هدف :
«رياضيات علم نظم است و موضوع آن يافتن، توصيف و درک نظمي است که در وضعيت‌هاي ظاهرا پيچيده نهفته است و ابزارهاي اصولي اين علم ، مفاهيمي هستند که ما را قادر مي‌سازند تا اين نظم را توصيف کنيم» .
دکتر رياضي استاد رياضي و رييس دانشگاه صنعتي اميرکبير نيز در معرفي اين علم مي‌گويد: «رياضيات علم مدل‌دهي به ساير علوم است. يعني زبان مشترک نظريات علمي ساير علوم ، علم رياضي مي‌باشد و امروزه اگر علمي را نتوان به زبان رياضي بيان کرد، علم نمي‌باشد.»
اهداف گرايشهاي مختلف اين رشته عبارتنداز:
1- رياضي کاربردي: هدف از اين شاخه تربيت کارشناسي است که با اندوخته کافي از دانش رياضي، توانايي تحليل کمي از مسايل صنعتي، اقتصادي و برنامه‌ريزي را کسب نموده، توان ادامه تحصيل در سطوح بالاتر را داشته باشد.
2- رياضي محض: هدف از اين شاخه رياضي، تربيت متخصصان جامع در علوم رياضي است که آمادگي لازم براي ادامه تحصيل در جهت اشتغال به پژوهش و نيز انتقال علم رياضي در سطوح دانشگاهي را داشته باشند. آشنايي با تجزيه و تحليل مسايل در قالب رياضي و مدل‌سازي رياضي نيز از اهداف ديگر شاخه رياضي محض است.
3- رياضي دبيري: هدف از شاخه دبيري تربيت دبيران و کارشناسان متخصص آموزش رياضي است که پاسخگوي نيازهاي آموزش و پرورش کشور در سطوح پيش‌دانشگاهي باشند.
ماهيت :
« رياضيات بر خلاف تصور بعضي از افراد يکسري فرمول و قواعد نيست که هميشه و در همه‌جا بتوان از آن استفاده کرد بلکه رياضيات درست فهميدن صورت مساله و درست فکر کردن براي رسيدن به جواب است و براي به دست آوردن اين توانايي ، دانشجو بايد صبر و پشتکار لازم را داشته باشد تا بتواند حتي به مدت چندين ساعت در مورد يک مساله رياضي فکر کرده و در نهايت با ابتکار و خلاقيت آن را حل کند»
فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند پس از پايان تحصيلات، در ادارات دولتي براي مسووليتهايي که به نوعي با تجزيه و تحليل مسايل سروکار دارند، در بخش خصوصي در اموري همانند طراحي سيستمها در امر بهينه‌سازي و بهره‌وري ، در بخش صنعت براي اموري همانند مدل‌سازيهاي رياضي و در آموزش و پرورش و … ، مسووليتهاي متفاوتي را به عهده گيرند.
گرايشهاي مقطع ليسانس:
«رييس اتحاديه بين‌المللي رياضيدانان جهان در يازدهمين اجلاس آکادمي جهان سوم که اخيرا در تهران برگزار شد، عنوان کرد که بهتر است بگوييم رياضيات و کاربردهاي آن، نه اينکه رياضيات را به محض و کاربردي تفکيک کنيم چرا که به اعتقاد رياضيدانها هيچ مقوله رياضي نيست که روزي کاربردي براي آن پيدا نشود.»
«رياضيات محض بيشتر به قضايا و استدلالها ، منطق موجود در آنها و چگونگي اثباتشان مي‌پردازد اما در رياضيات کاربردي چگونه استفاده کردن و به کارگرفتن قضايا، آموزش داده مي‌شود، به عبارت ديگر در اين شاخه، کاربرد رياضيات در مسايل موجود در جامعه بيان مي‌گردد»
عموما رياضيات کاربردي به شاخه‌اي از رياضي گفته مي‌شود که کاربرد علمي مشخصي داشته باشد براي مثال در اقتصاد، کامپيوتر،فيزيک و يا آمار و احتمال کاربرد داشته باشد و رياضي محض نيز به شاخه‌اي گفته مي‌شود که به نظريه‌پردازي رياضي مي‌پردازد اما بايد توجه داشت که امروزه اين دو گرايش آن‌چنان در هم ادغام شده‌اندکه مرزي را نمي‌توان بين آنها مشخص کرد.
