آزمايشگاه توليد بذر
- يک آزمايشگاه به دستگاهها عمده زير نيازمند خواهد بود :
1 – انکوباتور
2 – اتو کلاو
3 – هود ميکروبيولوژي
4 – يخچال صنعتي
البته وسايل ديگري نيز مورد نياز ميباشد که عبارتند از : چراغ آزمايشگاه ، ديگ اجاق گاز جهت جوشاندن غلات ، قفسه جهت طبقه بندي ، ظروف آزمايشگاهي و . . .
يک واحد توليد قارچ در صورتي موفقيت خود را تضمين خواهند نمود که بذر مورد نيازش را بتواند توليد کند ، چون هيچ گونه ضمانت دائمي از بابت بذرهاي خريداري شده از بيرون وجود ندارد . لذا توصيه ميگردد قبل از هر کار به ايجاد يک آزمايشگاه توليد بذر اقدام گردد تا واحد توليدي در مراحل بعدي با مشکل مواجه نگردد . بسيار مشاهده گرديده است که توليد کنندگان زيادي از اين نظر ضررهاي هنگفتي متحمل گرديده اند . چنانچه انکوباتور در دسترس نباشد ، ميتوان يک اطاق کاشي کاري و قفسه بندي شده و کاملا بهداشتي را جهت اين کار انتخاب نمود . لازم است اين اطاق قبلا کف و ديوارها و حتي سقفش کاشي يا سراميک شده باشد و کاملا صاف و قابل شستشو و ضد عفوني باشد که بعد از قفسه بندي آن را ميشويند و ضد عفوني مينمايند و به عنوان يک انکوباتور بزرگ از آن استفاده ميکنند. فقط کافي است دماي درون آن 25 درجه سانتيگراد نگهداري گردد . اتوکلاو و هود ميکروبيولوژي و يخچال صنعتي جزء ضروريات است که بايد تهيه گردند . يک آزمايشگاه از قسمتهاي زير تشکيل شده است .
1 – اتاق تلقيح
2 – اتاق انکوباتور
3 – اتاق آماده سازي بذور غلات
در اطاق آماده سازي بذور غلات را پس از جوشاندن درون ديگ جوش ، روي ميزهاي مخصوص ريخته و با اضافه کردن پودر سنگ گچ و کربنات کلسيم دما و رطوبت آن را تنظيم ميکنند ، سپس درون کيسه هاي پلي اتيلن يا شيشه هاي پيرکس ريخته و درب آن را با پنبه ميبندند و در اتوکلاو ميگذارند . پس از اتوکلاو کردن منتظر ميمانند تا دماي آن پايين بيايد . سپس اين کيسه ها را درون اتاق تلقيح برده و زير هود ميکروبيولوژي و تحت شرايط استريل ميسيليوم هاي پرورشي قارچ مورد نظر را به آن اضافه ميکنند . سپس سريعا درب آن را توسط پنبه مسدود نموده و به اتاق انکوباتور منتقل مينمايند . آن را در دماي 25 درجه سانتيگراد به مدت 7 تا 12 روز نگهداري ميکنند ، پس از سفيد شدن کامل کيسه توسط ميسيليوم قارچ، اسپان آماده کشت ميباشد . حال چنانچه چند روزي امکان انتقال اين اسپان بر روي بستر کشت موجود نباشد ، ميتوان آن را درون يخچال نگهداري نمود . بايد در نظر داشت هر چه زودتر اين اسپان توليد شده مصرف شود بهتر خواهد بود .
ب – انبار ذخيره کاه و کلش
جمع آوري و ذخيره سازي کاه و کلش در فصل برداشت غلات به خاطر قيمت پايين امري ضروري مي باشد و جهت نگهداري و حراست از آنها داشتن انبار بزرگ و مطمئن اجتناب ناپذير ميباشد . کاه و کلش نبايد در معرض باد و باران قرار گيرند . زماني که سلولز کاه و کلش در تماس با رطوبت قرار گيرد ، ساير قارچها و ميکروارگانيسمها شروع به تجزيه آنها ميکنند و در نتيجه مواد غذايي مورد استفاده قارچ پرورشي را از دسترس خارج ميکنند .
انبار ايجاد شده بايد طوري طراحي شود که نسبت به آتش سوزي احتمالي نيز ايمني بالايي داشته باشد و قابليت نگهداري کاه و کلش مصرف يکسال را داشته باشد .
