رشته مهندسي رباتيک در حقيقت بايد تلفيقي از رشته هاي مهندسي برق گرايش هاي الکترونيک و کنترل و رشته ي مهندسي مکانيک گرايش جامدات و مهندسي کامپيوتر گرايش نرم افزار باشد ، که مناسب طراحي و ساخت هر رباتي باشد.
اما در واقعيت اين گونه نيست . چون در 140 واحد کارشناسي در ايران نمي توان تمام درس هاي رشته هاي مذکور درس داده شود . بنابر اين نمي توان از يک مهندس رباتيک انتظار داشت به تمامي رشته ها مسلط باشد و بتواند يک ربات را از طراحي پيچ ومهره تا کل ماشين و از طراحي مقاومت و آي سي تا کل مدارات را به تنهايي انجام دهد . اما واقعيت رشته ي مهندسي رباتيک در ايران چيست ؟
رشته مهندسي رباتيک در سال 1381 در مقطع کارشناسي توسط دانشگاه صنعتي شاهرود وارد ايران شد . چارت رشته مهندسي رباتيک ايران منطبق با چارت مهندسي رباتيک دانشگاه ويکتوريا در استراليا مي باشد . اين رشته در واقعيت يکي از گرايش هاي مهندسي برق است که دانشجويان مقداري از دروس رشته مکانيک جامدات را نيز مي خوانند . هدف اين رشته الکترونيکي و هوشمند کردن ماشين مکانيکي است . در واقع اين رشته براي ساخت يک ربات صنعتي که در صنايع و کارخانجات مورد استفاده قرار مي گيرد به وجود آمده است و نه براي ساخت ربات هاي تفريحي وسرگرمي .
درس هاي تدريس شده به دانشجويان به شرح زير است :
دروس عمومي 21 واحد
فارسي - زبان خارجه - انديشه ي اسلامي 1 - انديشه ي اسلامي 2 - انسان در اسلام - فلسفه ي اخلاق - اخلاق اسلامي - آيين زندگي - عرفان عملي اسلام - تفسير موضوعي قرآن - تفسير مضوعي نهج البلاغه - انقلاب اسلامي - قانون اساسي - انديشه ي سياسي امام - فرهنگ و تمدن اسلامي - تاريخ اسلام - تاريخ امامت - تربيت بدني 1 - تربيت بدني 2 - تنظيم جمعيت
دروس پايه 22 واحد
فيزيک 1 - فيزيک 2 - آزمايشگاه فيزيک 1 - آزمايشگاه فيزيک 2 - رياضي 1 - رياضي 2 - معادلات ديفرانسيل - برنامه نويسي - محاسبات عددي
دروس اصلي 61 واحد
نقشه کشي صنعتي - کارگاه ورق کاري و جوش کاري - کارگاه ماشين ابزار - کارگاه برق - زبان تخصصي - کارآموزي تابستان - الکترومغناطيس - ماشين هاي الکتريکي AC و DC - آزمايشگاه ماشين - مدار هاي الکتريکي 1 - آزمايشگاه مدار هاي الکتريکي - مدار هاي الکترونيکي - آزمايشگاه مدار هاي الکترونيکي - مدار هاي منطقي - آزمايشگاه مدار هاي منطقي - رياضي مهندسي - تجزيه و تحليل سيستم ها - کنترل خطي - آزمايشگاه کنترل خطي - استاتيک - ديناميک - ديناميک ماشين - مکانيک سيالات - مقاومت مصالح 1 - مقاومت مصالح 2 - آزمايشگاه مقاومت مصالح - طراحي اجزاء 1 - طراحي اجزاء 2 - پروژه
دروس تخصصي 22 واحد
رباتيک و اتوماسيون - سنسور هاي ربات - کنترل ربات - آزمايشگاه ربات - اصول ميکروکامپيوترها - للکترو نيک قدرت و محرکه - ارتعاشات مکانيکي - طراحي مکانيزم
دروس اختياري 13 واحد
مدار هاي الکتريکي 2 - اندازه گيري الکتريکي - مدار هاي واسطه - کنترل فازي - کنترل مدرن - شبکه هاي عصبي - سيستم هاي محرکه - ياتاقان و روغن کاري - علم مواد - آزمايشگاه ارتعاشات - طراحي ماشين با کامپيوتر
صنعت و رباتيک
امروزه کمتر کارخانه اي را مي توان يافت که در آن از ربات استفاده نشود . بازو هاي رباتيکي که بدون استراحت قطعات و محصولات را از نقطه اي به نقطه ي ديگر جا به جا مي کنند . ربات هاي جوشکار ربات هاي رنگرز ربات هاي بسته بند ربات هاي تراشکار ربات هاي چاپگر ربات هاي کنترل کيفيت ربات ها سوراخکار ربات هاي کنترل دما ربات هاي هشدار دهنده ي نشت گاز ربات هاي غربال سانتريفوژ هاي خودکار و ... همگي نمونه هايي از ربات ها در کارخانه ها هستند .
