لاتين status مشتق شده و يكي از معاني كلمه اخير، دولت است.
در طول چندين دهه، آمار فقط با بيان اطلاعات و مقادير عددي درباره اقتصاد، جمعيت شناسي و اوضاع سياسي حاكم در يك كشور، سر و كار داشت.
حتي امروز، ‌بسياري از نشريات و گزارشهاي دولتي كه توده اي از آمار و ارقام را در بر دارند و تحت عناويني از قبيل » آمار توليد مزارع» و «آمار كارگران» منتشر مي شوند، معني اوليه كلمه آمار را در ذهن زنده مي كنند.
اكثر افراد معمولي هنوز اين تصور غلط را درباره آمار دارند كه آن را منحصر به ستونهاي عددي سرگيجه آور و گاهي يك سري شكلهاي مبهوت كننده مي ‌دانند.
بنابراين، يادآوري اين نكته ضروري است كه نظريه و روشهاي جديد آماري، از حد ساختن جدولهاي اعداد و نمودارها بسيار فراتر رفته اند. نمايشهاي عددي به صورت جنبه اي فرعي از آمار درآمده اند.

ديدگاههايي درمورد آمار:

تهيه آمار كاري وقت گير و زمان بر و اصولا كسالت آور است.
آمار گورستاني از اعداد و ارقام است كه در هر اداره و سازمان نمونه اي از آن پيدا مي شود.
آمار مجموعه اي از روابط و فرمولهاي رياضي پيچيده و گيج كننده است.
آمار شامل نمودارها و جدولهايي از اعداد است.
آمار فرايندي است كه در آن هر ده سال افرادي را به منازل فرستاده و اطلاعات خانوارها مانند تعداد فرزندان، سن افراد خانوار را از آنها كسب مي كنند.
آمار ابزاري است كه بسياري با توسل به آن افكار عمومي را به نفع خود جلب مي كنند.
آمار مفهومي است كه براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي به كار مي رود، مانند تعداد بيكاران، كارمزد حمل كالا به وسيله كشتي در 15 سال گذشته، جمعيت نواحي جنوب شهر تهران، تعداد افراد تلف شده در اثر شيوع يك بيماري يا مقدار مسافت طي شده در زمان معيني به وسيله برنده مسابقه‌ دو.

ديد کلي:

بيشتر مردم با کلمه آمار ، به مفهومي که براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي بکار مي‌رود، آشنا هستند: تعداد بيکاران ، قيمت روزانه بعضي از سهام در بازار بورس ، کارمزد تحمل کالا بوسيله کشتي در 15 سال گذشته مثالهايي از اين مفهوم‌اند. ولي اين مفهوم با موضوع منطبق با موضوع اصلي مورد بحث آمار نيست. آمار عمدتا با وضعيتهاي سروکار دارد که در آنها وقوع يک پيشامد بطور حتمي قابل پيش بيني نيست. استنتاجهاي آماري غالبا غير حتمي‌اند زيرا مبتني بر اطلاعات ناکاملي هستند. معادل کلمه آمار در زبان انگليسي statistics است که از لحاظ تاريخي از کلمه لاتين status مشتق شده است.

نقش آمار در زندگي روزمره:

پي بردن به واقعيات امور از طريق گردآوري و تعبير داده‌ها ، منحصر به پژوهشگران حرفه‌اي نيست. اين امر در زندگي روزمره همه مردم که مي‌کوشند آگاهانه ، ناآگاهانه مسائلي را درباره جامعه ، شرايط زندگي ، محيط زندگي خود و کل دنيا درک کنند، معمول است. براي کسب اطلاع از وضع بيکاري ، آلودگي ناشي از ضايعات صنعتي ، اثر يک مسکن در رفع بيماري و ساير مسائل مورد علاقه در زندگي روزمره ، اطلاعات و ارقام را جمع آوري و آنها را تفسير مي‌نماييم يا کوشش مي‌کنيم که تفسيرهاي ديگران را بفهيم. بنابراين ، هر روز از طريق تجزيه و تحليل ضمني اطلاعات مبتني بر واقعيات ، عمل کسب آگاهي انجام مي‌گيرد.

