سيستم LPG يکي ديگر از سيستمهاي مي باشد که در کاهش الودگي تاثير بسزايي دارد LPG و CNGدر کليات با هم مشابه مي باشند اما LPG و CNG در بعضي موارد با هم تفاوت هاي دارند .
مخزن گاز مايع : از مخزن گاز مايع براي نگهداري گاز مصرفي خودرو استفاده مي شود و با توجه به نوع خودرو و حجم موتور ان در ابعاد و اندازهاي متفاوتي طراحي و توليد مي شود بر روي بدنه مخزن گاز مايع پلاک مشخصات مخزن و نيز يک عدد فلانچ براي نصب شير مرکب تعبيه شده است مخازن گاز مايع درظرفيتهاي 45 و 60 و 80 و 116 ليتري موجود مي باشد که معمولا به شکل استوانه يا چنبره اي ساخته مي شود.
مخزن هاي 60 ليتري که بيشتر مورد مصرف دارند داراي وزن خالي 26 کيلو گرم بوده و وزن انها در هنگام که پر از مايع هستند در حدود 54 کيلو گرم مي باشد ساختمان انها که بشکل استوانه اي مي باشد داراي ابعاد 840 در 315 ميليمتر مي باشد مخازن گاز مايع را معمولا در صندوق عقب خودرو با دو عدد پايه و دو
عدد بست کمر بندي و قلاب محکم مي نمايند .
? طول مخزن گاز مايع بايد در حدود 20 ميليمتر کوتاهتر از فاصله بين سطوح جانبي بدنه خودرو در محل نصب مخزن باشد .
? محل نصب گاز مايع بايد داراي استحکام لازم باشد روي شاسي و يا نزديک ان از محلهاي مناسب نصب مخزن گاز مايع مي باشد .
?سطوح تماس مخزن با بستهاي کمربندي بايد بوسيله عايقهاي ضربه گير محافظت شود .
? مجراي تهويه مخزن بايد حداقل 150 ميليمتر از سيستم تخليه گازهاي خروجي فاصله داشته باشد .
? بستهاي کمربندي بايد مجزا و با فاصله مناسب از هم نصب گردند .
?روش نصب مخزن نبايد بگونه اي باشد که باعث بوجود امدن تنش اضافي در پوسته مخزن شود .
? محل نصب مخزن نبايددر مجاورت مناطق با حرارت بالا و منابع توليد جرقه باشد .
?اگر از مخزن گاز مايع در فضاي باز مانند قسمت بار وانت بارها استفاده مي شود بايد از پوشش فلزي براي محافظت از ان استفاده شود.
?مخزن گاز مايع بايد طوي نصب شود که محور طولي ان عمود بر محور طولي خودرو باشد .
?بهتر است کف مخزن مايع با بدنه خودرو تماس نداشته باشد و در صورت لزوم مي توان از صفحات لاستيکي استفاده نمود.
? اتصال زمين سيستم گاز خودرو نبايد در مجاورت مخزن و متعلقات ان قرار داشته باشد .
?محل نصب مخزن بايستي بگونه اي باشد که از جمع شدن رطوبت و ايجاد خوردگي جلوگيري شود .
?کليه پيچها و بستهاي محکم کننده مخزن بايستي در مقابل ارتعاشات خودرو مقاوم بوده و شل نشوند .
? محکم کردن بيش از اندازه تسمه هاي مخزن منجر به خم شدن پايه هاي تلسکوپي مي شود که بايداز اين کار اجتناب کرده و در بازرسي هاي دوره اي از عدم وجودآن مطمئن شوي.

شير مرکبmulti valve (LPG)

اين شير بر روي گاز مايع نصب گرديده و داراي اجزا مختلفي است که هر يک داراي وظايف جداگانه اي مي باشد .

شير اطمينان safety valve (LPG)1-

در صورتي که فشار داخل مخزن از 25 بار فراتر رود اين شير عمل کرده و گاز را با جريان مناسبي به بيرون هدايت مي کند.

شير يک طرفه (LPG)- 2

در هنگام سوخت گيري گاز مايع اين شير اجازه ورود گاز را به داخل مخزن داده و از خروج گاز از داخل مخزن به بيرون جلوگيري مي کند اين کار بوسيله يک ساچمه و فنر انجام مي شود هنگامي که لوله پرکن جايگاه سوخت گيري را وارد مجراي سوخت گيري خودروي خود مي نماييم فشار گاز ورودي بر نيروي فنر
پشت ساچمه غلبه کرده و گاز وارد مخزن مي شود و پس از خروج لوله پرکن فشار فنر ساچمه را به جلو رانده و راه خروج گاز بسته مي شود .

