مقدمه:

پست الکتريکي ايستگاهي فرعي است که در مسير توليد، انتقال يا توزيع انرژي الکتريکي ولتاژ را به وسيله ترانسفورماتور به مقادير بالاتر يا پايين تر تغيير ميدهد. توان الکتريکي ممکن است از ميان تعداد زيادي پست بين نيروگاه و مصرف کننده عبور کند و ولتاژ آن در طول مسير بارها تغيير کند.
پستهايي که از ترانسفورماتورهاي افزاينده استفاده ميکنند باعث افزايش ولتاژ و به اين ترتيب کاهش جريان ميشوند، در حاليکه پستهايي که ازترانسفورماتورهاي کاهنده استفاده ميکنند براي افزايش ايمني، ولتاژ را کاهش داده و جريان را افزايش ميدهند.

پست هاي انتقال برق

پست انتقال برق محلي است که تجهيزات انتقال انرژي درآن نصب وتبديل ولتاژ انجام مي شودوبا استفاده از کليد ها امکان انجام مانورفراهم مي شود درواقع کاراصلي پست تبديل ولتاژ ياعمل سويچينگ بوده که دربسياري از پستها ترکيب دو حالت فوق ديده مي شود. در خطوط انتقال DC چون تلفات ناشي از افت ولتاژ وجود ندارد وتلفات توان انتقالي بسيار پايين بوده ودر پايداري شبکه قدرت نقش مهمّي دارند لذا اخيرا ً پستها DC مورد توجه قراردارند ازاين پستها بيشتردر ولتاژهاي بالا (800 کيلو ولت وبالاتر) و در خطوط طولاني به علت پايين بودن تلفات انتقال استفاده مي شود. درشبکه هاي انتقال DC درصورت استفاده ازنول زمين مي توان انرژي الکتريکي را توسط يک سيم به مصرف کننده انتقال داد.

اجزاي يک پست

يک پست به طور کلي داراي يک يا چند ترانسفورماتور و همچنين از سيستمهاي محافظت کننده و تجهيزات کنترل است. در پستهاي بزرگ از مدارشکنها يا دژنکتور براي قطع هرگونه اضافه جريان ناشي از اتصال کوتاه يا اضافه بار استفاده ميشود. در پستهاي کوچکتر ممکن است از سکسيونر يا فيوز براي محافظت از مدارهاي منشعب استفاده کنند.
پستها (معمولا) داراي ژنراتور نيستند اگرچه نيروگاهها ممکن است در نزديکي خود پست داشته باشند. يک پست الکتريکي شامل تجهيزات نگهدارنده پايان خط، تابلوي فشار قوي، يک يا چند ترانسفورماتور قدرت، تابلوي فشار ضعيف، جرقه گير، سيستم کنترل، سيستم زمين و سيستمهاي اندازگيري ميشود، همچنين ممکن است از تجهيزات ديگري مانند خازنهاي اصلاح ضريب توان يا تنظيم کننده ولتاژ نيز در پست استفاده شود.
پستهاي الکتريکي ممکن است بر روي سطح زمين و در حصار، زير زمين و يا در ساختمانها با توجه به کاربردشان ساخته شوند. ساختمانهاي بسيار بلند ممکن است داراي يک پست الکتريکي مجزا باشند. از پستهاي داخلي معمولا در مناطق شهري و براي کاهش صداي ناشي از ترانسفورماتورها، ملاحظات بصري شهر و محافظت تابلوها از تاثيرات آلودگي هوا و تغيير آب و هوا استفاده ميشود. در مناطقي که از حفاظ فلزي در اطراف پست استفاده ميشود بايد اين حفاظ زمين شده باشد تا از خطر برق گرفتگي در موارد ايجاد جريان خطا در پست استفاده شود. بروز خطا در شبکه و تزريق جريان ناشي از آن به زمين در پست ممکن است باعث افزايش پتانسيل در مناطق اطراف پست شود. اين افزايش پتانسيل در اطراف پست باعث ايجاد يک جريان در طول حصارهاي فلزي ميشود و در اين مواقع ولتاژ مصارها ميتواند با ولتاژ زميني که فرد بر روي آن ايستاده کاملا متفاوت باشد که اين موجب افزايش ولتاژ تماس تا حدي خطرناک خواهد شد.