معرفي مختصري از درسهاي تخصصي گرايش رياضي کاربردي:
رياضيات گسسته:
هدف از اين درس، آشنايي با زمينه‌هاي مختلف رياضيات گسسته و کاربردهاي آن با تاکيد بر اثبات و ارايه الگوريتمهاي مناسب است. سرفصلهاي اين درس عبارتنداز : معادله تفاضلي و رابطه بازگشتي ، تابع مولد، اصل شمول و طرد، گراف و ماتريس، تطابق و ديگر کاربردهاي گراف، جبربول و کاربردهاي آن و آشنايي با طرحهاي بلوکي، مربع لاتين، صفحه‌هاي تصويري ، کدگذاري و رمزنگاري.
برنامه‌سازي پيشرفته :
در اين درس، دانشجويان به مباحثي همچون برنامه‌سازي صحيح ، مستند سازي برنامه‌ها ، برنامه‌سازي ساخت يافته، آشنايي با زبان دوم برنامه‌سازي و مقايسه آن با زبان اول، اشکال‌زدايي و آزمايش برنامه، حصول اطمينان از صحت برنامه‌ها ، الگوريتمهاي غير عددي شامل : پردازش رشته‌ها، روشهاي جستجو و مرتب کردن ، آشنايي مقدماتي با کامپايلرها و ديگر برنامه‌هاي مترجم، اجراي طرحهاي بزرگ و … مي‌پردازند.
آناليز عددي:
هدف از اين درس، ارايه الگوريتمهاي عددي و بررسي خطاهاي ايجاد شده از حل عددي مسايل است. در خصوص روشهاي تکراري، بررسي همگرايي و نرخ همگرايي نيز مورد تاکيد مي‌باشند. در اين درس سرفصلهاي موجود عبارتند از : نمايش اعداد حقيقي، انواع مختلف خطاها، آناليز خطاها ، حل معادلات خطي، مشتق و انتگرال‌گيري عددي و حل معادلات ديفرانسيل عددي و … .
ساختمان داده‌ها:
در اين درس، دانشجويان با آرايه‌ها ، بردارها، ماتريسها ، صفها و رديفا، ليستهاي پيوندي ، خطي، حلقوي ، روش نمايش و کاربرد ليستهاي پيوندي ، درختها و پيمايش آنها، روش نمايش و کاربرد درختها، درختهاي تصميم‌گيري ، گرافها و نمايش آنها، تخصيص حافظه به صورت پويا و مسايل مربوط آشنا مي‌شوند.
تحقيق در عمليات:
در اين درس ، دانشجويان با زمينه تحقيق در عمليات، انواع مدلها و مدلهاي رياضي، برنامه‌ريزي خطي، شبکه‌ها و مدل حمل و نقل، ساير مدلهاي مشابه، آشنايي با برنامه‌ريزي متغيرهاي صحيح ،برنامه‌ريزي پويا، برنامه‌ريزي غيرخطي و مدلهاي احتمالي آشنا مي‌گردند.
آينده شغلي ، بازار کار ، درآمد:
«کاربرد رياضي در علوم مختلف انکارناپذير است. براي مثال مبحث آناليز تابعي در مکانيک کوانتومي، کاربرد بسياري زيادي دارد و يا در بيشتر رشته‌هاي مهندسي معادله «لاپ لاسي» که يک معادله رياضي است، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در جامعه‌شناسي نيز نظريه احتمال و نظريه گروهها نقش بسيار مهمي ايفا مي‌کند. در کل بايد گفت که همه صنايع ،زير ساخت رياضي دارند و به همين دليل در همه مراکز صنعتي و تحقيقاتي دنيا، رياضيدانها در کنار مهندسان و دانشمندان ساير علوم حضوري فعال دارند و آنچه در نهايت ارايه مي‌شود، نتيجه کار تيمي آنهاست.»
دکتر رياضي از اساتيد دانشگاه در مورد فرصت‌هاي شغلي موجود در ايران مي‌گويد:
«اگر در جامعه ما مشاغل جنبه علمي داشته باشند، قطعا به تعداد قابل توجهي رياضيدان نياز خواهيم داشت چون يک رياضيدان مي‌تواند مشکلات را به روش علمي حل کند. البته اين به آن معنا نيست که در حال حاضر هيچ فرصت شغلي براي يک رياضيدان وجود ندارد اما بايد حضور رياضيدانها در مراکز تحقيقاتي و صنعتي پررنگتر باشد.»
