هدف :
حسابداري يک سيستم است که در آن فرآيند جمع‌آوري، طبقه‌بندي ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهيه گزارشهاي مالي و صورتهاي حسابداري در شکل‌ها و مدلهاي خاص انجام مي‌گيرد. تا افراد ذي‌نفع درون سازماني مثل مديران سازمان و يا برون‌سازماني مثل بانکها، مجمع عمومي سازمان مورد نظر و يا مقامات مالياتي بتوانند از اين اطلاعات استفاده کنند. به همين دليل فردي که تحصيلات دانشگاهي ندارد، بيشتر دفتردار است تا حسابدار. چرا که گزارشهاي اين دسته از افراد مطابق استاندارد نيست و پردازش کافي نمي‌شود و بيشتر تراز حسابها مي‌باشد. براي مثال يک حسابدار تجربي نمي‌تواند براحتي بين دارايي کوتاه مدت و بلند مدت تفاوت قايل شود و يا نمي‌داند که چگونه بايد معاملات ارزي را در دفاتر ثبت کرد.
حسابداري به عنوان يک نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده، آنها را به نظم در مي‌آورد.
محصول نهايي نظام حسابداري گزارش‌ها و صورتهاي مالي است که مبناي تصميم‌گيري اشخاص ذي‌نفع (مديران ، سرمايه‌گذاران ، دولت و …) قرار مي‌گيرد.
ماهيت :
يک حسابدار متخصص، در آينده مي‌تواند مدير مالي يک سازمان يا شرکت گردد يعني مي‌تواند به مديريت يک شرکت ايده بدهد که منابع موجودش را در چه راههايي سرمايه‌گذاري نمايد تا استفاده بهينه کند و يا اگر شرکت به منابع مالي جديد نياز داشت يک مدير مالي بر اساس دانش آکادميک خود مي‌تواند بگويد که از چه طريقي بايد تامين مالي کرد. و مجموع اين فعاليت‌ها خارج از توانايي يک حسابدار تجربي است.
«حسابداري يک سيستم اطلاعاتي است که با فراهم‌کردن اطلاعات لازم کمک مي‌کند تا سرمايه‌گذارها، اعتبار دهندگان، مديران و دولت نسبت به مسايل اقتصادي بهتر بتوانند، تصميم بگيرند. براي مثال اگر شخصي بخواهد در يک شرکتي سرمايه‌گذاري کند، تمايل دارد که وضعيت مالي آن شرکت و يا نتايج عمليات آن شرکت را در طي سالهاي قبل بداند. موضوعاتي که به صورت گزارشهاي مالي توسط حسابداران تهيه مي‌شود.
«حسابداري به منظور جوابگويي به نيازهاي انسان به وجود آمده است. به همين دليل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعاليت‌هاي اقتصادي و افزايش پيچيدگي آن ، هدفها و روشهاي حسابداري براي جوابگويي به نيازهاي اطلاعاتي، توسعه يافته است. چرا که اشخاص، شرکتها و دولت براي تصميم‌گيري در مورد توزيع مناسب منابع مالي نياز به اطلاعاتي قابل اتکا دارند که اين اطلاعات را به ياري حسابداري مي‌توان به دست آورد. از سوي ديگر انجام سرمايه‌گذاري يکي از مواد ضروري و اساسي در فرآيند رشد و توسعه اقتصادي کشور است و سرمايه‌گذاران نيز از بعد عرضه سرمايه، تا حد امکان سعي دارند منابع مالي خودرا به سويي سوق دهند که کمترين ريسک و بيشترين بازده را داشته باشد. يعني به دنبال برآورد ريسک سرمايه‌گذاري‌ها خواهند بود. اين در حالي است که يکي از مباني اساسي براي محاسبه ريسک بازار شرکتها ، استفاده از اطلاعات توليد شده توسط سيستم حسابداي است.
رشته حسابداري از جمله رشته‌هايي است که از داوطلبان هر سه گروه آزمايشي رياضي و فني ، علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي‌پذيرد.
آينده شغلي ، بازار کار ، درآمد:
به نظر مي‌رسد فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي تحصيلات تکميلي اين رشته، آمادگي و پختگي بيشتري براي حضور در بازار کار دارند.
نتيجه يکي از تحقيقات دانشگاه «کلمبيا» مبني بر اين بود که از از دهه 70 به بعد همه شرکتهاي موفق، شرکتهايي بوده‌اند که مدير آنها تحصيلات مالي داشته است. چون از اين دهه به بعد اطلاعات نقش مهمي پيدا کرده است و مهمترين اطلاعات نيز، اطلاعات مالي است که تاثير بسياري در تصميم‌گيري روساي شرکتها دارد.