پست انتقال

وظيفه پست انتقال اتصال دو يا چند خط انتقال است. سادهترين حالت زماني است که دو خط داراي ولتاژ يکسان هستند. در اين موارد پست داراي مدارشکنهايي است تا در صورت نياز مثل انجام تعميرات مدار را از شبکه جدا کند. يک پست انتقال ممکن است داراي ترانسفورماتور براي تبديل دو ولتاژ انتقال يا تجهيزات تنظيم اختلاف فاز باشد.
پستهاي انتقال ممکن است ساده يا پيچيده باشند. يک ايستگاه کوچک سوئيچينگ گذشته از چند مدارشکن چيزي بيشتر از يک گذرکاه ندارد. درحاليکه يک پست انتقال بزرگ, منطقه بزرگي را با چندين ولتاژ پوشش ميدهد و داراي تجهيزات متعدد حفاظتي و کنترلي(خازنها, رلهها, سوئيچها, مدارشکنها و ترانسفورماتورهاي جريان و ولتاژ) است.

پست توزيع

وظيفه يک پست توزيع تحويل گرفتن توان از سيستم انتقال و تحويل آن به سيستم توزيع است. از نظر اقتصادي و ايمني وصل مصرفکنندهها به طور مستقيم به شبکه انتقال به صرفه نيست بنابراين پست توزيع ولتاژ را تا ميزاني مناسب براي مصرفکنندهها کاهش ميدهد.
حداقل براي ورودي يک پست توزيع از دو خط انتقال استفاده ميشود. ولتاژ ورودي به پستها توزيع بع استانداردهاي هر کشور وابسته است با اين حال ولتاژ ورودي به پستهاي توزيع معمولا ولتاژي متوسط بين 2.4 تا 33 کيلوولت است.
گذشته از تغيير ولتاژ, وظيفه پست توزيع ايزوله کردن هر يک از شبکههاي توزيع يا انتقال از خطاهاي رخ داده در ديگري است. پستهاي توزيع ممکن است وظيفه تنظيم ولتاژ را نيز بر عهده داشته باشند, البته در مسيرهاي توزيع طولاني (چندين کيلومتر) تجهيزات تنظيم ولتاژ در طول خط نصب ميشوند.
پستهاي توزيع پيچيده را بيشتر ميتوان در مراکز شهرهاي بزرگ ديد.

پست جمع کننده

در روشهاي توليد غير متمرکز مانند استفاده از انرژي بادي, ممکن است به پست جمعکننده نياز باشد. اين پستها تا حدودي شبيه پستهاي توزيع هستند با اين تفاوت که به جاي توزيع برق آن را جمعآوري ميکنند و عملکرد تقريباً معکوس دارند. معمولا به دليل ملاحظات اقتصادي سيستم جمعآوري کننده ولتاژي در حدود 35 کيلوولت توليد ميکند و سپس پست جمعآوري ولتاژ را تا ولتاژ انتقال براي وصل به شبکه انتقال بالا ميبرد. اين پستها همچنين داراي تجهيزات اندازگيري و اصلاح ضريب توان نيز هستند.

طراحي

بزرگترين ملاحظات در مهندسي قدرت هزينه و اعتبار تاسيسات طراحي شده هستند. يک طراحي خوب در تلاش است تا تعادلي را بين اين دو به وجود آورد تا بتواند به بيشترين ميزان اطمينان با خرج کمترين هزينه برسد. طراحي بايد امکان توسعه شبکه را نيز در نظر گرفته و راحي آسان براي آن ايجاد کند.
در انتخاب محل نصب پست الکتريکي بايد به عوامل مختلفي توجه کرد. براي انتخاب محل مناسب بايد به امکان دسترسي به پست براي انجام عمليات تعمير يا نگهداري توجه کافي داشت. در منطقي که قيمت زمين بالا است (مانند مناطق شهري) استفاده از تجهيزات کوچک بسيار پراهميت است. محل بايد داراي اتاقي اضافه براي امکان توسعه پست باشد تا در صورت نياز بتوان تجهيزات جديدي را در آن نصب کرد. تاثير محيطي بر کار پست نيز بايد در موقع طراحي مورد توجه قرار گيرد. ملاحظات مربوط به سيستم زمين و افزايش پتانسيل بايد مورد محاسبه قرار گيرد تا با استانداردها مغايرت نداشته باشد.

