مفاهيم کلي در رابطه با جامعه

جامعه (آماري) ، عبارت است از مجموعه کامل اندازه‌هاي ممکن يا اطلاعات ثبت شده از يک صفت کيفي ، در مورد گرد آورده کامل واحدها ، که مي‌خواهيم استنباطهايي راجع به آن انجام دهيم. جامعه آماج تحقيق است، و منظور از عمل گردآوردن داده‌ها ، استخراج نتايج درباره جامعه مي‌باشد. يا به بيان ساده‌تر ، در هر بررسي آماري ، مجموعه عناصر مورد نظر را جامعه مي‌نامند. يعني جامعه ، مجموعه تمام مشاهدات ممکن است که مي توانند با تکرار يک آزمايش حاصل شوند.

مفاهيم کلي در رابطه نمونه

نمونه‌اي از جامعه آماري ، مجموعه اندازه‌هايي است که عملا در جريان يک تحقيق گردآوري مي‌شود. نمونه بخشي از جامعه تحت بررسي است که با روشي که از پيش تعيين شده است انتخاب مي‌شود. به قسمي که مي‌توان از اين بخش ، استنباطهايي درباره کل جامعه بدست آورد. هر گونه درباره جامعه را مي‌توان کم و بيش از طريق نمونه برآورد کرد. فرآيند انتخاب نمونه و استخراج نتايج و استنباطهاي حاصل را بررسي نمونه‌اي مي‌نامند.

تفاوت ميان جامعه و نمونه

به منظور تاکيد بر تمايز بين نمونه و جامعه فرض مي‌کنيم که در مجموعه داده‌ها، هر اندازه (يا هر اطلاع ثبت شده درباره يک صفت کيفي که مي‌تواند به صورت کمي بيان شود) از منبع مجزايي به نام واحد نمونه گيري ، يا به عبارت ساده‌تر واحد ، منشا مي‌گيرد. اين گونه منابع ، بسته به حيطه مطالعه مي‌توانند درختان ، حيوانات ، مزارع ، خانوارها يا عناصر ديگر باشند.
به اين ترتيب ، داده‌هاي نمونه‌اي عبارت‌اند از: اندازه‌هاي مربوط به گردآورده واحدهايي که از يک آزمايش بدست مي‌آيند. اين مجموعه ، جزئي از مجموعه خيلي بزرگ‌تري از واحدهاست که مي‌خواهيم درباره آن استنباطهايي به عمل آوريم. مجموعه‌اي از اندازه‌ها را که از مشاهده تمام واحدهاي اين مجموعه بزرگتر نتيجه مي‌شود، جامعه مي‌نامند. توجه به اين نکته مهم است که بر خلاف مبناي معمولي کلمه جامعه ، اين اصطلاح در آمار به معناي مجموعه‌اي از موجودات زنده نيست.
جامعه آماري گرد آورده‌اي از اعداد است که اعداد مزبور عبارت‌اند از اندازه‌هاي مربوط به يک صفت مشخصه براي تمام واحدهايي که آماج تحقيقي را تشکيل مي دهند. اين صفت ممکن است به جامعه انسان مربوط باشد يا نباشد. جامعه آماري (حتي اگر وجود خارجي نداشته باشد) به عنوان مجموعه ثابتي از اعداد در نظر گرفته مي‌شود. در موارد ديگر ، جامعه ممکن است مرکب از مجموعه مشخصي از اعداد باشد، هر چند که اين مجموعه بي‌اندازه بزرگ باشد و ثبت تمام عناصر آن عملي نباشد.

