گيربکس هاي اتوماتيک پس از گيربکس هاي مکانيکي و در جهت رفع مشکلات ان پا به بازار گذاشت در گيربکس هاي اتوماتيک راحتي راننده بسيار مد نظر بوده و بسياري از عيبهاي گيربکس کانيکي را رفع نموده شرح اين که چگونه يک گيربکس اتوماتيک کار مي کند بايد گفت که يک داستان هيجان انگيزي است مختصر نگاهي به اصول مقدماتي و اساسي طرز کار انها مي توان فهميد که گيربکس هاي اتوماتيک چطور کار مي کنند اين بسيار ساده است زيرا تمام تعويض ها خودکار و با استفاده از اصول اوليه طراحي شده اند که به طور کلي داراي يک مبدل گشتاورهيدروليکي و يک مجموعه خورشيدي با نسبت دنده هاي مختلف مي باشد که به وسيله يک سيستم کنترل هيدروليکي به طور خودکار تعويض دندها را انجام مي دهد ترکيب مبدل گشتاور هيدروليکي و مجموعه دنده هاي خورشيدي رايج در تعدادي از جعبه دنده هاي اتوماتيک هم خانواده مانند جعبه دنده هاي "تورک فلايت " " کروييز " و " هيدرا-ماتيک" به کار برده شده يکي از بزرگترين مزيت هاي گيربکس هاي اتوماتيک اين است که به طورخودکار دندها را تعويض مي نمايد و وظايف راننده را کاهش مي دهد در نتيجه راننده مجبور نخواهد بود در تعويض دنده ها مهارت خاص رانندگي را دارا باشد و تناسب بامقاومت مسير که بستگي به وزن , سرعت و موقعيت اتومبيل دارد به طور خودکار در مواقع لزوم تعويض دنده ها انجام مي گردد در گيربکس هاي معمولي بر اثر سرعت بيش از حد معمول و يا عدم ايجاد هماهنگي بين سرعت چرخ دنده ها , هنگام درگير شدن توسط يک راننده غير ماهر باعث استهلاک سريع قطعات خواهد گرديد در صورتي که در جعبه دنده هاي اتوماتيک راننده به يک اهرم تغيير وضعيت دنده ها و پدال گاز احتياج دارد . مانند فشار دادن به پدال گاز در گيربکس اتوماتيک تعويض دنده ها به طور خودکار انجام ميگردد .

کلاچ هاي اسپراگي دنده عقب	باند دنده عقب	باند دنده يک	کلاچ يکطرفه اسپراگي جلو	حرکت باند بجلو	کلاچ دنده متوسط	کلاچ مبدل گشتاور	وضعيت دندها
ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	خلاص            N
ازاد	ازاد	ازاد	درگير	درگير	درگير	ازاد	دنده متوسط D
ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	درگير	درگير	درگير	دنده مستقيم D
ازاد	ازاد	درگير	درگير	درگير	ازاد	ازاد	دنده يک        L
درگير	درگير	ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	ازاد	دنده عقب     R

گيربکس اتوماتيک 3 سرعته استودبکر ( بورک – وارنر )

سيستمهاي کنترل کننده در گيربکس اتومات

گيربکس هاي اتوماتيک داراي سيستم هاي کنترل کننده اي مي باشد که اولا جعبه دنده را با موتور مربوط مي سازد بدين ترتيب که هر گونه تغييرات موتور را به طور کامل به جعبه دنده منتقل مي نمايد .
و باعث تعويض دنده ها مي گردند ثانيا ارتباط راننده با جعبه دنده را به وسيله اهرم تغيير وضعيت به طور دستي برقرار مي سازد که هر کدام به نوبه خود داراي وظايفي به شرح زير مي باشد .

سيستم کنترل دستي در گيربکس اتومات

ارتباط راننده به جعبه دنده را برقرار مي سازد و تغيير وضعيت اهرم تعويض دنده ها را به وسيله اتصالات ان به سوپاپ دستي واقع در بدنه سوپاپ سيستم کنترل هيدروليکي منتقل مي نمايد .