«فرصت‌هاي شغلي يک حسابدار بسيار گسترده است و از پايين‌ترين سطح تا بالاترين سطح را در بر مي‌گيرد. و با وجود اين که در دانشگاههاي مختلف کشور اعم از دولتي ، غيرانتفاعي و آزاد، دانشجويان بسياري در رشته حسابداري تدريس مي‌کنند اما تعداد فارغ‌التحصيلان بيکار اين رشته از بيشتر رشته‌ها کمتر است. چون از يک موسسه کوچک گرفته تا بزرگترين کارخانه‌هاي کشور حداقل براي تهيه اظهارنامه مالياتي به حسابدار نيازمند هستند.
همچنين دانش حسابداري در بخش ماليات کاربرد وسيعي دارد. چون محاسبه سود به ياري حسابداري امکان‌پذير است و تعيين مقدار سود نيز مبناي محاسبه ماليات شرکتها اعم از دولتي و خصوصي مي‌باشد.
فارغ‌التحصيلان اين رشته پس از اتمام تحصيل مي‌توانند در سطوح مختلف و شاخه‌هاي متفاوت عهده‌دار انجام امور مالي گردند که شرح آن چنين است:
الف) حسابداري
فارغ‌التحصيلان مي‌توانند در کليه موسسات و واحدهاي تجاري، اعم از دولتي يا خصوصي به عنوان حسابدار در شاخه‌هاي زير مشغول کار شوند:
حسابداري مالي: در کليه شرکتها و موسسات تجاري و غيرانتفاعي.
حسابداري صنعتي : در کليه واحدهاي صنعتي و شرکتهاي توليدي.
حسابداري دولتي : در کليه سازمانها و ادارات دولتي به عنوان حسابدار يا عامل ذيحساب.
حسابداري مالياتي : در ادارات دارايي.
حسابداري بيمه : در موسسات بيمه .
حسابداري بانکها : در شعبه‌ها و سرپرستي بانکها .
حسابداران پس از مدتي اشتغال به کار حسابداري مي‌توانند در سمت مديريت مالي واحدهاي تجاري ، ايفاي نقش نمايند.
ب ) حسابرسي
فارغ‌التحصيلان رشته حسابداري قادرند با توجه به شاخه‌هاي حسابداري در بند الف در حرفه حسابرسي شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسي در يک تقسيم‌بندي کلي به دو گروه اصلي تفکيک مي‌شوند :
حسابرسان داخلي : اين گروه از حسابرسان ، کارمند واحد مورد رسيدگي هستند، و در واقع رابط ميان هيات مديره و شرکت بوده و گزارش رسيدگي خود را به طور هفتگي ، ماهانه يا سالانه به مديرعامل و هيات مديره ارايه مي‌دهند . اين گروه از حسابرسان عمليات داخل واحد تجاري را رسيدگي مي‌کنند.
حسابرسان مستقل: اين گروه از حسابرسان، افرادي هستند که در موسسات حسابرسي مشغول کار هستند و بر اساس قرارداد ميان شرکتها يا سازمانها با اين موسسات، عمليات حسابداري و مالي واحد تجاري را بر اساس اصول و موازين حسابداري مورد رسيدگي قرار مي‌دهند و گزارش خود را به مجمع عمومي صاحبان سهام ارايه مي‌کنند. در واقع حسابرسان مستقل رابط ميان صاحبان شرکت و هيات مديره شرکت مي‌باشند.
در حال حاضر در ايران ، سازمان حسابرسي به عنوان يک سازمان دولتي ، بزرگترين موسسه حسابرسي است و در کنار آن ساير موسسات حسابرسي دولتي و خصوصي مشغول فعاليت مي‌باشند.
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه:
داشتن شم رياضي در رشته حسابداري از اهميت بسياري برخوردار است. به همين دليل دانش‌آموزان رشته رياضي در اين رشته موفقتر هستند. البته اين بدان معنا نيست که دانش‌آموزان رشته علوم انساني قادر به ادامه تحصيل در رشته حسابداري نيستند بلکه بايد تلاش کنند تا از دانش رياضي خوب و يا حداقل متوسطي برخوردار باشند.