نقش آمار در پژوهشهاي علمي :

موضوع آمار عبارت است از هنر علم جمع آوري ، تعبير و تجزيه و تحليل داده‌ها و استخراج تعميمهاي منطقي در مورد پديده‌هاي تحت بررسي. با توجه به مراحل اساسي يک تحقيق علمي که عبارتند از: مشخص کردن هدف ، جمع آوري اطلاعات ، تجزيه و تحليل داده‌ها و بيان يافته‌هاي آشکار است که آمار بطور وسيعي در قلمرو تمام تحقيقات علمي بکار مي‌رود. بويژه ، در مرحله جمع آوري اطلاعات ، آمار راهنماي محقق در انتخاب روشها و وسايل مناسب براي جمع‌آوري داده‌هاي اطلاعاتي است. در مراحل بعد از گرد آوري داده‌ها ، نياز بيشتري به روشهاي آماري وجود دارد.

کاربرد آمار:

کاربرد روشهاي آماري در قلمروهاي گوناگون از علوم انساني ، علوم مهندسي ، رشته‌هاي علمي جديدي پديد آورده است که در ارتباط متقابل با آمار هستند. نظير آمار زيستي ، روان‌سنجي ، آمار مهندسي ، آمار بازرگاني ، اقتصاد سنجي و جمعيت شناسي. به علاوه علم آمار در رشته‌هاي بسيار ديگري که هنوز از ترکيب آنها با آمار شاخه‌هايي با اسامي خاص پديد نيامده، از قبيل علوم سياسي ، هواشناسي و محيط شناسي نقش عمده‌اي ايفا مي‌کند.

آمارهاي ثبتي:

آمارهاي ثبتي، آمارهايي هستند كه از پردازش(طبقه بندي، مرتب كردن، محاسبات و تلخيص و...) داده هاي ثبتي حاصل مي شوند. منظور از داده هاي ثبتي، داده هايي هستند كه در حين انجام فعاليتهاي عيني، واقعي و جاري يك سازمان و با استفاده از فرم ها، اسناد و مدارك جاري در داخل سازمان ثبت مي شوند.
هر فرم، سند، مدرك و پرونده شامل مجموعه اي از اقلام اطلاعاتي است. براي مثال فرم ثبت نام دانشجو در دانشگاه شامل اقلام اطلاعاتي نظير نام، نام خانوادگي، شهرستان محل اخذ ديپلم ، معدل ديپلم، محل تولد و... مي باشد. پس از تكميل فرم ثبت نام، داده هاي ثبتي توليد مي شوند. چنانچه اين نوع داده هاي ثبتي براي همه دانشجوياني كه ثبت نام نموده اند جمع آوري شود از جمع بندي، دسته بندي و پالايش آنها، آمارهاي ثبتي توليد خواهد شد.

نظام آمارهاي ثبتي:

نظام آمارهاي ثبتي، نظامي است كه داده هاي ثبتي توليد شده در حين عمليات جاري و روزمره يك سازمان را به اطلاعات آماري مورد نياز مصرف كنندگان تبديل كرده و آنها را به نحو مناسب انتقال مي دهد.

آمارهاي رسمي:

آمارهاي رسمي آمارهايي هستند كه توسط دستگاه هاي حكومتي به منظور استفاده در تصميم سازي، برنامه ريزي، سياستگذاري، موضوع هاي پژوهشي و اطلاع رساني در مورد وضعيت عمومي كشور، توليد و منتشر مي شود(اقتباس از برنامه علمي آمار1384)
انواع آمار:

آمار توصيفي:

آن دسته از روشهاي آماري که با تخليص و توصيف ويژگيهاي برجسته داده‌ها سروکار دارند، در مبحث آمار توصيفي قرار مي‌گيرند. برخلاف گذشته ، امروزه آمار توصيفي فقط قسمت کوچکي از حوزه فعاليتهايي است که تحت پوشش موضوع آمار قرار مي‌گيرند.

