گنو/لينوکس با ويندوز چه تفاوتي دارد؟
يکي از نخستين سوالاتي که در ذهن هر کاربري که به تازگي نام گنو/لينوکس به گوشش خورده است، مطرح مي‌شود، اين است که خوب گنو/لينوکس چه تفاوتي با ويندوز دارد؟ من در اين مقاله قصد دارم بدون اينکه وارد مسايل خيلي فني شوم، به طور اجمالي اين موضوع را تشريح کنم.
لينوکس چيست؟
لينوکس به خودي خود، يک هسته (Kernel) است. هسته، بخش اصلي سيستم‌عامل را تشکيل مي‌دهد که کار آن کنترل داده‌ها، مديريت حافظه، سخت‌افزار، ورود و خروج داده‌ها و تمامي موارد اصلي سيستم‌عامل مي‌باشد. همانطور که گفتم، لينوکس به خودي خود سيستم‌عامل به شمار نمي‌رود، بلکه با استفاده از ابزارهايي که پروژه گنو (GNU) براي آن توليد کرده است، تبديل به يک سيستم‌عامل کامل مي‌شود (به همين دليل است که لينوکس را معمولا گنو/گنو/لينوکس يا GNU/Linux مي‌نامند) و با اضافه کردن ساير نرم‌افزارهاي بازمتن به آن، مي‌توان از آن در موارد متعددي مانند سرويس‌دهنده‌ها، ايستگاه‌هاي کاري، کامپيوترهاي روي‌ميزي، ابر رايانه‌ها، ابزارهاي صنعتي و پزشکي که داراي سيستم‌هاي درونه‌اي (Embedded) مي‌باشند و… استفاده کرد.
از نظر فني، گنو/لينوکس را مي‌توان نمونه بازمتن و آزاد سيستم‌عامل‌هاي خانواده يونيکس ناميد. زيرا بر اساس استاندارد POSIX پياده سازي شده و کاملا با آن سازگار است. بنابراين گنو/لينوکس را مي‌توان نواده سيستم‌عامل پرسابقه و مستحکم يونيکس دانست که البته خواص خوب آنرا نيز به ارث برده است. اکنون تفاوت‌هاي اصلي گنو/لينوکس و ويندوز را با هم مي‌شماريم:
گنو/لينوکس : سيستم‌عامل آزاد
گنو/لينوکس يک سيستم عامل آزاد و بازمتن است. کد منبع آن در اختيار همگان قرار دارد و همه مي‌توانند در کدهاي آن تغيير ايجاد کرده و بنا به نيازشان استفاده کنند. آزاد و در دسترس بودن کدهاي منبع سبب مي‌شود تا بتوانيد از طرز کارکرد دقيق سيستم‌عامل مطلع شويد. شما بسياري از توزيع‌هاي گنو/لينوکس را مي‌توانيد به هر تعداد کپي کرده و بين دوستانتان پخش کنيد. در سمت مقابل، ويندوز يک سيستم‌عامل اختصاصي است که کد منبع آن سري نگهداشته شده و براي همگان در دسترس نيست. شما نمي‌توانيد بفهميد که واقعا در زير سيستم‌عامل ويندوزتان چه مي‌گذرد؟ آيا يک برنامه جاسوسي در آن پنهان نشده است؟ بعيد نيست. سيستم عامل ويندوز رايگان نبوده و شما نمي‌توانيد آنرا کپي کرده و پخش کنيد. در صورت اين کار شما خلاف‌کار هستيد و جريمه و مجازات خواهيد شد. (فعلا نه در ايران ولي در 4-6 سال آينده بله)
گنو/لينوکس را به هواپيمايي تشبيه کرده‌اند که هر قسمت از انرا در جايي ساخته‌اند. گنو/لينوکس واقعا محصول کشور خاصي نيست. تعداد زيادي از مردم در سرتاسر جهان در حال کار بر روي بخش‌هاي مختلف آن و توسعه آن هستند. تعداد برنامه نويساني که روي بخش‌هاي مختلف سيستم‌عامل گنو/لينوکس کار مي‌کنند، به حدود 400 هزار نفر مي‌رسد، تفاوت کيفيت کار را مشخص مي‌کند.
شما با سيستم‌عامل گنو/لينوکس آزاد هستيد. لازم نداريد تا از نرم‌افزارهاي اختصاصي استفاده کنيد و تحت انقياد آنها در آييد.