(LPG)3- شير دستي قطع جريان گاز

دو عدد شير دستي جهت باز و بسته کردن مسير ورودي و خروجي گاز در نظر گرفته شده است که در مواقع ضروري مانند عمليات تعمير يا تست دوره اي مي توان انها را بصورت دستي باز وبسته کرد .

شير قطع جريان ناگهاني (LPG) excess flow valve 4 -

در مواردي که جريان گاز مايع خروجي از مخزن بطور ناگهاني افزايش يابد اين شير مسير خروج گاز از مخزن را مي بندد اين عمل در تصادفات ناحيه عقب خودرو که محل نگهداري مخزن گاز مايع مي باشد از خروج گاز مخزن جلوگيري مي کند و ايمني را افزايش مي دهد اين شير تا زماني که فشار دو طرف ان به حد معيني نرسد همچنان بسته مي ماند به همين دليل به هنگام عمل کردن ان يک جريان ضعيف گاز خروجي شير مرکب وجود دارد که براي ايجاد تعادل فشار دو طرف شير طراحي شده است .

شير خروجي گاز مخزن (LPG) 5-

اين شير در مسير خروجي گاز مخزن قرار گرفته و بوسيله ان گاز مايع از مخزن خارج مي شود.

شناور (LPG)float 6-

اين شناور که داراي يک استوانه از جنس فوم و يک بازوي فلزي است درون مخزن گاز مايع قرار گرفته است و همراه با افزايش يا کاهش سطح گاز درون مخزن حرکت نموده و بوسيله يک اهن رباي دائمي که بر روي ان تعبيه شده است عقربه نشاند هنده سطح ميزان گاز درون مخزن را حرکت مي دهد .

شير قطع جريان 80 درصد (LPG) 7-

بدلايل ايمني هرگز نبايد بيشتر از 80 درصد حجم مخزن را پر کرده به همين دليل تجهيزاتي را قرار داده اندکه پس از پر شدن 80 درصد حجم مخزن بطور خودکار مسير گاز مايع به درون مخزن را ببندد.

عقربه نشاندهنده سطح گاز درون مخزن level pointer (LPG) 8-

اين عقربه از طريق اهنرباي شناور حرکت کرده و ميزان گاز درون مخزن را نشان مي دهد .

سنسور سطح گاز درون مخزن level gauge sensor (LPG) 9-

در اين مدار با حرکت عقربه نشاندهنده سطح گاز ميان دو سنسور سيگنالي به مدار کليد انتخاب سوخت ارسال مي شود که با روشن و خاموش کردن پنج ديود نوري سطح گاز درون مخزن را به اطلاع راننده مي رساند .

در پوش شير مرکب يا محفظه ضد گاز gas-tight cover (LPG)

اين درپوش از جنس پلاستيک بوده و محفظه شير مرکب را گاز بندي مي نمايد تا در صورت بروز نشتي احتمالي مانع خروج گاز از شير مرکب شود اين درپوش داراي دو مجراع گردش هوا مي باشد که بوسيله لوله خرطومي به دو عدد چپقي پلاستيکي متصل است اين چپقي ها در سورخهايي که کف صندوق عقب خودرو ايجاد مي شود نصب گرديده و از طريق گردش هوا به درون خرطومي و درپوش شير مرکب امکان تهويه هوا تخليه هرگونه نشتي احتمالي گاز را بوجود مي اورد .

رگولاتور يا فشار شکن يا تبخير کننده (LPG)