جانمايي

يک پست الکتريکي در کانادا که به صورت يک خانه طراحي شده. تابلوي اخطار در ورودي به راحتي قابل رويت است.
اولين قدم براي طراحي يک پست الکتريکي يک دياگرام تک خطي سادهشده است که ترتيب سوئيچها و تجهيزات محافظ کننده مدار و همچنين خطوط ورودي, خروجي فيدرها يا خطوط انتقال را نشان دهد.
خطوط ورودي تقريبا هميشه داراي سکسيونر و دژنکتور (مدار شکن) هستند. در برخي موارد خط داراي هر دوي آنها نميباشد و با استفاده از يک سکسيونر يا دژنکتور نياز مدار برطرف ميشود. از سکسيونرها براي جداسازي يا ايزوله کردن قسمتي از مدار استفاده ميشود چراکه اين کليدها قابليت قطع مدار زير بار را ندارند. از دژنکتور معمولا براي قطع خودکار جريانهاي خطا استفاده ميشود اما ممکن است براي قطع يا وصل بار نيز مورد استفاده قرار گيرد. زمانيکه يک جريان خطاي بزرگ از ميان دژنکتور عبور ميکند با استفاده از يک ترانسفورماتور جريان ميزان جريان تشخيص داده ميشود. ممکن است از جريان خروجي ترانسفورماتور جريان به عنوان جريان تغذيه دژنکتور براي قطع مدار استفاده شود. اين عملکرد موجب جدا شدن مدار معيوب از بقيه مدار ميشود و اين امکان را فراهم ميکند که بقيه مدار با کمترين ضربه به کار خود ادامه دهد. دژنکتورها و سکسيونرها ممکن است به طور محلي (از داخل پست) يا از خارج به وسيله مرکز کنترل نظارتي فرمان بگيرند.
پس از سوئيچها, خطوط با ولتاژي مشخص به يک يا چند شين وصل ميشوند. اين شينها معمولا به صورت سه تايي مرتب شدهاند چراکه استفاده از سيستم توزيع سه فازه به طور گستردهاي در سراسر جهان رايج است.
ترتيب استفاده از سکسيونرها, دژنکتورها و شينها سيستمي را به وجود ميآورد که به طور اختصاصي داراي محاصن و معايبي از نظر هزينه و اعتبار است. به اين ترتيب در اصطلاح سيستم شينبندي پست ميگويند. در پستهاي مهم ممکن است از سيستم شينبندي رينگ يا دوبل استفاده شود, به اين ترتيب در اين پستها با بروز خطا در هر يک از خطوط شبکه ميتواند بدون وقفه به کار خود ادامه دهد و همچنين اين امکان براي شبکه به وجود ميايد تا بدون نياز به قطع مدار عمليات تعمير يا نگهداري از کليدها انجام شود. پستهاي که تنها براي تغذيه يک بار صنعتي مورد استفادهقرار ميگيرند معمولا از کمترين ميزان کليدها و تدارکات استفاده ميکنند.
زماني که از ولتاژهاي مختلفي براي وصل به شينها استفاده ميشود بين سطوح مختلف ولتاژ از ترانسفورماتور استفاده ميشود. هر ترانسفورماتور نيز به نوبه خود داراي يک مدارشکن است تا در صورت بروز خطا در آن, بقيه مدار را از ترانسفورماتور جدا کند.

راهگزيني

يکي از وظايف مهم که به وسيله پست انجام ميشود راهگزيني يا سوئيچينگ است که به معناي قطع يا وصل خطوط انتقال يا مصرفکنندهها از يا به شبکه است. اين راهگزينيها ممکن است از پيش برنامهريزي شده باشند يا به طور اتفاقي صورت گيرند.
ممکن است نياز باشد که خطهاي انتقال يا تجهيزات موجود در پست براي انجام تعميرات يا عمليات گسترش مانند اضافه کردن يک ترانسفورماتور از شبکه جدا شوند. براي انجام چنين عملياتي به هيچ وجه کل شبکه را قطع نخواهند کرد بلکه کل عمليات در طول کار شبکه صورت ميگيرد.
در صورت بروز يک خطا در شبکه يا يک قسمت از تجهيزات موجود در پست نيز اين ضرورت ايجاد خواهد شد که اين قسمت از مدار جدا شود بدون آنکه تاثيري زيادي در کار ديگر قسمتها داشته باشد. در اين موارد وظيفه پستها خواهد بود تا قسمتها اسيب ديده بر اثر باد, قوس الکتريکي يا هر دليل ديگري را از شبکه جدا کنند تا عمليات تعمير شروع شود.

