بنا بر فرضيه نسبيت اينشتين، که او آن را در سال 1905 ميلادى ارايه کرد، ساعت هايى که به سرعت تغيير مکان داده مى شوند نسبت به ساعت هايى با ساخت همسان که در مکان ثابتى قرار گرفته اند، آهسته تر کار مى کنند. اين پديده که به صورت تحت اللفظى «کش آمدن زمان» ناميده مى شود، احتمالاً يکى از نتايج اعجاب برانگيز تيورى انقلابى اينشتين در مورد فضا و زمان است. اينکه مدت يک ثانيه، بايستى به سرعت حرکت خود ساعت بستگى داشته باشد، از لحاظ حسى، قابل تصور نيست و با تجارب همه روزه ما، همخوانى ندارد. با اين وجود، «انبساط زمان» که در سال 1971 توسط ساعت هاى اتمى در داخل هواپيماهاى پر سرعت ثابت شد، يک واقعيت است. اما فيزيکدانان آلمانى درصدد برآمدند تا اين موضوع را دقيق تر بررسى کنند.
قلب تپنده انستيتوى فيزيک هسته اى ماکس پلانک، يک دستگاه شتاب دهنده ذرات است که در مکانى به بزرگى جايگاه نگهدارى هواپيماها قرار گرفته است. «گيدو زاتهوف» که به هنگام کار ترانسفورماتورها و دستگاه هاى توليدکننده خلاء به زحمت مى توانست صداى خود را به گوش ما برساند، گفت: «داستان از اينجا آغاز مى شود. ما اينجا يک قفس فارادى داريم که درون آن يک منبع يونى جاى گرفته است.»
اين فيزيکدان متخصص به تانکى نارنجى رنگ و به شکل يک سوسيس بسيار بزرگ اشاره مى کند و مى افزايد: «در درون اين محفظه، يک جريان الکتريکى فشار قوى، يون هاى عنصر ليتيم را تحريک کرده و به ميزان 19 هزار کيلومتر در ثانيه به شتاب در مى آورد. اين سرعت که يک ششم سرعت نور است براى گردش هر 2 ثانيه يکبار يون ها به دور زمين کفايت مى کند.»
بر اساس فرضيه نسبيت اينشتين، بايستى ساعت درونى ذرات پرسرعت يون ها نسبت به ساعت مچى زاتهوف آهسته تر کار کند. به گفته او: «بر اساس نظريه اينشتين، تقريباً 002/1 مرتبه آهسته تر. يعنى 002/0 ثانيه آهسته تر از ساعت هاى آزمايشگاه و ما مى توانيم به وسيله اسپکتروسکوپ ليزرى اين فاکتور را تا رقم دهم بعد از مميز نيز دقيقاً محاسبه کنيم.»
در زيرزمين موسسه ماکس پلانک، زير نورى ضعيف و در پس يک پرده پلاستيکى سياه رنگ، يک ميز به بزرگى ميز پينگ پونگ قرار دارد. 3 دستگاه بزرگ ليزر و شمار زيادى عدسى و آينه، بر اين ميز جاى گرفته اند. تنها سوار کردن اين سيستم دقيق نورى 3 سال تمام زمان نياز داشت.
تاکنون کارشناسان آلمانى موفق شده اند فرمول اينشتين را با دقت 10 رقم بعد از مميز نيز تاييد کنند. اما آنها قصد دارند به زودى اين آزمايش ها را با دستگاه قوى ترى در شهر «دارمشتات» به انجام برسانند.
منبع:http://www.academist.ir
/خ