چکيده:

انسان از ابتداي آفرينش به نوعي از محيط زيست اطراف خود الهام گرفته است و در ساخت و طراحي وسايل مورد نياز خود از آنها استفاده کرده است.
در اين مقاله در ابتدا به مثال هايي درمورد چنين استفاده هايي پرداخته و سپس بيونيک و معماري بيونيک را شرح داده مي شود.
در ادامه نيز به تاريخچه اي در اين زمينه و ذکر ساختمان هايي که معماران آنها بر اساس ساخت آنها از معماري بيونيک استفاده کرده اند اشاره خواهد شد.

مقدمه:

عنکبوت ها با طراحي و بافتن ريسمان هايي که به استحکام پولاد هستند ، براي خود آشيان هايي مي سازند ، ريال زنبورها با رعايت کليه قوانين هندسي ، پناهگاهي امن و مطمئن براي خود طراحي مي کنند.
موريانه ها خانه هاي خود را در بيابان ها در هوايي بسيار گرم مي سازند و تلاش مي کنند با کندن راه هايي پيچيده در خاک ، سيستم گرمايي و تهويه داخل لانه هاي خود را خنک و متعادل نگه دارند.
خاک انباشت لانه هاي آنها به صورت يک مجموعه کامل طراحي شده تا بتوانند نيازهاي طبيعي خود را تامينکنند. اينها نيز معمارند ولي معمارني طبيعي.
طي حدود 8/3 ميليارد سال از آفرينش زمين ، طبيعت خود ، طراح و معمار نهايي است. طي اين مدت گياهان و جوانوران توانسته اند با طراحي لازم بر مشکلات محيط زيست فائق آيند.
بيونيک ومعماري بيونيک علمي است که به الهام يابي فني از ساختمانها ، رفتارها و ارتباطات گوناگون عالم جانداران مي پردازد. بيونيک که در لغت به معني"زيست شناختي " يا " به کارگيري اندام هاي ساختگي طبيعي" آمده است براي اولين بار توسط دانشمند آمريکايي به نام جک .اي.استيل در سال 1959 به کار برده شد. وي بيونيک را علم سيستم هايي که شالوده و پايه تمامي سيستم هاي زنده است مي دانست. انسان در طول زندگي خود سعي دارد که براي ساخت و طراحي مکانها و وسايل مورد نياز خود از طبيعت و محيط زيست اطراف خود الهام بگيرد.
به عنوان مثال ، ساختمان بدن خفاش براي لئوناردو داونچي ايدهاي بود تا بتواند ماشين پرنده را طراحي کند.
نيروهاي عضلاني و در عين حال سرعت زياد دلفين ها ، جرقه اي براي ساختن زيردريايي بود و يا مي تواند به سامار اشاره کرد ، که اين ميوه پس از جدا شدن از گياه مورد نظر، بال هايش را با زاويه اي مشخس باز کرده و به صورت منحني و با وزش باد شروع به چرخش کرده وسپس آرام به زمين مي افتد. دانشمندان با الهام گيري از اين گياه به طراحي بالگرد ، روي آوردند.
در زمينه خود معماري وساخت با وسايل ساختمان نيز معماران ومهندسين از عالم طبيعت بهره گرفته اند که از آن جمله مي توان به شکل مارپيچ داخلي نوعي صدف به نام کونوس که براي طراحي خانه ها استفاده شده ، اشاره کرد.
بناها در معماري بيونيک يا معماري طبيعي يا با استفاده از مواد شکننده و نا پايدار ساخته مي شوند و يا از يک مکان طبيعي که در زمين يا صخره شکل گرفته استفاده مي شده است.يکي از اين مکان هاي طبيعي ، غارها هستند. معماري غاري که معمولا جنبه اي ازمعمهري مقابر ، است از عصر باستان وجود داشته و از بارزترين نمونه هاي اين سبک معماري مي توان به معابر کاتوکومب رم و ناپل و مقابري در لبنان اشاره کرد.
کليساهاي سنگي در ارمنستان و نيز غارهاي بسيار بزرگ مسکوني مکشوف در گورمه ترکيه و ماترا در جنوب ايتاليا ، نيز از ديگر نمونه هاي اين سبک معماري است. اين بناها احتمالا چيزي شبيه به لانه هاي بزرگ موريانه ها که هزاران موريانه را در خود جاي مي دهند ، بوده اند.معماري گلي يا خاکي را نيز مي توان يکي از شاخه هاي معماري طبيعي در نظر گرفت. شهرهاي قديمي و تاريخي همچون صنعا در يمن يا ساختمانهاي گلي دو گون در مالي نمونه هايي از اين سبک هستند.
معماري بيونيک ، فقط محدود به چند نقطه خاص در دنياست.
از گرم ترين نقطه دنيا تا سردترين نقطه ، سعي در الهام گيري از طبيعت بوده است. در کلبه هاي برگ و چوب بوميان آمازون ، بناهاي کاهي اقوام مختلف آفريقايي و يا در کلبه هاي
اسکيموهاي بومي آلاسکا و گريلند نيز ،الهام گيري به وضوح ديده مي شود .
به طور کلي از عوامل مهمي که در طبيعت وجود دارد وانسان براي ساخت بناهاي خود از آنها استفاده کرده است ، مي توان به موارد زير اشاره کرد:
1.پوسته يا جلد
2.ساختار
3.آراستن
4.انرژي
به عنوان مثال، براي طراحي ساختمان مرکزتحقيقات لندن از گياهي به نام لوتوس الهام گرفته شده است.
از لحاظ ساختار و شکل کلي نيز به بناي استاديوم المپيک مونيخ در آلمان اشاره کرد.
از مشهورترين نمونه ها که در آنها از سبک بيونيک براي طراحي و ساخت انها به کار برده شده،مي توان به بناي زير اشاره کرد:
- بانک کارمرز در فرانکفورت آلمان
- ساختمان اينونيک در کمبريچ
- پروژه همزيگري صنعتيkalundborg در دانمارک

نتيجه گيري:

با اينکه امروزه سبک معماري بيونيک گسترش فراوان يافته و استقبال از آن در سراسر جهان رو به افزايش است ولي بايد به طور کلي به اين مسئله توجه داشت که جزئ به جزئ از طبيعت و محيط زيست اطراف براي هر پروژه اي کار ساده اي نيست و بايد کليه مسائل جغرافيايي آب و هوايي ، اقتصادي و... را در نظر گرفت.
واژگان کليدي :بيونيک .فن آوري.محيط زيست. طبيعت

پي نوشت :

jack.E.Steai -1
2- سامار به ميوه فندق بالدار گفته مي شود
3- Catacombs
Gorme -4
5- Matera
6- Dogon
7- Lotus
8- Commerz bank
9- Ionic

منبع:www.paranduv.com
/س