گنو/لينوکس : سرعت، قدرت، پايداري
همانطور که گفتم، گنو/لينوکس نواده سيستم‌عامل يونيکس است. بنابراين ساختار کلي اين سيستم‌عامل کاملا با ويندوز متفاوت است. اين به اين معني است که مثلا شما نخواهيد توانست برنامه‌هايي که در ويندوز داريد، روي گنو/لينوکس اجرا نماييد (البته راه‌هايي وجود دارد – شبيه سازها - ولي در حالت عادي خير). يکي از خواص اصلي سيستم‌عامل‌هاي خانواده يونيکس، پايداري و استقامت بسيار بالاي آنهاست. اين سيستم‌عامل‌ها به اين راحتي‌ها خراب نشده و به ندرت نياز به بوت مجدد پيدا مي‌کنند. گنو/لينوکس‌هايي وجود دارند که شما مي‌توانيد سالها بدون نياز به بوت، از آنها استفاده نماييد. در سمت مقابل، حتي جديدترين و پايدارترين سيستم‌هاي ويندوز نيز اندازه گنو/لينوکس پايدار نيستند. براي بکارگيري سيستم‌هاي ويندوز به عنوان سرويس دهنده به حافظه و پردازنده‌هاي قويتري نياز داريد و مطمين باشيد اگر هر چند روز آنرا بوت نکنيد، از کار خواهد افتاد! معمولا سيستم‌عامل گنو/لينوکس به راحتي خراب نمي‌شود و برعکس ويندوز مجبور نيستيد تا آنرا هر چندماه يکبار مجددا نصب کنيد. حتي برخي از انواع گنو/لينوکس به نصب «يکبار براي تمامي عمر» مشهور هستند. اين گونه سيستم‌ها را مي‌توانيد حين کار و حتي بدون بوت، به نسخه‌هاي جديدتر ارتقا دهيد.
گنو/لينوکس : امنيت، امنيت، امنيت
امروزه در دنيايي متکي بر فناوري اطلاعات زندگي مي‌کنيم که هر لحظه به خطر افتادن جريان اطلاعات منجر به بروز خسارت‌هاي تجاري جبران ناپذيري خواهد شد. امروزه همه به دنبال يک سکوي (Platform) امن‌تر براي اجراي برنامه‌هاي کاربردي و سروي‌دهنده‌ها هستند. با اينکه مبحث امنيت يک مقوله نسبي است، گنو/لينوکس حرفهاي زيادي براي گفتن در سمت امنيت دارد. بسياري از قابليت‌هاي امنيتي که در ويندوز وجود ندارند و يا فقط با اضافه کردن نرم‌افزارهاي اضافي قابل دسترسي مي‌باشند، بطور دروني و پيش‌گزيده در گنو/لينوکس پياده سازي شده‌اند. گنو/لينوکس از ابتدا براي محيط‌هاي شبکه‌اي و چند کاربره طراحي شده است و همين باعث رعايت مسايل امنيتي از ابتدا در ان شده است، درحالي که ويندوز اينگونه نبوده و درحال حاضر نيز از نظر امنيتي داراي نقاط ضعف فراواني است. مثلا يک برنامه مخرب با استفاده از همين ضعف‌هاي امنيتي مي‌تواند کل سيستم‌عامل را نابود کند، ولي در صورتي که مورد مشابهي در گنو/لينوکس وجود داشته باشد، حداکثر به دايرکتوري خانگي کاربر اجرا کننده آسيب خواهد رسيد، نه کل سيستم‌عامل.
اينطور نيست که گنو/لينوکس فاقد هر گونه اشکال امنيتي باشد، خير، ولي باز بودن کد منبع آن باعث مي‌شود تا بسياري از اشکالات امنيتي پيش از ايجاد خسارت و در مراحل توسعه و برنامه نويسي برنامه بر ملا شده و رفع شوند. در صورتي که اشکالي نيز در برنامه‌هاي منتشر شده يافت شود، بدليل موجود بودن کد منبع سريعا برطرف مي‌گردد. در صورتي که در سيستم عامل ويندوز شما بايد منتظر مايکروسافت بمانيد و بمانيد و بمانيد (مثلا هم اکنون 21 اشکال امنيتي در مرورگر IE وجود دارد که مايکروسافت هنوز هيچ وصله‌اي براي آن ارايه نداده است). سيستم‌عامل ويندوز داراي اشکالات امنيتي بسياري است که به راحتي هم کشف نمي‌شوند و هنگامي کشف مي‌شوند که خسارات جبران ناپذيري در اثر حمله از طريق آن ضعف‌هاي امنيتي رخ دهد که امثال آنرا شاهد هستيم. در دنياي امنيت ضرب المثلي وجود دارد که امنيت با مخفي کاري حاصل نمي‌شود.