رگولاتور وظيفه دارد گاز درون مخزن را براي استفاده در موتور از حالت مايع به گاز تبديل کرده و فشار ان را تا حد فشار اتمسفر کاهش دهد . رگولاتور در مسير گاز خروجي مخزن گاز مايع پس از شير برقي قرار گرفته است شير برقي گاز بين مسير خروج گاز از مخزن و رگلاتور قرارگرفته و در حالت عادي بسته است
و راه ورود گاز به رگولاتور را مي بندد در حالتي که راننده کليد انتخاب را در وضعيت استفاده از گاز مايع قرار دهد اين شير برقي فعال شده و مسير گاز بدون رگولاتور را باز مي کند درون اين شير برقي يک فيلترکاغذي وود دارد که از ورود ناخالصي ها بدرون رگولاتور جلوگيري مي کند .
1-ورودي گاز مايع (LPG)-
ازاين دريچه برنجي گاز مايع وارد اتاقک اول رگولاتور مي شود .
2-اطاقک مرحله اول frist stage room (LPG)
در اين اتاقک يک ديافراگم و شيطانک و شيطانک متصل به ان وجود دارد که توسط يک فنر فشار گاز ورودي به اين اتاقک به ميزان مناسبي کاهش يافته و تبخير مي شود در تبخير کننده هاي 100 کيلو وات فشار خروجي در حدود 0.7 تا 0.8 واحد فشار بار مي باشد .
3-شير برقي رگولاتور (LPG)
اين شير برقي در مسير بين اتاقک مرحله اول و دوم قرار گرفته است به عبارت ديگر به هنگامي که شيربرقي گاز بسته يا باز است اين شير نيز بسته يا باز مي باشد اين شير برقي جهت افزايش ضريب ايمني سيستم گاز سوز بکار برده شده است و از ورود ناخواسته گاز به موتور جلوگيري مي نمايد .
4-اتاقک مرحله دوم SECOND STAGE ROOM (LPG)-
گاز مايع پس از تبخير شدن و کاهش فشار در مرحله اول از طريق شير برقي رگولاتور وارد اتاقک مرحله دوم مي شود فضا و ديافراگم اين اتاقک از اتاقک مرحله اول بزرگتر بوده و فشار گاز داخل ان در حدود فشار اتمسفر مي باشد متناسب با مکش ايجاد شده توسط موتور ديافراگم مرحله دوم مجراي ورودي گاز
به اين اتاقک را توسط شيطانک متصل به ديافراگم باز و بسته نموده و گاز نياز موتور را فراهم مي کند .
5-اتاقک گردش اب گرم hot water room (LPG)
براي تبخير شدن گاز مايع در اتاقک مرحله اول از گرماي اب خنک کننده موتور استفاده مي شود اب گرم ازطريق دو عدد شيلنگ و چپقي به اتاقک گردش اب گرم و رگولاتور وارد و خارج شده و گرماي مورد نياز براي تبخير شدن گاز را از طريق تبادل حرارتي با اتاقک مرحله اول فراهم مي کند .
6-پيچ تنظيم دور ارام IDLE ADJUSTMENT (LPG)
توسط اين پيچ ميزان گاز مورد نياز موتور در حالت دور ارام تنظيم مي شود.
7-پيچ تنظيم حالت شتاب گيري خودرو (LPG)
سرعت حرکت ديافراگم اتاقک مرحله دوم بايد متناسب با فشردن پدال گاز و مکش موتور به همين منظوربر روي شيطانک مرحله دوم يک فنر تعبيه شده است که بوسيله پيچ الني سرعت حرکت ديافراگم مرحله دوم قابل تنظيم خواهد بود.
8-روجي گاز مايع (LPG)
از اين دريچه برنجي گاز مايع براي مصرف در وتور از رگولاتور خارج مي شود .

شير برقي بنزين (LPG)

اين شير در مسير لوله بنزين بين پمپ بنزين و کاربراتور خودرو قرار گرفته و در حالت عادي بسته است و زماني اين مسير را باز مي کند که راننده کليد انتخاب سوخت را در وضعيت بنزين قرار دهد زيرا اين شير برقي يک شير دستي بنام شير يکسره باي پس وجود دارد که در موارد ضروري مانند
مواقعي که امکان فعال کردن هيچيک از شيرهاي برقي گاز و بنزين توسط کليد انتخاب سوخت وجود نداشته باشد مسير بنزين با بستن اين شير يکسره باز خواهد شد .

مخلوط کننده يا ميکسر (LPG)

وظيفه ميکسر مخلوط کردن نسبت مناسبي از هوا و گاز براي مصرف در وموتور مي باشد اين قطعه بر روي کاربراتور نصب مي شود و بر حسب شکل دهانه کاربراتور و نوع عملکرد ميکسر و حجم موتور در انواع مختلف طراحي مي شود .

پيچ حداکثر جريان (LPG)

توسط اين پيچ حداکثر جريان گاز مورد نياز در دورهاي بالا پيش از ورود به ميکسر تنظيم مي شود .

پر کن refueling point(LPG)

پر کن وسيله ايست که از طريق اتصال تلمبه گاز به ان گاز مايع به درون مخزن جريان يافته و عمل سوختگيري انجام مي شود اين وسيله يک شير يک طرفه بوده و تنها امکان ورود گاز به داخل مخزن رامي دهد.

