آرام در کنار آنها نشستم و با علامت دست خواهش کردم بحث خود را ادامه دهند. سه نفر بودند ؛ توکا ، کبوتر و آرش … کبوتر با هيجان و اندکي خشم گفت: - هر چيزي را که نمي شود معنا کرد؛ “بالا” يعني بالا و “پايين” يعني پايين. بعد سرش را به طرف توکا برگرداند و گفت: - سرت را بالا بگير . توکا از روي صندلي بلندشد، ايستاد و سرش را به طرف آسمان گرفت. – حالا ، آرش ، تو سرت را پايين بگير. آرش بلند شد، کف دو دستش را روي زمين گذاشت و با حرکتي تند، تلاش کرد پاهايش را به طرف آسمان ببرد و روي دو دست خود بايستد ( مثل کساني که آکروبات مي کنند) ولي نتوانست و از سمت ديگر افتاد و پشتش محکم به زمين خورد. فريادي کشيد و گفت: - چه کار سختي ؟ من نمي توانم . ولي کبوتر خشمگين تر به او گفت: - چرا خودت را به سادگي مي زني؟ همان جور که روي دو پايت ايستاده اي ، مي تواني سرت را “بالا” بگيري؛ به طرف آسمان .( و ادامه داد) مي بينيد، “بالا” يعني به طرف آسمان و طرف ستارگان و “پايين” يعني به طرف زمين . اين را همه مي فهمند.
آرش زمزمه کرد: - ولي آسمان و ستارگان ، فقط “بالا” نيستند؛ حتي در “پايين” هم ، آسمان و ستاره است. پس به نظر تو “بالا” يعني جايي که مي تواند”پايين” يا “سمت راست” يا “سمت چپ” يا “روبه رو” و “پشت سرهم” باشد؟ توکا دخالت کرد: - “پايين” جايي است که همه چيز به طرف آن مي افتد. کبوتر پذيرفت . ولي توکا ادامه داد: - پس آن طور که خيال مي کنيم، نمي توان گفت :”بالا” يعني بالا و “پايين” يعني پايين . هر چيزي نياز به تعريف دارد. ولي آرش موضوع را پيچيده تر کرد: - اين درست! ما در ايران که در نيمکره شمالي هستيم، با آنها که از جمله در استراليا ، يعني نيمکره جنوبي هستند، در دو جهت مختلف ايستاده ايم ؛ “پايين” براي ما و براي آنها در دو جهت مخالف است. نمونه ديگري بياوريم که در گفت و گوهاي معمولي واژه هاي”بالا” و “پايين” معناهاي ديگري هم دارند:”بالاتر از چهار راه” ، “پايين تر از فلان خيابان”.
اين جا ديگر “بالا” و “پايين” به آن مفهومي که گفتيم، معنا نمي دهند . در ضمن ، اگر به کسي نشاني منزل خود را اين طور بدهيد:”پايين تر از چهارراه A و بالاتر از مغازه B ” ، در واقع او را سرگردان کرده ايد. چهار خيابان يا کوچه در چهار راه A به هم مي رسند؛ کدام طرف را بالا و کدام طرف را بالا و کدام طرف را پايين مي دانيد؟ … به هر حال ، براي درک آن در نظر گرفت . توکا گفت: من حرف ديگري دارم. – وقتي در هواي سرد زمستان ، نفس خود را بيرون مي دهيد، بخار آبي که از دهان شما خارج مي شود، به طرف زمين نمي رود. وقتي کتري يا سماور مي جوشد، باز هم بخار آب در جهت عکس مي رود و به زمين نمي رسد. درست است که من گفتم :”پايين جايي است که همه چيز به طرف آن مي افتد”؛ ولي مگر بخار آب جزو “همه چيز ” نيست؟ اين مشکل را چگونه حل کنيم؟ کبوتر مي انديشيد … بعد سرش را بالا گرفت و گفت: - مشکل ديگري هم هست .
من در يک فيلم که به يک سفينه واقعي فضايي مربوط بود، ديدم چيزي به طرف کف فضا پيما نمي افتد، همه چيز در هوا معلق مي شود. نمي دانم در اين باره چه بگويم؟ در آن “بالا” کجاست و “پايين” کجا؟ آرش دخالت کرد: - آن نقطه “صفر” است، مرز پايين و بالا است. نه بالايي وجود دارد و نه پاييني . کبوتر و توکا هر دو اعتراض داشتند. –”صفر ” يعني چه ؟ مگر “صفر” به معناي “هيچ” نيست؟ چيزي که “هيچ” است، يعني وجود ندارد. مگر مي شود داوري خود را بر پايه “چيزي” بگذاريم که وجود ندارد؟ - سکوت! هر سه نفر رو به من کردند. مي خواستند مشکل آنها را حل کنم . پرسيدم: - شماها به چه چيزي “واقعي”مي گوييد؟ از کجا بفهميم” چه چيزي وجود دارد و چه چيزي وجود ندارد”؟ کبوتر: - چيزي “وجود دارد” که قابل لمس باشد، بتوان آن را “حس کرد، “وجودي” مادي باشد يا بشود آن را “شنيد” يا “بوييد”. “صفر ” نه قابل لمس است، نه قابل شنيدن و نه قابل بوييدن. – درباره مفهومهايي مثل “عشق” ، “دوستي” ، “ک
منبع:http://www.academist.ir