3-4: طبقه‌بندي جرايم رايانه‌اي
طبقه‌بندي‌هاي مختلفي از جرايم رايانه‌اي توسط مراجع مختلف انجام گرفته است. براي آشنايي شما با آنها موارد مهم بشرح زير اكتفا مي‌شود.
3-4-1: طبقه‌بندي OECDB
در سال 1983 «او.اي.سي.دي.بي» مطالعه امكان پذيري اعمال بين‌المللي و هماهنگي قوانين كيفري را به منظور حل مسئله جرم يا سوءاستفاده‌هاي رايانه‌اي متعهد شد. اين سازمان در سال 1986 گزارشي تحت عنوان جرم رايانه‌اي، تحليل سياستهاي قانوني منتشر ساخت كه به بررسي قوانين موجود و پيشنهادهاي اصلاحي چند كشور عضو پرداخته و فهرست حداقل سوءاستفاده‌هايي را پيشنهاد كرده بود كه كشورهاي مختلف بايد با استفاده از قوانين كيفري، مشمول ممنوعيت و مجازات قرار دهند. بدين گونه اولين تقسيم‌بندي از جرايم رايانه‌اي در سال 1983 ارائه شد و طي آن پنج دسته اعمال را مجرمانه تلقي كرد و پيشنهاد كرد در قوانين ماهوي ذكر شود. اين پنج دسته عبارتند از:
الف: ورود، تغيير، پاك كردن و يا متوقف‌سازي داده‌هاي رايانه‌اي و برنامه‌هاي رايانه‌اي كه بطور ارادي با قصد انتقال غيرقانوني وجوه يا هر چيز باارزش ديگر صورت گرفته باشد.
ب: ورود، تغيير، پاك كردن، و يا متوقف‌سازي داده‌هاي رايانه‌اي و برنامه‌هاي رايانه‌اي كه بصورت عمدي و به قصد ارتكاب جعل صورت گرفته باشند. يا هرگونه مداخله ديگر در سيستمهاي رايانه‌اي كه بصورت عمدي و با قصد جلوگيري از عملكرد سيستم رايانه‌اي و يا ارتباطات صورت گرفته باشد.
ج: ورود، تغيير، پاك كردن و متوقف‌سازي داده‌هاي رايانه‌اي و يا برنامه‌هاي رايانه‌اي.
د: تجاوز به حقوق انحصاري مالك يك برنامة رايانه‌اي حفاظت شده با قصد بهره‌برداري تجاري از برنامه‌ها و ارائه آن به بازار.
ه- دستيابي يا شنود در يك سيستم رايانه‌اي و يا ارتباطي كه آگاهانه و بدون كسب مجوز از فرد مسئول سيستم مزبور يا تخطي از تدابير امنيتي و چه با هدف غير شرافتمندانه و يا موضوع صورت گرفته باشد.
3-4-2: طبقه‌بندي شوراي اروپا:
كميتة منتخب جرايم رايانه‌اي شوراي اروپا، پس از بررسي نظرات «او.اي.سي.دي.بي» و نيز بررسيهاي حقوقي- فني دو ليست تحت عناوين ليست حداقل و ليست اختياري را به كميته وزراء پيشنهاد داد و آنان نيز تصويب كردند. اين ليستها بدين شرح هستند:
الف: كلاه‌برداري رايانه‌اي
ب: جعل رايانه‌اي
ج: خسارت زدن به داده‌هاي رايانه‌اي يا برنامه‌هاي رايانه‌اي
د: دستيابي غيرمجاز
ه: ايجاد مجدد و غيرمجاز يك برنامة رايانه‌اي حمايت شده
- ايجاد مجدد غيرمجاز يك توپوگرافي.
- ليست اختياري
الف: تغيير داده‌هاي رايانه‌اي و يا برنامه‌هاي رايانه‌اي
ب: جاسوسي رايانه‌اي
ج: استفاده غيرمجاز از رايانه
د: استفاده غيرمجاز از برنامة رايانه‌اي حمايت شده.
3-4-3: طبقه‌بندي اينترپول:
سالهاست كه اينترپول در مبارزه با جرايم مرتبط با قناوري اطلاعات فعال مي‌باشد. اين سازمان با بهره‌گيري از كارشناسان و متخصصين كشورهاي عضو اقدام به تشكيل گروههاي كاري در اين زمينه كرده است. رؤساي واحدهاي مبارزه با جرايم رايانه‌اي كشورهاي باتجربه عضو سازمان در اين گروه كاري گردهم آمده‌اند.
گروههاي كاري منطقه‌اي در اروپا، آسيا، آمريكا و آفريقا مشغول به كارند. و زير نظر كميتة راهبردي جرايم فناوري اطلاعات، مستقر در دبيرخانة كل اينترپول فعاليت مي‌نمايند.
گروه كاري اروپايي اينترپول با حضور كارشناسان هلند، اسپانيا، بلژيك، فنلاند، فرانسه، آلمان، ايتاليا، سوئد و انگليس در سال 1990 تشكيل شد. اين گروهها هر سال سه بار تشكيل جلسه مي‌دهند و در ژانويه سال 2001 سي‌امين گردهمايي آن در دبيرخانه كل تشكيل گرديد.