همچنين يک حسابدار بايد بتواند بخوبي گزارش کارهاي خود را ارايه دهد. بنابراين بايد در ادبيات فارسي مسلط بوده و نگارش خوبي داشته باشد. اين ويژگي بخصوص در سطوح بالاتر اين رشته يعني حسابرسي و مديريت مالي اهميت بسياري دارد.
در آزمون هر سه گروه آزمايشي درس رياضي به عنوان مهمترين درس اين رشته ضريب 4 دارد.
دانشجوي حسابداري بايد صادق و رازدار باشد چون در آينده تمام اسناد و مدارک يک سازمان را در اختيار دارد و اگر فرد رازدار و در کل با اخلاقي نباشد لطمات زيادي به آن شرکت و در نهايت به جامعه وارد مي‌آورد. اين مساله بخصوص در حسابرسي اهميت بيشتري دارد زيرا اگر يک حسابرس که وظيفه بررسي گزارشات مالي يک سازمان و تاييد صحت و سقم آن را بر عهده دارد، درستکار نبوده و يا شهامت ابراز مشکلات را نداشته باشد، مي‌تواند به نابساماني‌هاي اداري و مالي يک جامعه دامن بزند.
و بالاخره يک حسابدار براي موفقيت در اين دنياي پر از رقابت و تغيير و تحول بايد خلاق، مبتکر، صبور و منضبط باشد.
علاقه به امور مالي و تجزيه و تحليل‌هاي آن، عامل موفقيت دانشجوي حسابداري است.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر:
تا مقطع دکترا امکان ادامه تحصيل وجود دارد.
نظر يک فارغ‌التحصيل مشغول به کار در اين رشته :
دانشجوي اين رشته بايد تحمل ساعتها کار در پشت يک ميز و صندلي و سرو کار داشتن با اعداد و ارقام را داشته باشد. همچنين بايد دقيق و منظم باشد تا در جمع‌بندي اعداد و ارقام دچار مشکل نگردد.»
وضعيت نياز کشور به اين رشته در حال حاضر:
آموزش حسابداران و شرکت موثر آنها در فراهم‌آوري اطلاعات مالي دقيق و قابل اعتماد، و تجزيه و تحليل اين اطلاعات براي توسعه پايدار در کشور در حال توسعه‌اي مانند ايران اهميت فراواني دارد. چرا که وجود اطلاعات دقيق، اعتماد برانگيز، بموقع و مربوط به فعاليت‌هاي اقتصادي، نه تنها لازم بلکه حياتي است. علاوه بر اين اطلاعات مالي حاصل از فعاليت‌هاي اقتصادي که بوسيله نظام‌هاي حسابداري گزارش مي‌شود، مي‌تواند از انحراف مسير پيش‌بيني شده ، اتلاف منابع اقتصادي و اخلال در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي جلوگيري کند.
دکتر ثقفي نيز در اين باره مي‌گويد:« چون اين رشته فقط به کلاس و معلم نياز دارد متاسفانه در سالهاي اخير، بسياري از شهرهاي دورافتاده که حتي يک حسابدار مجرب و متخصص ندارد، رشته حسابداري را با استفاده از اساتيد کم‌تجربه داير کرده است و در نتيجه فارغ‌التحصيلان دانشگاههاي فوق حسابداراني ناکارآمد هستند که نمي‌توانند، جذب بازار کار شوند. البته آنچه گفته شد شامل حال فارغ‌التحصيلان توانمند اين رشته نمي‌شود چون هر فرد سرمايه‌گذار و هر موسسه اعتباري براي سرمايه‌گذاري يا اعتبار دادن به حسابدار نياز دارد. »
نکات تکميلي :
چند سال پيش وقتي که آقاي . ت رياست يکي از کارخانه‌هاي ايران را بر عهده گرفت با اخم‌هاي در هم و چهره‌هاي عبوس کارگراني روبرو شد که 6 ماه بود حقوق نگرفته بودند و اميد چنداني نيز به رييس جديد نداشتند. اما رييس جديد که فارغ‌التحصيل رشته حسابداري بود با مديريت قوي و درست خويش نه تنها کارخانه مورد نظر را از ورشکستگي نجات داد بلکه امروزه اين کارخانه يکي از بهترين کارخانه‌هاي کشور است که محصولات آن به خارج از کشور صادر مي‌گردد و در حال حاضر نيز نحوه کار رييس ياد شده به عنوان يک شيوه نوين در دانشگاهها تدريس مي‌شود.
آنچه خوانديد سرگذشت واقعي يکي از کارخانه‌هاي کشور است.
منبع:http://www.academist.ir /س