عمريک ياتاقان غلتشي به کل تعداد سيکل هاي تنش و بار هايي که به اجزاي غلتشي وغلتک هاي ياتاقان وارد مي شود بستگي دارد.روش استاندارد شده محاسبه تنش هاي ديناميکي ياتافان بر پايه ويژگي خستگي مواد تشکيل دهنده ياتاقان که با عث خرابي در ياتا قان ميشود،مي باشد. خستگي معمولي با پوست پوست شدن وورق ورق شدن در سطح ياتاقان آشکار خواهدشد.

علل خرابي ياتاقان

1-خرابي ناشي از جازدن

خرابي محلي در شيار هاي ياتاقان ناشي از عيب جازدن ياتاقان مي باشد.اين خرابي براي نمونه زماني رخ مي دهد که رينگ داخلي ياتاقان غلتشي استوانه اي به خوبي در رينگ خارجي آن حا زده نشود و يا نيروي جا زدن ياتاقان در وسط اجزاي ياتاقان وارد شود. حوزه بار رينگ ياتاقان، ناشي از بارهاي خارجي اعمال شده وشرايط گردش ياتاقان است که اين حوزه با کدر شدن شيار هاي يا تا قان مشخض مي شود. شيار هاي غير عادي روي يا تاقان،ناشي ازپيشبار مخربي است که از جا زدن خيلي محکم يا تاقان ويا تنظيم غير دقيق يا تاقان روي محور ،مي باشد.

2-آلودگي

ذرات خارجي که روي سطح يا تاقان قرار مي گيرند موجب خستگي زودرس در ياتاقان مي شوند.ذرات خارجي که داراي خاصيت سايندگي هستند خرابي ياتاقان را تسريع مي بخشند وباعث خشن شدن سطوح و کند شدن ياتاقان مي شوند.سايش زياد موجب لقي بيش از اندازه در ياتاقان مي شود.

آلودگي ها:

1-قطعات آلوده
2-گرد وخاک
3-درز گيري نا کافي
4-روانساز هاي آلوده
5-خرده فلز هاي قطعات ديگر که همراه روانساز ها به ياتاقان منتقل مي شود.

3-خوردگي

خوردگي در ياتاقان هاي غلتشي ممکن است به شکل هاي مختلف وبه دلايل گوناگون رخ دهد. خراب ناشي از خوردگي با سر وصداياتاقان هنگام کارکردن آشکار مي شود.زنگ زدگي حاصل از خوردگي توسط اجزاي ياتاقان ساييده مي شوند وباعث سايش سطح ياتاقان مي شود.

عوامل خوردگي:

1-آببندي نا کافي در برابر رطوبت و بخا ر آب
2- روانساز هايي که حاوي اسيد مي باشند
3-محيط نامناسب انبار نگهداري ياتاقان ها
سايش ساچمه ها با شيار ياتاقان با خراش هايي در سطح غلتک يا تا قان ظا هر مي شود. اين خراش ها در مقايسه با دندانه شدن اجزاي ياتاقان در اثر نصب نا مناسب داراي لبه هاي برآمده نيستند
سايش ميان ساچمه هاو شيار ياتاقان در اثر ارتعاشات در سطح هايي از يا تاقان که ساکن هستند باعث ساييدگي شديد مي شوند.چنين خرابي در ماشين هايي که در حال سکون در معرض ارتعاشات هستند به وجو د خواهدآمد که راه بر طرف کردن آن ايجاد لبه هاي مناسب در ياتاقان ويااستفاده از ابزار مناسبي براي محافظت يا تاقان در هنگام دوران مي باشد.
خوردگي که سطح ياتاقان را از ميان مي برددر سطوحي رخ مي دهد که انطباق آن ها با ساير اجزاء به صورت آزاد مي باشد.حرکت هاي ريزي که در چنين سطوحي رخ مي دهد با عث سايش زيادي مي شود که حرکت يا تا قان را کند کرده وبه سطح محور آسيب مي رساند. را ه حل بر طرف کردن اين مشکل استفاده از انطباق محکم ميان اين سطوح مي باشد.

4- عبور جريان الکتريسيته

عبور مداوم جريان الکتريسيته از ياتاقان باعث ايجاد خراش هاي قهوه اي رنگ موازي با محور در تمام محيط غلتک و ساير اجزاي غلتشي ياتاقان مي شود.

5-روانسازي ناقص

روانسازي ناقص در اثر تامين نا کافي روانساز ويا استفاده از روانسازهاي نا مرغوب ايجاد مي شود. اگر لايه روغن کافي ميان سطوح تامين نشودکه حرکت لغزشي وسايش به وجود خواهد آمدکه علت تشکيل حفره هاي ريز و پوست پوست شدن سطح در غلتک هاي ياتا قان مي باشد در مواردي که عمل روانسازي بيش از اندازه انجام مي شود ،روانساز به دليل حرکات شديد ياتاقان گرم شده وخاصيت خودرا از دست مي دهند وبا عث خرابي شديد در يا تاقان مي شوند .از نگهداشتن روانساز ها در ياتاقان به خصوص در سر عت هاي بالا بپر هيزيد.

علائم علت ها مثال

حرکت نا موزون
خراب شدن رينگ ها و ساچمه ها
آلودگي
لقي بيش از حد لنگ زدن چرخ در وسايل نقليه
افزايش ارتعاشات در فن ها
ارتعاشات درميل لنگ در موتور هاي احتراقي
کاهش دقت
سايش در اثر آلودگي يا روغنکاري نا کافي
خراب شدن رينگ ها و ساچمه ها
تکان هاي شديد آسياب ها
سر وصدا با فرکانس زياد هنگام کار کردن لقي مجاز نا کافي
سروصدا ياتاقان ها در گير بکس موتورهاي الکتريکي
سر وصدا نا منظم لقي بيش از حد
آلودگي
روغنکاري نا کافي
تغييرات منظم در سر وصدا تغيير لقي به علت تغيير دما
خرابي غلتک ها
منبع:مقالات علمي ايران
/خ