انواع پست

پست ها را مي توان ازنظر نوع وظيفه،هدف،محل نصب ، نوع عايقي ، به انواع مختلفي تقسيم کرد.
– براساس نوع وظيفه وهدف ساخت: پستهاي افزاينده , پستهاي انتقال انرژي , پستهاي سويچينگ و کاهنده فوق توزيع.
ــ براساس نوع عايقي:پستها با عايق هوا، پستها با عايق گازي که داراي مزاياي زيراست:پايين بودن مرکز ثقل تجهيزات در نتيجه مقاوم بودن در مقابله زلزله، کاهش حجم، ضريب ايمني بسيار بالا باتوجه به اينکه همه قسمت هاي برق دار و کنتاکت ها در محفظه گاز SF6 امکان آتش سوزي ندارد، پايين بودن هزينه نگهداري باتوجه به نياز تعميرات کم تر، استفاده در مناطق بسيار آلوده و مرطوب و مرتفع .

معايب پستها با عايق گازي :

گراني سيستم و گراني گاز SF6 ، نياز به تخصص خاص براي نصب و تعميرات، مشکلات حمل و نقل وآب بندي سيستم.
ـــ بر اساس نوع محل نصب تجهيزات : نصب تجهيزات در فضاي باز ، نصب تجهيزات در فضاي سرپوشيده .
معمولا پستها را از 33 کيلو ولت به بالا به صورت فضاي باز ساخته وپستهاي عايق گازي راچون فضاي کمي دارندسرپوشيده خواهند ساخت.
اجزاي تشکيل دهنده پست : پستهاي فشار قوي از تجهيزات و قسمتهاي زير تشکيل مي شود :
ترانس قدرت ، ترانس زمين و مصرف داخلي , سويچگر , جبران کننده هاي تون راکتيو , تاسيسات جانبي الکتريک،ساختمان کنترل ، ساير تاسيسات ساختماني
ترانس زمين: از اين ترانس در جاهايي که نقطه اتصال زمين (نوترال=نقطه صفر) در دسترس نمي باشد که براي ايجاد نقطه نوترال از ترانس زمين استفاده مي شود.نوع اتصال در اين ترانس به صورت زيکزاک Zn است .
اين ترانس داراي سه سيم پيچ مي باشد که سيم پيچ هر فاز به دو قسمت مساوي تقسيم مي شود و انتهاي نصف سيم پيچ ستون اول با نصف سيم پيچ ستون دوم در جهت عکس سري مي باشد .
ـ ترانس مصرف داخلي:از ترانس مصرف داخلي براي تغذيه مصارف داخلي پست استفاده مي شود .
تغذيه ترانس مصرف داخلي شامل قسمتهاي زير است :تغذيه موتورپمپ تپ چنجر ، تغذيه بريکرهاي 20kv تغذيه فن و سيستم خنک کننده ، شارژ باتري ها ، مصارف روشنايي ، تهويه ها.
نوع اتصال سيم پيچ ها به صورت مثلث – ستاره با ويکتورکروپ نوع اتصال بندي DYn11 مي باشد . سويچگر:
تشکيل شده از مجموعه اي از تجهيزات که فيدرهاي مختلف را به باسبار و يا باسبار ها را در نقاط مختلف به يکديگر با ولتاژ معيني ارتباط مي دهند.در پستهاي مبدل ولتاژ ممکن است از دو يا سه سويچگر با ولتاژهاي مختلف استفاده شود.