هرچقدر که شغل يک فرد تخصصي‌تر شود، ميزان رياضياتي که لازم دارد، بيشتر مي‌گردد.
براي مثال يک مهندس الکترونيک از آناليز تابعي و فرآيندهاي تصادفي استفاده مي‌کند و يا يک برنامه‌ريز پروژه‌هاي اقتصادي از مطالب پيشرفته آماري مانند سريهاي زماني ، به عنوان ابزار کار ياري مي‌گيرد. به همين دليل امروزه تربيت متخصصان علم رياضي، يعني افرادي که قادر هستند رياضيات مورد نياز را آموزش داده و يا توليد کنند، اهميت بسيار زيادي دارد. چرا که لازمه پيشرفت در تکنولوژي ، توجه به دانش رياضي مي‌باشد.
اما يکي از دانشجويان اين رشته نظر جالبي در مورد توانايي يک فارغ‌التحصيل رشته رياضي دارد:
«درست است که در جامعه ما مکان مشخصي براي جذب فارغ‌التحصيلان رياضي وجود ندارد اما يک ليسانس رياضي به دليل نظم فکري و بينش عميقي که در طي تحصيل به دست مي‌آورد، مي‌تواند با مطالعه و تلاش شخصي در بسياري از شغل‌ها ، حتي شغل‌هايي که در ظاهر ارتباطي با رياضي ندارد موفق گردد.»
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه :
شايد مهمترين توانايي علمي يک دانشجوي رياضي ، تسلط بر درس رياضي دبيرستان باشد که اين امر صرفا زاييده علاقه شخصي به اين درس است.
«اين رشته نيازمند دانشجوياني است که از نظر ذهني آمادگي جذب ايده‌هاي جديد را داشته باشند و بتوانند الگوها و نظم را درک کرده و مسايل غيرمتعارف را حل کنند. به عبارت ديگر يک روحيه علمي ، تفکر انتقادي و توانايي تجزيه و تحليل داشته باشند.»
از آنجا که رياضيات ورود به عرصه‌هاي ناشناخته و کشف قوانين آن است ، علاقمندي به مباحث رياضي از همان دوران تحصيل در دبيرستان مشخص مي‌شود. همين علاقمندي است که مي‌تواند راه‌هاي بسيار سخت را براي دانشجوي اين رشته هموار سازد.
يک رياضيدان قبل از هرچيز بايد جرات قدم‌گذاري در وادي ناشناخته‌ه را داشته باشد.
بطور کلي دقت ،تجزيه و تحليل صحيح و صبر و پشتکار سه عامل اصلي در توفيق داوطلب در اين رشته مي‌باشد.
وضعيت نياز کشور به اين رشته در حال حاضر:
دکتر بابليان معتقد است هر وزارتخانه يا شرکتي نياز به افرادي دارد که علاوه بر دانستن الفباي کامپيوتر، داراي توانايي تجزيه و تحليل و تصميم‌گيري مناسب باشند. در اين زمينه شرکتها مي‌توانند فارغ‌التحصيلان رياضي محض و يا کاربردي را جذب نمايند.
رشته‌هاي مختلف رياضي جايگاه وسيعي در جامعه دارند از آن جمله :
تمام رشته‌هاي مهندسي ، رشته‌هاي مختلف علوم پايه (فيزيک ، شيمي ،زيست‌شناسي، زمين شناسي)، پزشکي، علوم کامپيوتر، اکتشافات فضايي، بازرگاني، برنامه‌ريزيهاي دولتي، غالب رشته‌هاي وابسته به صنعت ، مديريت و رشته‌هاي مختلف کشاورزي به رشته رياضي وابسته‌اند و از آن به طور مستقيم استفاده مي‌کنند؛ همچنين بخش بزرگي از فعاليتهاي اقتصادي و توليدي کشور در طرحهاي مختلف نظير: نفت ، پتروشيمي، حمل و نقل و … ، مستقيم و يا غيرمستقيم از رياضي استفاده مي‌کنند.
منبع:http://www.academist.ir/خ