دانايي محوري يکي از ارکان اساسي توسعه اقتصادي در بخش کشاورزي و تلاش براي خودکفايي است و دانش هسته اي هم فرايند تحقق اين اهداف را سرعت مي بخشد.
دانش هسته اي در فعاليت ها و طرح هاي توسعه کشاورزي کاربردهاي متنوعي دارد که به انها اشاره مي شود و پس از ان تاريخچه تحولات دانش هسته اي کشورمان ارائه خواهد شد.

توليد ابزارهاي مقاوم به شوري و سرما

با پرتودهي بذرها مي توان آنها را در برابر آب و خاک شور و مناطق سرد مقاوم کرد و از اين طريق در مناطق کويري هم مي توان گياهان مقاومت را کاشت و بارور کرد.
اين اقدام زير نظر آژانس بين المللي انرژي اتمي به منظور افزايش سطح زير کشت در زمين هاي شور و مناطق خشک در مناطقي از استان هاي خوزستان، گلستان و يزد در حال انجام است.
در اين روش با استفاده از پرتودهي گاما صفات مقاومت به شوري يا سرما ايجاد مي شود، اين تحقيقات هم اکنون روي گندم، دانه روغني کلزا و برنج در حال انجام است.
طرح تحقيقاتي مقاوم سازي درخت اکاليپتوس به شوري و خشکي با استفاده از انرژي هسته اي به شکل پرتودهي گاما در دست اجراست.در صورت مقاوم سازي اين درخت به شوري و خشکي، با استفاده از ان از حرکت شن هاي روان و فرسايش خاک جلوگيري مي شود و شاهد سرسبزي منطقه و تامين علوفه دام به علت تثبيت خاک خواهيم بود.

توليد ميوه هاي بدون هسته

مراکز تحقيقاتي جهادکشاورزي بيشترين همکاري را با سازمان انرژي اتمي دارد و يکي از طرح هاي مشترک توليد پرتقال، نارنگي و پرتقال کم هسته در باغات تنکابن است.
خيام نکويي رئيس موسسه تحقيقاتي بيوتکنولوژي جهادکشاورزي مي گويد: با استفاده از روش پرتوتابي گاما به بذر مرکبات يا ميوه هاي هسته دار مي توان با اصلاح ژنتيک ميوه هاي با هسته کوچک يا بي هسته توليد کرد که علاوه بر خوش خوراک بودن مي تواند در جذب بازارهاي بين المللي و ارتقاي کيفيت محصول مرکبات و ميوه هاي هسته دار موثر باشد.

افزايش ماندگاري محصولات کشاورزي

رئيس موسسه تحقيقاتي بيوتکنولوژي جهادکشاورزي افزايش ماندگاري ميوه به ويژه مرکبات را در سردخانه ها از ديگر کاربردهاي انرژي هسته اي و کشاورزي مي داند و مي افزايد: با استفاده از پرتودهي گاما و افزايش عمر ماندگاري محصولات باغي به ويژه مرکبات مي توان ضايعات ميوه را کاهش داد و زمان بيشتري براي بازاريابي و صادرات اين محصولات به بازارهاي بين المللي براي توليدکنندگان و صادرکنندگان فراهم کرد.
خيام نکويي حفظ طعم و تازگي ميوه ها به ويژه مرکبات را از ديگر مزاياي کاربرد انرژي هسته اي در کشاورزي دانست.
به تاخير انداختن جوانه زدن سيب زميني و پياز در انبارها و حفظ کيفيت اين محصولات از طرح هاي تحقيقاتي است که کارشناسان بخش کشاورزي و سازمان انرژي اتمي در دست مطالعه و اجرا دارند.