سيستم کنترل دريچه گاز در گيربکس اتومات

اين سيستم گشتاور موتور را احساس مي کند و شامل مجموعه سوپاپ تعديل فشار در بدنه سوپاپ سيستم کنترل هيدروليکي مي باشد و اين سيستم اثر گشتاور ورودي را به وسيله اهرم هاي اتصال به طور مکانيکي از پدال گاز به جعبه دنده دريافت مي کند يا به وسيله يک اثر خلائي از زير درچه گاز کاربراتور به يک واحد کنترل کننده خلائي در بدنه جعبه دنده دريافت مي کند اگر در تعويض خودکار دنده ها اشکالي پيش بيايد علاوه بر موارد فوق يک ارتباط کننده ديگري براي جعبه ضروري است و بدين منظور يک سيستم گاورنر پيش بيني شده است تا تغييرهاي سرعت جاده اي اتومبيل را به دنده منتقل نمايد .

سيستم کنترل گاورنر در گيربکس اتومات

اين سيستم تغييرات سرعت اتومبيل را از دور خروجي جعبه دنده احساس مي کند و مانند سيستم کنترل دريچه گاز , اثر فشار هيدروليکي را به بدنه سوپاپ سيستم کنترل هيدروليکي مي فرستد
اين سيستم مجهز به مجموعه سوپاپ تنظيم فشار با وزنه هاي گريز از مرکز مي باشد سيستم هاي کنترل دستي , کنترل دريچه گاز و کنترل گاورنر قسمت هايي از سيستم کنترل هيدروليکي مي باشد.

سيستم کنترل هيدروليکي در گيربکس اتومات

اين سيستم شامل يک پمپ هيدروليک جلو و سوپاپ تعديل فشار براي تکميل و پر کردن روغن مورد نياز مبدل گشتاور با تجهيزات مربوط و ارسال روغن به بدنه سوپاپ جهت تقسيم نمودن به مدارات راه انداز کلاچ و باند "نوار ترمز" مي باشد بدنه سوپاپ کنترل , مغز سيستم هيدروليکي مي باشد که به طور معمول جايگاه سوپاپ دستي و سوپاپ کنترل دريچه گاز و يک سوپاپ کنترل دستي براي ايجاد درگيري دنده يک توسط راننده و مجموعه سوپاپ تعويض دنده به طور خودکار مي باشد .

عملکرد و اثر کنترل کنندها در گيربکس اتومات

با سيستم کنترل تعريف شده مي توان کاربرد و طرز کار انها را در جعبه دنده اتوماتيک مورد مطالعه قرار داد.

وضعيت پارک و راه اندازي موتور در گيربکس اتومات

براي راه اندازي و روشن نمودن موتور در گيربکس هاي اتومات اهرم تعويض دنده بايد در وضعيت پارک يا خلاص باشد يک کليد اطمينان از استارت زدن در وضعيت هاي دنده عقب R حرکت به جلوD ووضعيت دنده يک L جلوگيري مي نمايد هنگام استارت زدن يک مسير قدرت به مبدل گشتاور که ميل لنگ متصل است وارد مي شود مسير قدرت را مبدل گشتاور خارج و توسط شفت توربين يا همان محور ورودي جعبه دنده به مجموعه دنده هاي خورشيدي و دنده هاي سياره اي ان به طورازاد مي چرخند و حرکت را به محور خروجي جعبه دنده منتقل مي نمايد مسير جريان روغن به واحدهاي اصطکاکي و سوپاپ تعويض دنده ها قطع مي باشد وقتي اهرم انتخاب وضعيت دنده دروضعيت پارک باشد تمام واحدهاي اصطکاکي مانند وضعيت خلاص و يک نيروي فنر به اهرم قفل کننده ازاد هستند.

