کلاچ اصطکاکي

کلاچ دستگاهي است که نيروي موتور را از گيربکس قطع يا وصل مي کند يا به عبارت ساده تر عمل کلاچ براي تعويض دنده هاي گيربکس است اين عمل به وسيله پدال که زير پاي چپ راننده قرار دارد انجام مي شود به اين ترتيب که با فشار به پدال کلاچ صفحه فلايويل جدا مي شود و نيرو به گيربکس (جعبه دنده) نمي رسد و در نتيجه چرخ هاي وسيله نقليه ازاد مي شود بر عکس بارها کردن کلاچ صفحه کلاچ به فلايويل مي چسبد ونيروي موتور تابع سرعت و قدرت دنده گيربکس مي شود قطعات کلاچ عبارتند از صفحه کلاچ و دو شاخه کلاچ و صفحه فلايويل و بلبرينگ کلاچ و اهرم و شاخک ها صفحه دهنده و ديسک کلاچ که از يک کاسه مانند از نوع چدن تشکيل شده است همانطور که گفته شد کلاچ وسيله اي را براي جدا کردن دستگاه مولد نيرو و از ساير قسمت هاي استفاده از نيرو تامين مي کند کلاچ انواع مختلفي دارد : يک صفحه اي و دو صفحه اي و روغني و خشک و کلاچ هاي اتوماتيک قطع کردن نيرو به علل نيرو زير لازم است .
1- گشتاور حاصل از پيستون يک موتور جرقه اي در سرعت خيلي کم صفر بوده و با زياد شدن سرعت موتور زياد مي شود تا به حد متوسطي مي رسد بنابراين براي وارد کردن گشتاور کافي به قسمت هاي به حرکت دراورنده خودرو (چرخ ها) در لحظه شروع به حرکت لازم است موتور قبل از انتقال نيروي خود به قسمت مورد استفاده قرار دهنده نيرو با سرعت کم و بدون بار حرکت کند .
2- تعويض دنده ها تقريبا براي يک راننده در هنگام ارتباط موتور با دستگاه انتقال نيرو و غيره ممکن است کلاچ باعث قطع شدن انتقال نيرو از موتور به قسمت هاي حرکت کننده شده و در نتيجه عوض کردن دنده اسان مي شود
3- در هنگام راه اندازي موتور بهتر است که گشتاور اينرسي قسمت هاي دوار را که راه انداز را به در مي اورد به حداقل رساند اين عمل با قطع کردن قسمت هاي مورد استفاده قرار دهنده نيرو از ميل لنگ به وسيله کلاچ عملي مي شود.

صفحه کلاچ

اين وسيله سبب به حرکت درامدن ساير قسمت هاي کلاچ مي باشد صفحه کلاچ شامل رويه هاي اصطکاکي (لنت هاي صفحه کلاچ ) است که به يک صفحه فولادي پرچ شده اند صفحه فولادي حرکت دوراني را توسط فنرهاي پيچشي به صفحه داخلي منتقل مي کند صفحه داخلي با محور خروجي از موتور که محور ابتدايي دستگاه انتقال حرکت است درگير است رويه هاي اصطکاکي بين دو عضو محرک يعني چرخ طيار و صفحه فشار در اثر نيروي وارد از فنرهاي بين روپوش و صفحه فشار کاملا تحت فشار قرار مي گيرد.

ازاد شدن کلاچ

براي ازاد کردن کلاچ (جدا کردن دستگاه مولد نيرو از دستگاه انتقال نيرو) کاسه ساچمه ازاد کننده (بلبرينگ کلاچ) به وسيله زائده اي که ان را به پدال کلاچ مربوط مي کند به طرف چپ رانده مي شود حرکت کاسه ساچمه ازاد کننده باعث مي شود که اهرم ازاد کننده مانع از فشار دادن صفحه فشار شده و فنرها را تحت فشار قرار دهد رويه هاي اصطکاکي کلاچ (لنت هاي صفحه کلاچ) ديگر بين چرخ طيار و صفحه فشار دهنده تحت فشار قرار نمي گيرد عضو به حرکت درايند يعني صفحه کلاچ ازاد خواهد بود که مستقل از اجزاي متحرک يعني چرخ طيار و صفحه فشار مي چرخد .

درگير شدن کلاچ

به منظور درگير کردن کلاچ (مربوط کردن دستگاه مولد نيرو به دستگاه انتقال نيرو) نيروي وارد به پدال کلاچ حذف مي شود فنرهاي صفحه فشار در اين موقع سبب فشردن صفحه فشار به رويه هاي صفحه کلاچ مي شوند بنابراين عضو به حرکت درايند بين دو عضو متحرک تحت فشار قرار مي گيرد و گشتاور حاصل از موتور به طور مساوي بين چرخ طيار و صفحه فشار تقسيم مي شود و بر اثر نيروي اصطکاکي مماسي بين اعضاي متحرک و عضو به حرکت درايند به دستگاه انتقال نيرو منتقل مي شود پمپ کلاچ براي سهولت کار کلاچ تعبيه شده و دو نوع مي باشد يکي پمپ بالا و ديگري پمپ پايين

حذف ارتعاش ميل لنگ

به علت فاصله زماني موجود بين ضربات قدرت منطقه ميل لنگ گاهي در ميل لنگ ارتعاش هاي پيچشي شديد به وجود مي ايد اگر اين ارتعاش ها به بدنه منتقل کننده نيرو منتقل شود صداي شديدي توليد شده و دنده نيز به زودي سائيده مي شود براي جلوگيري از اين وضع بعضي انواع طرح هاي حذف کننده ارتعاش لازم است کلاچ بهترين جاي تعبيه اين طرح هاست اين طرح معمولا شامل فنرهاي لوله هاي و واشرهاي اصطکاکي تعبيه شده و در صفحه کلاچ مي باشد بنابراين در هنگامي که ميل لنگ به طور پيچشي ارتعاش دارد حرکت نسبي بين رويه هاي اصطکاکي و تيغه محوري به وسيله فنرهاي لوله اي امکان پذير است و نيروي ارتعاشي به وسيله واشر اصطکاکي حذف مي شود

معايب سيستم کلاچ

1- لرزش اتومبيل هنگام رها کردن کلاچ
به علت خسته شدن و از فنريت افتادن توپي صفحه کلاچ نيروي وارد به صفحه کلاچ خنثي شده و درنتيجه هنگام حرکت اتومبيل دچار لرزش مي شود معيوب بودن فنرهاي صفحه فشار دهنده ديسک هم همين عيب را دارد براي رفع اين عيب بايد صفحه کلاچ به طور کامل تعويض شود
2- بکسواد کلاچ
به علت تمام شدن لنت صفحه کلاچ يا چرب شدن لنت کلاچ بکسواد کرده و در نتيجه نيروي موتوربه يکديگر به طور کامل منتقل نمي شود براي رفع عيب بايد اقدام به تعويض لنت و رفع چربي روي لنت کرد.
نکته : عواملي که باعث چرب شدن لنت مي شود معيوب شدن کاسه نمد جلو گيربکس و انتهاي ميل لنگ است.

منبع:سايت تخصصي مقالات اتومبيل www.khodroha.com
/خ