کاربرد انرژي هسته اي در مبارزه با آفات محصولات کشاورزي

امروزه در جهان به بهداشت محصولات غذايي اهميت زيادي مي دهند .
براي افزايش سلامت محصولات کشاورزي و کاهش مصرف سم و کود شيميايي مي توان از فناوري پرتودهي هسته اي براي آفت زدايي از محصولات بدون استفاده از انواع سموم و کودهاي شيميايي بهره برد.
صالحي جوزاني عضو هيئت علمي پژوهشکده بيوتکنولوژي کشاورزي با اشاره به اينکه استفاده از پرتودهي گاما در آفت زدايي از محصولات هيچ آسيبي به محصول نمي رساند، مي گويد: استفاده از مواد شيميايي و سموم در مبارزه با انواع آفات و قارچ ها علاوه بر کاهش سلامت محصول سبب آلودگي محيط زيست منابع آب و خاک مي شود.
اين عضو هيئت علمي پژوهشکده بيوتکنولوژي کشاورزي تصريح مي کند: در کشور 20 ميليون تن انواع سم براي مبارزه با آفات مصرف مي شود که با جايگزيني فناوري هسته اي اين ميزان کاهش چشمگيري خواهد داشت.
وي مي گويد : کارشناسان و متخصصان کشورمان با استفاده از انرژي هسته اي و پرتوتابي گاما ، آفات را عقيم مي کنند و با رهاسازي آفات و حشره هاي عقيم اين فعاليت اقتصادي را سالم به نسل هاي بعدي انتقال مي دهند و به اين ترتيب جمعيت آفات کاهش مي يابد.
اين عضو هيئت علمي پژوهشکده بيوتکنولوژي کشاورزي مي افزايد: اين روش هم اکنون براي کنترل آفت کرم گلوگاه انار و بيماري ميکروبي خرما که سبب ترشيدگي و شکرک اين محصول مي شود با همکاري کارشناسان سازمان انرژي اتمي در حال اجراست.
صالحي جوزاني اضافه مي کند با پرتودهي به محصول خرما و کنترل عوامل ميکروبي مي توان از کاهش کيفيت سالانه 700 هزار تن خرماي کشور جلوگيري کرد.

توليد گونه هاي پرمحصول و حفظ ذخاير ژنتيکي کشور

توليد گونه هايي از محصولات غذايي با حاصلخيزي بيشتر به منظور افزايش عملکرد محصول در واحد سطح و استفاده بهينه از منابع آب و خاک يکي از مهمترين کاربردهاي انرژي هسته اي است.
خيام نکويي رييس موسسه بيوتکنولوژي جهادکشاورزي با تاکيد بر بکارگيري انرژي هسته اي در اين زمينه مي گويد : به جاي اينکه سطح زير کشت را افزايش دهيم مي توانيم با استفاده از پرتودهي گاما ارقام بومي کم محصول را به ارقام مقاوم پرمحصول تبديل کنيم.
وي از کاربرد انرژي هسته اي در افزايش محصول بذر گندم طبسي خبر داده و مي افزايد: با استفاده از اين روش ميزان برداشت محصول از گندم از يک و نيم تن در هر هکتار به 7 تن در هر هکتار افزايش يافته است.
رئيس موسسه بيوتکنولوژي جهادکشاورزي مي گويد : از انرژي هسته اي براي جلوگيري از افتادگي ساقه ذرت و گندم در اردبيل نيز استفاده شده است.
خيام نکويي اضافه مي کند : با استفاده از فناوري هسته اي ساقه ذرت و گندم در منطقه اردبيل کوتاهتر و ضخيم تر شد و به اين ترتيب ضايعات محصول کاهش و توليد محصول در هر هکتار افزايش يافت.
اين کارشناس کشاورزي تاکيد مي کند با استفاده از انرژي هسته اي مي توان با اصلاح و بهبود ارقام بومي اين گونه ها را که به عنوان ميراث طبيعي کشور است حفظ و از اختلاط آنها با ارقام غيربومي و نابودي گونه هاي بومي جلوگيري کرد.

افزايش سرعت تحقيقات

برخي تحقيقات کشاورزي براي رسيدن به نتيجه مطلوب زمان زيادي طلب مي کند درحالي که با استفاده از فناوري هسته اي اين زمان به نصف کاهش مي يابد.
براي بررسي يک بذر تا رسيدن به نتيجه مطلوب در تحقيقات معمولي اگر ده سال زمان نياز باشد در تحقيقات هسته اي به 5 سال کاهش مي يابد.
خيام نکويي رئيس موسسه بيوتکنولوژي جهادکشاورزي مي گويد: در روش معمولي براي توليد بذر اصلاح شده مثلا گندم که مقاوم به خشکي يا شوري باشد به حداقل 14 سال زمان نياز است درحالي که با استفاده از فناوري هسته اي با پرتودهي گاما مي توان در مدت 5 تا 6 سال بذر اصلاح شده گندم را توليد کرد.
منبع: www. articles.ir
/س