وضعيت حرکت مستقيم در گيربکس اتومات

در وضعيت حرکت مستقيم D در گيربکس هاي اتوماتيک ارتباط مبدل گشتاور و دنده يک جعبه دندهبرقرار مي شود و با باز شدن در دريچه گاز موتور , دور موتور افزايش مي يابد و حرکت اتومبيل به جلو به ارامي انجام مي گيرد هنگامي که دور موتور زياد مي شود درگيري دنده مستقيم انجام مي گردد بدين ترتيب که باند دنده يک ازاد شده و کلاچ دنده مستقيم درگير مي شود که اين درگيري باعث مي شود که مجموعه دنده هاي خورشيدي ثابت و قفل شوند و در نتيجه نسبت دنده 1:1 خواهد بود و باند دنده يک توسط اهرم کنترل دستي درگير مي شود و جزئي از وظايف تعويض خودکار نمي باشد در حالي که کلاچ حرکت به جلو توسط تعويض خودکار درگير مي شود وظايف سيستم کنترل دريچه گاز و گاورنر را به خاطر داشته باشيد که چگونه تعويض دنده به طور خودکارانجام مي گيرد .
اگر به موتور گاز داده شود و در نتيجه گاز کاملا باز شود فشار ارسالي توسط سوپاپ دريچه گازفنر انتهايي ان به سوپاپ تعويض دنده خودکار باعث مي شود که ان را در حالت بسته نگه داردمادامي که دور خروجي جعبه دنده و در نتيجه سرعت اتومبيل به حدي برسد که تعويض دنده ضروري باشد فشار روغن گاورنر در اين حالت بر فشار سوپاپ دريچه گاز و نيروي فنر ان غلبه مي کندو سوپاپ تعويض دنده را باز مي نمايد که مسير اصلي روغن به کلاچ جلو مربوط به دنده مستقيم توسط سوپاپ کنترل دستي براي وظايف مختلف برنامه ريزي مي کند و از دو سيستم فرمان مي گيرد يکي سيستم کنترل دريچه گاز و ديگري سيستم گاورنر اين فرمان به سوپاپ تعويض دنده مستقل شده و به مرحله اجرا مي ايد .
سيستم کنترل گاورنر در گيربکس اتومات حرکت اتومبيل را نسبت به مقاومت جاده تنظيم مي کند.
پس در نتيجه تعويض دنده خودکار را به طور مداوم انجام مي دهند به اين ترتيب که سرعت اتومبيل موجب افزايش فشار گاز گاورنر و باز شدن تعويض دنده مي شود پس اتومبيل در دنده مستقيم قرار مي گيرد . در مواقعي که سرعت اتومبيل کم مي شود مانند شرايط سخت رانندگي يا هنگام عبور از سربالايي يا وقتي که دريچه گاز باز باشد (مقاومت جاده زياد باشد) فشار روغن سوپاپ کنترل دريچه گاز و فنر ان بر فشار روغن گاورنر غلبه مي کند و سوپاپ تعويض دنده بسته مي شود و اتومبيل با دنده يک حرکت مي کند يا مانند وقتي که ترمز مي کنيم بر اثر ترمز فشار روغن گاورنربه تدريج کم مي شود و فنر سوپاپ تعويض دنده ان را در حالت بسته نگه مي دارد و جعبه دنده به وضعيت دنده يک بر مي گردد در وضعيت دنده يک دستي در جعبه دنده هاي اتوماتيک , توسط راننده اهرم انتخاب دنده در وضعيت L قرار مي گيرد که در اين حالت سوپاپ تعويض دنده از سيستم کنترل هيدروليکي به طور خودکار قطع مي شود و جعبه دنده نمي تواند دنده مستقيم را داشته باشد سوپاپ دستي مسير اصلي روغن را به پيستون سروي باند دنده يک هدايت مي کند . وضعيت دنده يک دستي L مخصوص حرکت در سربالايي با کشش خوب و در سرازيري به منظور استفاده از حالت ترمز موتوري به کار برده مي شود.

وضعيت دنده عقب در گيربکس اتومات

با به کار بردن يک کلاچ دنده عقب در گيربکس هاي اتوماتيک باعث مي شود که مسير اصلي روغن را پيستون کلاچ منتقل نمايد و در نتيجه سبب معکوس شدن دنده رينگي در مجموعه خورشيدي شده و دور خرجي عکس مي گردد . که فقط دنده عقب کابرد دارد .


منبع: سايت تخصصي مقالات اتومبيل www.khodroha.com
/خ