تجهيزات سويچگر

باسبار:که خود تشکيل شده از مقره ها ، کلمپها ، اتصالات وهاديهاي باسبار که به شکل سيم يا لوله توخالي و غيره است بريکر ، سکسيونر ، ترانسفورماتورهاي اندازه گيري وحفاظتي ، تجهيزات مربوط به
سيستم ارتباطي ، وسايل کوپلاژ مخابراتي(که شامل : موج گير ، خازن کوپلاژ ، دستگاه تطبيق امپدانس است ).
برقگير: که براي حفاظت در برابر اضافه ولتاژ و برخورد صاعقه به خطوط است که در انواع ميله اي ، لوله اي ، آرماتور ، جرقه اي و مقاومتهاي غيرخطي است.
- جبران کننده هاي توان راکتيو: جبران کننده ها شامل خازن وراکتورهاي موازي مي باشندکه به صورت اتصال ستاره در مدار قرار دارند و نياز به فيدر جهت اتصال به باسبار مي باشند که گاهي اوقات راکتورها در انتهاي خطوط انتقال نيز نصب مي شوند
ـــ انواع راکتور ازنظر شکل عايقي :راکتور با عايق بندي هوا ، راکتور با عايق بندي روغني .
ـــ انواع نصب راکتور سري :راکتورسري با ژنراتور، راکتورسري باباسبار، راکتورسري با فيدرهاي خروجي، راکتورسري بافيدرهاي خروجي به صورت گروهي.
ـ ساختمان کنترل: کليه دستگاه هاي اندازه گيري پارامترها، وسايل حفاظت وکنترل تجهيزات ازطريق کابلها از محوطه بيروني پست به داخل ساختمان کنترل ارتباط مي يابد همچنين سيستمهاي تغذيه جريان متناوب ومستقيم (AC,DC) در داخل ساختمان کنترل قراردارند. اين ساختمان داراي تاسيسات مورد نياز جهت کار اپراتور مي باشد که قسمت هاي زير را دارا مي باشد :
اتاق فرمان ، فيدر خانه ، باطري خانه ، اتاق سيستم هاي توضيع برق (AC,DC) ، اتاق ارتباطات ، دفتر ، انبار و ...
ـ باطري خانه:جهت تامين برقDC براي مصارف تغذيه رله هاي حفاظتي، موتورهاي شارژ فنر و... مکانيزم هاي فرمان و روشنايي اضطراري و... نياز به باطري خانه دارند که در اطاقکي تعدادي باطري با هم سري مي شوند و در دو مجموعه معمولا 48 و110ولتي قرارمي گيرد وهرمجموعه با يک دستگاه باطري شارژر کوپل مي شوند.

طراح و مجري پست هاي فشارقوي و خطوط انتقال نيرو

شرکت ترانس پست پارس:

شركت ترانس پست پارس در سال 1381 شروع به فعاليت نمود و در مدت كوتاهي توانست در زمره شركتهاي پيشرو در زمينه انتقال نيرو در ايران و كشورهاي همسايه قرار گيرد . در واقع ايجاد اين شركت پاسخي به تقاضاي روز افزون د رعرصه طراحي ، مهندسي ، پياده سازي پستها و خطوط انتقال نيرو و راه حلي جامع براي انتقال نيرو د رايران و عرصه بين المللي است.
از ديد يك شركت منظوره ما به صورت دقيق و علمي نيازهاي مشتريان را شناسايي كرده و در هرمرحله از اجراي پروژه راه حل جامع فني و مالي را ارائه مي نماييم . جهت دستيابي به اين هدف ت.پ.پ از قابليتهاي موجود در شركتهاي معتبري كه از سهامداران اين شركت هستند بهره مي برد.
از جمله اين شركت ها ي سهامدار : ايران ترانسفو تحت فن آوري زيمنس ، شركت نيرو ترانس و پارس سوئيچ تحت فن آوري آ.ب.ب اين موضوع باعث خواهد شد كه ترانس پست پارس با شركتهاي سهامدار و صاحب فن آوري روز يك ساختار يكپارچه را ايجاد كند كه دست آورد آن راه حل جامع فني و مالي خواهد بود.
كاركنان متخصص ما بنيان اصلي شركت را ايجاد كرده اند . مديريت كيفي در ميان نيروي انساني باعث شناسايي و استفاده حداكثر از قابليتهاي شركت در تمامي جهات شده است . كاركنان ما با استفاده از تكنولوزي روز و دقت بالا د رجهت رضايت كارفرما راه حل جامع و تضمين شده را ارائه مي دهند.
تجهيزات شركت با بازدهي بالا و با رعايت تمامي استانداردهاي بين المللي بطور خلاصه هدف از ايجاد شركت ترانس پست پارس ، ملحق شدن به بازار جهاني صنايع انتقال نيرو با همكاري شركاي بين المللي بوده كه مديريتي متمركز را با تمام قابليتهاي مورد نياز شامل شود.
هم اكنون شركت ترانس پست داراي گواهي نامه ISO9001-2000 از شركت SGS سوييس . تاييديه سازمان مديريت و برنامه ريزي در خصوص اجراي پروژه هاي صنعتي به روش طرح و ساخت در رشته توزيع و انتقال نيرو و تاييديه توانير در خصوص ساخت پستهاي فشار قوي تا سطح ولتاژ 400 كيلوولت مي باشد.

زمينه فعاليت :

- پست هاي نوع مرسوم
- پست سيار
- پست هاي GIS
- پست هاي Urban
- خطوط انتقال
- طراحي و تامين هرگونه نيازهاي برقي صنايع

منابع:

الکترو ايران ( www.electroiran.com )
http://honarestan2007.blogfa.com
http://tppeng.20un.com

منبع: ويكي پديا /س