کليد انتخاب سوخت change – over switch (LPG)

توسط اين کليد مي توان نوع سوخت مصرفي خودرو را از گاز به سوخت دوم خودرو يا بلعکس تغيير و ازميزان گاز موجود در مخزن اطلاع يافت اين کليد داراي يک مدار الکترونيکي بوده و از بخشهاي زير تشکيل گرديده است

1-کليد انتخاب سوخت (LPG)

با استفاده از اين کليد مي توان نوع سوخت مصرفي خودرو را انتخاب کرد اين کليد با فرمان دادن به شير برقي گاز شير برقي بنزين و شير برقي رگولاتور انها را متناسب با سوخت انتخابي مورد نظر راننده باز و بسته مي نمايد .
به هنگام تغيير سوخت از گاز به بنزين و يا بلعکس فرمانهاي ارسالي به شير برقي متفاوت مي باشد. بدين ترتيب که فرض مي کنيم خودرو در حال استفاده از سوخت گاز است و مي خواهيم از سوخت بنزين استفاده نماييم در اين حالت چنانچه مستقيماشير برقي گاز را ببنديم و شير برقي بنزين را باز کنيم خودرو
خاموش خواهد شد زيرا پياله بنزين کاربراتور خالي از سوخت بوده و براي پر شدن ان نياز به زمان کوتا مي باشد لذا در اين حالت کليد انتخاب سوخت چند لحظه هر دو شير گاز و بنزين را فعال کرده و سپس بطور خودکار شير برقي گاز را مي بندد با اين نوع تغيير سوخت از خاموش شدن خودرو جلوگيري خواهدشد اگر بخواهيم سوخت مصرفي را از بنزين به گاز تغيير دهيم در اين حالت چنانچه مستقيما شير برقي بنزين را ببنديم و شير گاز را باز کنيم موتور به حالت لرزش مي افتد (خفه کردن موتور ) زيرا خودرو از سوخت بنزين استفاده مي کرده و به همين دليل پياله کاربراتور مقداري بنزين خواهد داشت که پس از فعال شدن شير برقي گاز در واقع موتور از هر دو سوخت بنزين و گاز استفاده خواهد کرد لذا موتور خفه کرده و خاموش خواهد شد
براي جلوگيري از اين مشکل بايد اجازه دهيم سوخت درون پياله کاربراتور کاملا خالي شده و سپس از سوخت گاز استفاده کنيم بنابراين به هنگام تغيير سوخت از بنزين به گاز کليد انتخاب سوخت فرمان بسته شدن هر دو شير برقي بنزين و گاز را مي دهد و تا زماني که بنزين کاربراتور مصرف شود اين حالت ادامه
خواهد داشت پس از ان شرايط جهت استفاده موتور از سوخت گاز فراهم مي شود .

2- نشانگر سطح گاز مخزن level indicator (LPG)

اين نشانگر تعدادي ديود نوري سبز و قرمز دارد که هر يک از چراغهاي سبز رنگ نشان دهنده سطح معيني از گاز درون مخزن مي باشد چراغ قرمز رنگ تنها زماني روشن مي شود که گاز درون مخزن رو به اتمام باشد به هنگام پر بودن مخزن تمام چراغهاي سبز رنگ روشن شده و هر بار که حجم گاز به نسبت معيني کاهش مي يابد يکي از چراغهاي سبز رنگ خاموش مي شود .

3-مدار ساسات (LPG)

زماني که خودرو از سوخت گاز مايع استفاده مي کند و با باز کردن کليد استارت خودرو شير برقي گاز بطور خودکار باز مي شود و براي چند ثانيه گاز بدون ميکسر و کاربراتور جريان مي يابد و سپس مدار فرمان الکتريکي بستن گاز را ادامه داده و شير برقي گار را غير فعال مي کند بدين ترتيب پيش از استارت
زدن مقداري گاز جهت روشن شدن اوليه موتور فراهم مي شود .

4-مدار قطع گاز (LPG)

در حالتي که موتور با سوخت گاز کار مي کند ممکن است به هر دليل خودرو خاموش شود و بدليل انکه کليد مصرف سوخت باز است برق داخل سيستم شده و باز بودن شير برقي گاز مي تواند موجب نشت گاز در محوطه موتور و بروز حادثه شود به همين دليل در مدار الکترونيکي کليد سوخت يک مدار حفاظتي طراحي شده است که به محض خاموش شدن موتور شير برقي گاز را غير فعال نموده و مسير جريان گاز را مي بندد

منبع:سايت تخصصي مقالات اتومبيل www.khodroha.com
/خ