مي‌توان ادعا کرد که تقريبا هيچ ويروسي براي گنو/لينوکس وجود ندارد و اين درحالي است که ساليانه بيش از 1000 ويروس و کرم مختلف براي سيستم‌عامل ويندوز ايجاد مي‌شود. اين بخاطر عدم گسترده بودن گنو/لينوکس نيست (حدود 70 درصد از سايت‌هاي وب در جهان بر روي سيستم‌عامل‌هاي خانواده يونيکس و گنو/لينوکس و سرويس‌دهنده وب آپاچي درحال اجرا هستند) بلکه بدليل وجود حفره‌هاي امنيتي متعدد ويندوز و سياست انحصار گرايي مايکروسافت است. يعني چه؟ مايکروسافت طوري رفتار و سياست گذاري کرده است که مشتريان خود را تنها به محصولات خودش عادت دهد. بسياري از کاربران ويندوز از اينترنت اکسپلورر و آتلوک براي مرور وب و پست الکترونيک استفاده مي‌کنند. من به عنوان يک ويروس نويس، مي‌دانم که اگر ويروسي را براي کاربران ويندوز بنويسم، بر روي کامپيوترهاي 90 درصد آنها اثر خواهد کرد. چون اکثرا از IE و Outlook استفاده مي‌کنند. ولي در گنو/لينوکس چطور؟ در گنو/لينوکس شما طيف وسيعي از انتخاب و عدم اجبار داريد. من از مرورگر موزيلا استفاده ميکنم. دوستي دارم که Konqueror را ترجيح مي‌دهد. ديگري از Opera استفاده مي‌کند. من از Kmail استفاده ميکنم. دوستم از Evolution، ديگري از Pine و بعدي از Mutt و برادرم هم از Mozilla Mail. من فقط مي‌توانم براي يکي از اينها ويروس بنويسم چون روي بقيه کار نخواهد کرد و عملا ميزان اثر آن انداک خواهد بود. ضمنا هيچيک از ويروس‌هايي که براي ويندوز نوشته شده‌اند، بر روي گنو/لينوکس کار نمي‌کنند.
گنو/لينوکس : تعدد سکوهاي اجرايي
گنو/لينوکس برخلاف ويندوز بر روي تعداد زيادي از سکوهاي مختلف سخت‌افزاري اجرا مي‌شود و شما حتي قادريد آنرا براي کار بر روي سکوي مورد نظرتان تغيير دهيد. اين قابليت، گنو/لينوکس را براي بکارگيري در سخت‌افزارهاي درونه‌اي (Embedded) بسيار مناسب مي‌سازد. هسته 2.6 گنو/لينوکس اين امکان را فراهم مي‌سازد تا گنو/لينوکس را بر روي دستگاه‌هاي بسيار کوچک و يا ابر رايانه‌هاي بسيار بزرگ اجرا نماييد.
گنو/لينوکس : گسترده‌ترين تنوع در کاربرد
گنو/لينوکس را مي‌توانيد براي انجام وظايف بسيار متعددي بکار بگيريد. از دستگاه چک کردن اتصالات شبکه، ديوار آتش، مسيرياب (Router) شبکه، سرويس‌دهنده‌هاي مختلف مانند وب، بانک اطلاعاتي، فايل، چاپ و…، ميزهاي کار (Desktop)، ايستگاه‌هاي کاري (Workstations) و… سيستم‌عامل گنو/لينوکس حتي اين امکان را دارد که از آن بتوان به صورت يک سيستم زنده و پرتابل استفاده کرد. به اين معني که کل سيستم‌عامل از روي يک ديسک CD اجرا شود و شما آنرا با خودتان جابجا کنيد و ميزکار و تنظيماتتان را همراه خودتان منتقل کنيد. علاوه بر اين، اين قابليت براي رفع اشکال و نمايش آن نيز بسيار مفيد است.
گنو/لينوکس : تنوع در انتخاب
بدليل آزاد بودن سيستم‌عامل گنو/لينوکس، هر گروه يا موسسه تجاري، يک نسخه خاص از آن که به توزيع يا پخش (Distribution) معروف هستند، منتشر ساخته است. اين توزيع‌هاي مختلف همگي گنو/لينوکس هستند، ولي هريک معمولا براي يک يا چند امر خاص مانند سرويس‌دهنده، ديوار آتش، ميزکار و… طراحي شده‌اند و هريک قابليت‌ها و بهينه سازي‌ها خاص خودشان را به کاربران ارايه مي‌کنند. کاربران در اين ميان آزادي انتخاب زيادي داشته و مي‌توانند چيزي که کاملا نيازشان را برطرف مي‌کند، انتخاب کنند. چيزي که در ويندوز نمي‌توان مفهومي براي آن پيدا کرد.