تهيه كتابچة راهنماي پي‌جويي جرايم رايانه‌اي، كتاب و سي‌دي راهنماي جرايم رايانه‌اي، تشكيل دوره‌هاي آموزشي براي نيروهاي پليس در طول 5 سال گذشته، تشكيل سيستم اعلام خطر كه مركب از سيستمهاي پاسخگوي شبانه‌روزي، نقاط تماس دائمي شبانه‌روزي، تبادل پيام بين‌المللي در قالب فرمهاي استاندارد در زمينة جرايم رايانه‌اي واقعه مي‌باشد و انجام چندين پروژه تحقيقاتي پيرامون موضوعات مرتبط با جرايم رايانه‌اي از جمله اقدامات گروه كاري مذكور مي‌باشد. گروه كار آمريكايي جرايم مرتبط با تكنولوژي اطلاعات مركب از كارشناسان و متخصصين كشورهاي كانادا، ايالات متحده، آرژانتين، شيلي، كلمبيا، جامائيكا و باهاماست.
گروه كاري آفريقايي جرايم مرتبط با تكنولوژي اطلاعات مركب از كارشناسان آفريقاي جنوبي، زيمبابوه، نامبيا، تانزانيا، اوگاندا، بوتسوانا، سوازيلند، زنگبار، لسوتو و رواندا در ژوئن سال 1998 تشكيل گرديد. آنها كارشان را با برگزاري يك دوره آموزشي آغاز نمودند و دومين دوره آموزشي آنها با مساعدت مالي سفارتخانه‌هاي انگليس برگزار شد.
گروه كاري جنوب اقيانوس آرام، و آسيا در نوامبر سال 2000 در هند تشكيل شد و كارشناساني از كشورهاي استراليا، چين، هنگ كنگ، هند، ژاپن، نپال، و سريلانكا عضو آن هستند. اين گروه كاري با الگو قرار دادن كميته راهبردي جرايم مربوط به فناوري اطلاعات به منظور ايجاد و هماهنگي ميان اقدامات گروههاي كاري منطقه‌اي در محل دبيرخانه كل اينترپول تشكيل گرديده است.
سازمان پليس جنايي بين‌المللي جرايم رايانه‌اي را به شرح زير طبقه‌بندي كرده است:
1: دستيابي غيرمجاز
1-1: نفوذغيرمجاز
1-2: شنود غيرمجاز
1-3: سرقت زمان رايانه
2: تغيير داده‌هاي رايانه‌اي
2-1: بمب منطقي
2-2: اسب تروا
2-3: ويروس رايانه‌اي
2-4: كرم رايانه‌اي
3: كلاه‌برداري رايانه‌اي
3-1: صندوقهاي پرداخت
3-2: جعل رايانه‌اي
3-3: ماشينهاي بازي
3-4: دستكاريها در مرحله ورودي/ خروجي
3-5: ابزار پرداخت (نقطه فروش)
3-6: سوءاستفاده تلفني
4: تكثير غيرمجاز
4-1: بازيهاي رايانه‌اي
4-2: نرم‌افزارهاي ديگر
4-3: توپوگرافي نيمه هادي
5: سابوتاژ رايانه‌اي
5-1: سخت‌افزار
5-2: نرم‌افزار
6: ساير جرائم رايانه‌اي
6-1: سيستمهاي تابلوي اعلانات الكترونيك
6-2: سرقت اسرار تجاري
6-3: ساير موضوعات قابل تعقيب
3-4-4: طبقه‌بندي در كنوانسيون جرايم سايبرنتيك
اين كنوانسيون در اواخر سال 2001 به امضاي 30 كشور پيشرفته رسيده است و داراي وظايف زير مي‌باشد:
هماهنگ كردن اركان تشكيل دهنده جرم در حقوق جزاي ماهوي داخلي كشورها و مسائل مربوطه در بخش جرايم سايبراسپيس.
الف: فراهم آوردن اختيارات لازم آيين دادرسي كيفري داخلي براي پي‌جويي و تعقيب چنين جرائمي علاوه بر جرايم ديگر كه با استفاده از سيستمهاي رايانه‌اي ارتكاب مي‌يابند.
ب: تدوين سيستم سريع و مؤثر همكاري بين‌المللي
ج: كنوانسيون بين‌المللي جرايم رايانه‌اي بوداپست (2001) جرم را موارد زير تعريف نموده است:
- نفوذ غيرمجاز به سيستمهاي رايانه‌اي
- شنود غيرمجاز اطلاعات و ارتباطات رايانه‌اي
- اخلال در داده‌هاي رايانه‌اي
- اخلال در سيستمهاي رايانه‌اي
- جعل رايانه‌اي
- كلاه‌برداري رايانه‌اي
- سوءاستفاده از ابزارهاي رايانه‌اي
- هرزه‌نگاري كودكان
- تكثير غيرمجاز نرم‌افزارهاي رايانه‌اي و نقص حقوق ادبي و هنري.
ادامه دارد......