کارخانه ها براي افزايش سرعت و کيفيت و دقت و هزينه ي پايين تر به سمت رباتيکي کردن تمامي قسمت هاي کارخانه پيش مي روند و در بعضي از قسمت ها که براي انسان خطرناک است مانند جوشکاري و رنگ پاشي و سموم شيميايي و .... ناچار به استفاده از ربات مي شوند .
زندگي امروز و رباتيک
اگر نگاهي به محيط زندگي خود بياندازيم مي بينيم ربات ها همه جا را فرا گرفته اند ام تا به حال به آن توجه نکرده ايم . آسانسور ها چراغ هلي راهنمايي رانندگي ماشين لباس شويي خودرو هاي شخصي رايانه ي روميزي تابلو هاي نوشتاري متحرک برف روب ها ربات هاي جراح و ... همگي ربات هستند . و اگر دقيقتر ببينيم پدافند هاي موشکي هواپيما هاي بدون سرنشين ماهواره ها مريخ نورد ها ربات نيز ربات مي باشند .
آينده ي رباتيک
ربات ها هر روز گسترده تر مي شوند بزودي ربات هاي پرستار، نظافتچي، فوتباليست، آشپز، مربي و ... به توليد انبوه مي رسند قرار است تا سال 2050 دانشمندان تيم فوتبال رباتيک بسازند که با انسان ها بازي کنند و آن ها را شکست دهند . يک روز فرا مي رسد که در هر خانه اي يک ربات انسان نما و همه کاره وجود داشته باشد و در صنايع و کشاورزي و ... ديگر به انسان نياز نباشد و انسان در آن فقط تفريح و توليد علم کند .
رباتيک و ايران
رباتيک در ايران نوپا مي باشد و تمامي ربات هاي مورد نياز وارداتي مي باشد و شرکت هاي فعال در اين زمينه فقط وارد کننده و تعمير کننده مي باشند و متاسفانه هنوز توليد کننده نداريم . هر ساله مسابقات رباتيک بسياري در ايران به منظور علاقه مند کردن دانجويان به کار در زمينه ي ربات برگذار مي شود
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر
اسم رشته ي مهندسي رباتيک در مقطع کارشناسي ارشد مهندسي مکاترونيک مي باشد و مسئولان دانشگاه قول داده اند به زودي رشته ي مهندسي رباتيک در کارشناسي ارشد را با چهار گرايش «کنترل ربات» و «بينايي ربات و پردازش تصوير» و «ساخت و توليد ربات» و «مکاترونيک ربات» ايجاد نمايند
بازار کار
هم اکنون تعداد زيادي از کارخانه ها براي هوشمند کردن و اتوماسيون خط توليد و تعدادي نيز براي راه اندازي تعمير و نگهداري از ربات نيازمند نيروي کار هستند سازمان فضايي ، پژوهشکده ها ، سازمان انرژي اتمي ، شرکت نفت ، کارخانه هاي خودروسازي ، ارتش ، سپاه ، شرکت هاي وارد کننده و دانشگاه ها ، به دنبال استخدام مهندسين رباتيک مي باشند.
منبع: www.articles.ir