گنو/لينوکس : سيستم‌عاملي حرفهاي
گنو/لينوکس يک سيستم‌عامل حرفهاي است. يعني ممکن است يک کاربر کاملا غير فني براي مديريت آن و انجام برخي از تنظيمات سخت‌افزاري دچار مشکل شود و نتواند به راحتي اين کار را انجام دهد. البته برخي از توزيع‌هاي گنو/لينوکس اين امور را بسيار راحت (و حتي راحت‌تر از ويندوز) کرده‌اند، ولي با اين حال به طور کلي، گنو/لينوکس يک سيستم‌عامل حرفهاي است که در عين سادگي، از پيچيدگي‌هاي فني زيادي برخوردار است. البته تمام کاربران لازم نيست اين امور را بدانند. مثلا يک کارمند دفتري که اموري مانند تايپ و حسابداري را با کامپيوترش انجام مي‌دهد، ممکن است از نظر فني تفاوتي را احساس نکند، ولي گنو/لينوکس خوراکي 4 ساله براي کاربران خوره فراهم مي‌سازد! برخلاف ويندوز، نکات بي‌پاياني براي يادگيري در گنو/لينوکس وجود دارد. اين سيستم‌عامل 4 سال به راحتي شما را مشغول خواهد کرد و مي‌توانيد مطمين باشيد پس از آن بازهم مطالب جديدي براي يادگيري وجود خواهند داشت! پس خوره‌هاي کامپيوتري از آن لذت وافري خواهند برد و هرگز آنرا رها نخواهند کرد.
برخلاف ويندوز، در گنو/لينوکس راحت‌تر هستيد تا بسياري از کارهاي پيکربندي و سيستمي را از خط فرمان بسيار قدرتمند و عالي آن انجام دهيد. با اينکه براي بسياري از امور مانند ويندوز ابزارهاي گرافيکي طراحي شده است، يک کاربر حرفهاي واقعا از خط فرمان گنو/لينوکس لذت خواهد برد. خط فرمان ويندوز را اصلا مي‌توان خط فرمان ناميد؟
گنو/لينوکس : بهشت برنامه نويسان!
گنو/لينوکس را بهشت برنامه نويسان ناميده‌اند. برخلاف ويندوز که اکثر ابزارهاي برنامه نويسي روي آنرا بايد جداگانه نصب و حتي خريداري نماييد، گنو/لينوکس به همراه تمامي ابزارهاي برنامه نويسي مورد نيازتان و با هر زباني که فکر کنيد ارايه مي‌شود. کافي است آنرا نصب کنيد و کار برنامه نويسي‌تان را با ابزارهاي دلخواهتان شروع کنيد.
گنو/لينوکس : يک جعبه ابزار کامل
گنو/لينوکس براي کاربران حرفهاي، يک جعبه ابزار کامل به شما مي‌رود که در آن تمامي ابزارهاي مورد نياز مانند برنامه‌هاي اينترنتي، ابزارهاي امنيتي مانند ابزارهاي آزمايش شبکه، ابزارهاي برنامه نويسي، هزاران صفحه کتاب و راهنما در آن پيدا خواهيد کرد. ابزارهايي که در اختيارتان قرار دارد چنان متنوع هستند که مي‌توانيد 90 درصد اطمينان داشته باشيد که پس از نصب آن به چيز ديگري نياز نخواهيد داشت.
گنو/لينوکس : يکي از زيباترين دستاوردهاي بشري
گنو/لينوکس در سايه همکاري و تبادلات علمي هزاران نفر در سرتاسر جهان ايجاد شده و توسعه يافته است. اين همکاري چنان گسترده و زيبا بوده و هست، که به سيستم‌عامل گنو/لينوکس لقب «يکي از زيباترين دستاوردهاي همکاري جمعي بشر» داده شده است. فرهنگ حاکم در جامعه گنو/لينوکس و بازمتن، فرهنگ کمک، اشتراک اطلاعات و تلاش براي بهبود هرچه بيشتر محصولات و «انجام هرکاري که از دستت برمي‌آيد» است. هرکس که مي‌خواهد با اين سيستم‌عامل کار کند، بايد تمامي ديدگاه‌ها و عقايد قبلي خود را درباره نرم‌افزارها و سيستم‌عامل کنار گذاشته و با يک ديدگاه جديد و طرز فکر متحول شده وارد دنياي گنو/لينوکس شود، زيرا با فرهنگ حاکم متفاوتي روبرو خواهد بود. گنو/لينوکس نويد دهنده آزادي است.
منبع:http://www.academist.ir /س