باطري :
باطري يا منبع ذخيره الکتريسيته که براي استفاده از ان در کارهاي مختلف بشکل هاي گوناگون ساخته شده که يکي از انواع ان مانند پيل ولتا مي باشد که در اثر فعل و انفعالات شيميايي نيروي محرکه الکتريکي توليد مي کند و پس از مدتي در اثر همين فعل و انفعالات شيميايي که داخل پيل صورت مي گيرد فاسد يا پلاريزه شده و کاملا دشارژ مي شود و ديگر قابل استفاده نمي باشد اين نوع باطري را باطري خشک مي گويند که در چراغ قوه استفاده استفاده مي شود در اتوميبل از باطري تر استفاده مي شود که اين باطري ها پس از استفاده زماني که دشارژ مي شود مي توان بوسيله شارژ انرا شارژ کرد باطري هاي تر از لحاظ ولتاژ دو نوع مي باشند 6 و 12 ولت البته براي وسايل نقليه سنگين که از باطري 24 ولت استفاده مي شود از سري کردن دو باطري 12 ولت استفاده مي کنند در اتومبيل وظيفه باطري در زمان شروع کار موتور زماني که استارت نيروي اوليه را بايد به ميل لنگ بدهد و انرا بگرداند عمل مي کند و ان زمان امپر زيادي از باطري گرفته مي شود وظيفه ديگر باطري در وسيله نقليه زماني که موتور خاموش مي باشد مي باشد قسمت روشنائي وصوتي اتومبيل را بکار مي اندازد در ضمن زماني که مي خواهد شروع به کار کند سيستم جرقه اتومبيل را بکار مي اندازد البته زماني که اتومبيل روشن مي شود کليه کارهاي باطري بعهده الترناتور يا دينام مي باشد بطور کلي بيشتر کار باطري در زمان راه اندازي انجام مي شود
ساختمان باطري :
.jpg)
پوسته باطري در قديم از قير سفت و حالا از پلاستيکهاي فشرده و به کمک ريخته گري يکپارچه ساخته مي شود در قسمت داخل پوسته باطري بوسيله تيغه هائي به خانه هاي کوچکتري تقسيم مي کند که تعداد اين خانه ها 3 يا 6 عدد مي باشد کف اين خانه هاي باطري چهار لبه برامده وجود دارد بنام پل که صفحات روي اين پلها قرار مي گيرد و زمانيکه در اثر ريزش صفحات به کف خانه ها از اتصال کوتاه صفحات جلوگيري مي کند در قسمت بالاي پوسته زماني که در اثر ريزش صفحات به کف خانه ها ازاتصال کوتاه صفحات جلوگيري مي کند در قسمت بالاي پوسته باطري براي هر خانه يک درب وجود دارد از اين محل براي ريختن الکتروليت باطري استفاده مي کند در قسمت بالا دو قطب مثبت و منفي باطري قرار دارد در ضمن روي بدنه پوسته پلاکي وجود دارد که مشخصات باطري روي ان پلاک قيد شده است مثلا (50A 11P 12 V) براي نگهداري پوسته بايد انرا از ضربه يا مواد نفتي حفظ کرد
صفحات باطري :
داخل خانه هاي باطري سه نوع صفحه وجود دارد 1 - صفحات مثبت 2 - صفحه منفي 3- صفحه عايق
صفحات مثبت: اسکلت صفحات مثبت بصورت شبکه اي از الياژ سرب و انتيموان مي باشد (انتيموان دوام شبکه را در مقابل ضربه و خورندگي اسيد بيشتر مي کند ) داخل شبکه را از پراکسيد سرب pbo2 پر مي کند و رنگ اين صفحات قهوه اي شکلاتي مي باشد و صفحات مثبت يک خانه تماما بوسيله يک شانه به يکديگر متصل مي باشد البته تعداد صفحات مثبت يک خانه هميشه يک عدد کمتر ازصفحات منفي ان خانه مي باشد صفحات منفي :اسکلت صفحات منفي هم بصورت شبکه اي از الياژ سرب و انتيموان مي باشد و داخل شبکه را از سرب pb پر مي کند و رنگ اين صفحات خاکستري يا سربي مي باشد و مانند صفحات مثبت بوسيله يک شانه کليه صفحات منفي يک خانه به يک ديگر وصل مي باشند در ضمن صفحات منفي هر خانه يکي بيشتر از صفحات مثبت ان خانه مي باشد بخاطر اينکه صفحات مثبت مبين دو صفحه منفي قرار دارد
صفحات عايق :