آمار استنباطي:

در زمان حاضر ، قسمت عمده موضوع آمار عبارت است از کسب اطلاعات با انجام محاسباتي روي داده‌ها و ارزيابي معلومات تازه‌اي که از اين اطلاعات بدست مي‌آيد. اين قسمت از قلمرو آمار استنباطي و روشهاي مربوط به آن را استنباط آماري مي‌نامند. استفاده از اين روشها پايه‌اي براي استدلال بدست مي‌دهد تا بتوانيم واقعيات مشاهده شده را بطور منطقي تعبير نماييم، تعيين کنيم که اين واقعيات تا چه حدي مدل مفروضي را تاييد ، يا آن را نقض مي‌کنند و پيشنهادهايي براي اصلاح نظريه موجود ، و يا شايد طرح‌ريزي تحقيقات ديگري ارائه دهيم.

جامعه و نمونه:

جامعه آماري:

عبارت است از مجموعه کامل اندازه‌هاي ممکن يا اطلاعات ثبت شده از يک صفت کيفي ، در مورد گردآوردن کامل واحدها ، که مي‌خواهيم استنباطهايي راجع به آن انجام دهيم. جامعه ، آماج تحقيق است، و منظور از عمل گردآوري داده‌ها استخراج نتايج درباره جامعه مي‌باشد.

نمونه :

نمونه‌اي از يک جامعه آماري ، مجموعه اندازه‌هايي است که عملا در جريان يک تحقيق گردآوري مي‌شود.

تفاوت جامعه و نمونه:

برخلاف معناي معمولي کلمه جامعه ، اين اصطلاح در آمار به معناي مجموعه‌اي از موجودات زنده نيست. جامعه آماري گردآورده‌اي از اعداد است که اعداد مزبور عبارت‌اند از اندازه‌هاي مربوط به يک صفت مشخصه براي تمام واحدهايي که آماج تحقيقي را تشکيل مي‌دهند. اين صفت ممکن است به جامعه انساني مربوط باشد يا نباشد. نمونه نيز جزئي از اين جامعه نامتناهي است. در حالي که جامعه آماري (حتي اگر وجود خارجي نداشته باشد) به عنوان مجموعه ثابتي از اعداد در نظر گرفته مي شود.

هدفهاي اصلي آمار:

انجام استنباط درباره جامعه ، از طريق تجزيه و تحليل اطلاعات موجود درP داده‌هاي نمونه‌اي.
سنجش ميزان عدم حتميتي که در اين استنباطها وجود دارد.P عملي که براي رسيدن به هدفهاي فوق اهميت دارد. عبارت است از طرح ريزي فرايند و دامنه نمونه گيري بطوري که مشاهدات مبنايي براي استخراج استنباطهاي معتبر تشکيل مي‌دهند.

ارتباط متقابل آمار با ساير علوم:

وظيفه اوليه آمار که صرفا از جمع آوري و نمايش داده‌ها بود، کاملا تغيير کرده است و نقش جديد آن ، فراهم آوردن ابزارهايي تحليلي است که با استفاده از آنها بتوان داده‌ها را بطور موثر جمع آوري کرد و از آنها معاني لازم را بيرون کشيده و تفسير نمود با استفاده از مفاهيم و روشهاي آماري مي‌توان از روي نمونه ، نتيجه‌گيريهاي معتبري در مورد جامعه بدست آورد و علم آمار در تمام آن دسته از فعاليتهاي بشري که در آنها اثبات ادعاها و طبقه بندي اطلاعات مبتني بر شواهد تجربي است، حضور دارد.
منبع: http://gsstatisticspnu.blogfa.com
/س