رابطه ميان جامعه و نمونه با ذکر يک مثال

در مطالعه ميزان محصول يک نوع گياه در شرايط اقليمي معين ، جامعه آماري که تنها در تصور مي‌گنجد عبارت است از گرد آوردن تمام اندازه‌هاي مربوط به مقادير محصول گياه ، در صورتي که آن گياه بطور وسيعي در مناطقي جغرافيايي مختلف و در شرايط اقليمي معين پرورش داده شود و اين عمل براي ساليان دراز ، هر سال تکرار گردد. چنانکه ملاحظه مي‌شود، در اين مثال جامعه آماري هيچ ارتباطي با جامعه انسانها ندارد.
به علاوه ، مي‌خواهيم اطلاعي از مفهوم انتزاعي مجموعه کل اندازه‌هاي محصول داشته باشيم. نمونه جزئي از آن جامعه نامتناهي است يا عبارت است از مجموعه‌اي از اندازه‌هاي مربوط به مقادير محصول گياه از انجام آزمايش بدست مي‌آيد. در اينجا آزمايش عبارت از کشت گياه در چند محل محدود با شرايط اقليمي معين است. واضح است که وقتي اين آزمايش به دفعات مختلف تکرار شود، داده‌هاي نمونه‌اي حاصل متفاوت خواهند بود.

مثالهايي در مورد جامعه و نمونه

مدير اتوبوسراني يک ناحيه ، مايل به اتخاذ روشي براي صرفه جويي ميزان مصرف بنزين ماهيانه اتوبوسهاست. در اينجا اعدادي که معرف ميزان بنزين مصرفي ماهيانه هر يک از اتوبوسهاست، جامعه مورد نظر را تشکيل مي‌دهند.
فردي که داوطلب نمايندگي مردم يک شهر است علاقمند است که در زمينه نظر راي دهندگان آن شهر نسبت به خودش ، اطلاعاتي کسب کند. در اينجا ، جامعه فهرست نظر موافق يا مخالف يا ممتنع تمام افرادي است که در آن شهر حق راي دارند.
براي تعيين درصد لامپهاي معيوب در فرآيند توليد لامپ کارخانه از فرايند مزبور به روشي تصادفي لامپ انتخاب مي‌کنيم و آن ها را آزمايش مي‌نماييم. اگر 5 لامپ معيوب باشند خواهيم ديد که مي‌توانيم برآورد تعداد لامپهاي معيوب در کل فرآيند توليد را برابر 5 درصد بگيريم.

انواع بررسيهاي نمونه‌اي

بررسي توصيفي: در اين بررسي ، هدف صرفا کسب اطلاعاتي درباره گروههاي بزرگ است. مثلا تعداد مردان ، زنان و کودکاني که برنامه تلويزيوني خاصي را مي‌بينند.
بررسي تحليلي: در اين بررسي ، بين زير گروههاي متفاوتي از جامعه ، براي کشف تفاوتهاي آنها مقايسه‌هايي صورت مي‌گيرد و يا فرضهايي را درباره دلائل اين تفاوتها عنوان کرده و مورد تحقيقي قرار مي‌دهند.

اندازه جامعه

بايد توجه کرد که هدف از جامعه هميشه افراد انساني نيست بلکه مجموعه‌اي است کمه ممکن است در حالتي خاص افراد انساني هم باشند. تقريبا تمام جامعه‌هايي که با آنها سروکار داريم جامعه‌هايي متناهي‌اند. البته برخي از جامعه‌ها در اقتصاد ، علوم اجتماعي ، بازرگاني و غيره خيلي بزرگ‌اند. گاهي جامعه آماري را نامتناهي فرض مي‌کنيم. مثلا ماشيني را در نظر بگيريد که تراشه‌هاي کامپيوتر توليد مي‌کند.
اگر تصور کنيد که ماشين توليد تراشه تحت شرايط يکسان تا بي‌نهايت به کار ادامه دهد جامعه تراشه‌ها جامعه‌اي نامتناهي است. بطور کلي جامعه نامتناهي اشاره بر فرآيندي دارد که تعداد بي‌نهايت عنصر را توليد مي‌کند. ممکن است قطر اين تراشه‌ها عنصر مورد نظر باشد. در اين صورت جامعه نامتناهي آماري ، مجموعه نامتناهي قطرهاي تراشه‌هايي است که توليد مي‌شوند.
منبع:http://daneshnameh.roshd.ir
/خ