مابين صفحات مثبت و منفي صفحات عايق قرار مي گيرد و اين صفحات را کاملا نسبت به همديگر عايق مي کند و جنس اين صفحات بيشتر از پلاستيک مخصوص يا پشم شيشه بوده و متخلخل مي باشد که الکتروليت کاملا داخل ان نفوذ کند اين صفحات از طرفي که بسمت صفحات منفي مي باشد صاف و از طرف ديگر که با صفحات مثبت تماس دارد داراي شيارهاي مي باشد که هم الکتروليت براحتي بتواند با صفحه مثبت تماس داشته باشد و زمان ريزش صفحات مثبت براحتي ذرات جدا شده بتواند از شيارها عبور کرده و بداخل عمق (پل) ته نشين مي شوند و از اتصال صفحات به يکديگر جلوگيري شود تعداد صفحات يک خانه معرف قدرت باطري مي باشد و هميشه روي پلاک باطري اين تعداد صفحات مشخص شده است مثلا روي پلاک نوشته شده 13 پليت يعني 6 عدد صفحه مثبت و 7 عدد صفحه منفي مي باشد
الکتروليت يا اب باطري :
مايع باطري محلولي است از اسيد سولفوريک و اب مقطر که اين دو را با درصدر وزني 73% اب و 27% اسيد مي باشد يا از لحاظ حجمي با پيمانه اسيد سه پيمانه اب مي باشد طريقه ساختن محلول که بايد در ظرف پلاستيکي انجام شود ابتدا سه پيمانه يا 73% اب داخل ظرف مي ريزيم سپس يک پيمانه يا 27% اسيد سولفوريک را بصورت خيلي ارام از کنار ظرف بداخل اب مي ريزيم در ضمن بوسيله يک تکه پلاستيک يا شيشه محلول را به ارامي هم مي زنيم تا اولا محلول کاملا مخلوط شود و به خنک شدن ان هم کمک مي شود درا نتها وقتي محلول خنک شد بوسيله هيدرومتر يا اسيد سنج محلول را ازمايش مي کنيم که غلظت محلول بحد نرمال باشد
هيدرومتر:
.jpg)
هيدرومتر يا اسيد سنج شامل يک لوله شيشه اي و يک لاستيک مکنده است که روي هم يک سرنگ براي بالا کشيدن الکتروليت باطري درست مي کند يک عدد شناور در داخل اين سرنگ کار گذاشته شده که روي ان مدرج شده و مي تواند داخل لوله بالا و پايين برود و بخاطر اينکه شناور بطور عمودي داخل سرنگ شيشه اي قرار بگيرد داخل ان مقداري گلوله هاي سربي قرار مي دهند تا مقداري سنگين شود وزن مخصوص اين ظرف شيشه اي برابر با وزن مخصوص اب شده سپس ان رابا مايعات ديگر مقايسه و علامت گذاري مي نمايند و بطور عمودي قرار بگيرد هيدرومتر را طوري ساخته اند که مي تواند چگالي الکتروليت را از 1/150 تا 1/300 گرم بر سانتيمتر مکعب اندازه گيري کند مقدارعمق که شناور هيدرومتر در الکتروليت فرو مي رود وزن نسبي الکتروليت را مورد مقايسه با اب نشان مي دهد و چگالي الکتروليت را معين مي کند اگر چگالي الکتروليت زياد باشد قسمت بيشتري از شناور هيدرومتر از سطح مايع بالا مي ماند در مايعي که چگالي ان کم باشد قسمت کم تري از شناور از سطح مايع بيرون مي ماند و در بعضي از هيدرومترها روي کپسول را با سه رنگ قرمز در بالا سفيد در وسط و زرد در پايين مي باشد هر گاه تا منطقه سفيد شناور باشد باطري تقريبا نيمه شارژ و در منطقه زرد علامت دشارژ و منطقه قرمز نشانه شارژ باطري مي باشد هر خانه باطري 2/2 ولت برق توليد مي کند که 0.2 ان صرف فعل و انفعالات شيميايي ان خانه مي شود و دو ولت برق توليد مي کند
پيدا کردن قطبهاي باطري :
1-قطب مثبت از قطب منفي بزرگتر است
2-واشر قرمز زير قطب مثبت و واشر سياه يا ابي زير قطب منفي
3-علامت + براي مثبت و علامت - براي منفي
4-بوسيله يک قطعه سيم که روي يکي از قطبها قرار مي دهيم و سر ديگر سيم را به خانه دوم نزديک ان قطب داخل الکتروليت ان خانه مي کنيم اگر اطراف سيم حباب ايجاد شد ان قطب منفي و قطب ديگر مثبت مي باشد
5-بوسيله دو تکه سيم و يک سيب زميني که سيب زميني را نصف کرده به يکي از قطبها و يک سيم ديگر به قطب ديگر وصل کرده و دو سر ديگر سيم ها را لاي سيب زميني دو تکه قرار مي دهيم بعد از چند دقيقه اطراف سيمي که در لاي سيب زميني قرار دارد اگر سبز شده باشد ان سيم به قطب مثبت وصل مي باشد
6-يک سيم به يک قطب باطري و سيم ديگر به قطب ديگر وصل مي کنيم و به دو سر هر يک از دو سيم يک فلز اهن و يک فلز مس اويزان مي کنيم و هر دو فلز را داخل ليوان که داراي محلول اب نمک مي باشد مي کنيم ان سيمي که اطراف ان ايجاد حباب زياد شود قطب مثبت است
منبع: سايت تخصصي مقالات اتومبيل www.khodroha.com/خ