ج – سالن کشت
اين سالن محوطه اي است که کاه و کلش ضد عفوني شده درون آن آورده شده و پس از تنظيم دما و رطوبت آن ، با اسپان مخلوط ميگردد و درون کيسه ها يا جعبه هاي کشت ريخته ميشوند . به خاطر حساسيت کار لازم است اين سالن قابل ضد عفوني باشد و کاملا سر بسته و هواي ورودي و خروجي آن قابل کنترل باشد .
سطوح کف ، ديوارها و سقف بهتر است صيقلي و بدون خلل و فرج و قابل شستشو و ضد عفوني باشد . قبل از هر کشت لازم است تمام قسمتنهاي آن به خوبي شستشو گردد ، به صورتي که بقاياي کاه و کلش کشت قبلي درون آن باقي نماند و حتي الامکان از وسايلي چوبي و هر آنچه که داراي سلولز باشد در ساخت آن استفاده نگردد و چنانچه وسايلي از اين جنس درون آن ميباشد خارج گردد . چون به مرور زمان و به علت وجود رطوبت دائمي ، منبعي براي رشد قارچهاي رقيب و بيماريزا خواهند شد و در دراز مدت باعث آلودگي کمپوست ها ميگردند . چنانچه ديوارها و سقف از کاشي يا سراميک باشند اطمينان دوچنداني حاصل خواهد شد و کف نيز بايد داراي شيب ملايم باشد تا آب اضافي کمپوستها و آب حاصل از شستشو به راحتي خارج گردد.
پس از شستن تمام سالن توسط سموم قارچ کش بنوميل يا کار بندازيم به مدت 24 ساعت درب و منافذ آن را ميبنديم ،سپ با انجام يک تهويه چند ساعته آماده کشت ميباشد . براي ضد عفوني د صورت تمايل از سم فرمالين نيز ميتوان استفاده نمود .
کاه و کلش ضدعفوني شده پس از ورود به اين سالن بر روي ميز کشت ( ميزي است فلزي به ارتفاع يک متر و عرض 5/1 – 1 متر و طول دلخواه که بر روي ان يک توري فلزي کشيده شده است ) ، پهن ميگردد تا آب اضافي آن از طريق سوراخهاي توري خارج گردد و توسط يک دستگاه هواساز يا فن کوچک که در يبک طرف ميز نصب گرديده است ، رطوبت و دماي ان را تنظيم مينمايند . ( در صورت در اختيار نبودن هواساز از يک پنکه خانگي نيز ميتوان استفاده نمود ) و دماي مناسب کشت 25 درجه سانتيگراد و رطوبت مناسب کشت 75 % ميباشد . تعيين دما به راحتي توسط يک دماسنج که درون کاه و کلش قرار ميدهند امکان پذيرميباشد ولي جهت تعيين رطوبت به طور دقيق به يک رطوبت سنج ديجيتال و سنسور حساس مخصوص نياز ميباشد و چون معمولا افراد چنين وسيله اي در اختيار داترند در اثر کار زياد و تجربه به طور تخميني ميتوان آن را تعيين نمود ، جهت تعيين رطوبت به طور دستي و تخميني به صورت زير عمل ميکنيم .
يک مقداري کاه و کلش را در مشت خود گرفته و تا حدودي فشار ميدهيم ، چنانچه چند قطره اب از لابلاي انگشتان دست خارج گرديد به طور تخميني رطوبت کاه و کلش 75 % خواهد بود . اگر آب کمتري خارج شد رطوبت آن کم است و نياز به آب دارد و چنانچه آب خارج شده از لابلاي انگشتان حالت پيوسته داشت و قطره اي نبود رطوبت اضافي دارد .
بهتر است هنگامي که رطوبت کاه و کلش زيادتر از حد نرمال است با زير و رو کردن آن و در معرض باد قرار دادن در حين خنک کردن ان رطوبت اضافي را خارج نمود .
بعد از تنظيم دما و رطوبت کاه و کلش اماده کشت و اضافه نمودن اسپان ميباشد . تا درون کيسه ها يا قفسه ها ريخته شود .
لازم به ذکر است که پس از ورود کاه و کلش ضد عفوني شده به سالن کشت تا پايان عمليات کشت تمام درب و پنجره ها بسته باشد و از ورود و خروج اضافي به اين سالن جلوگيري گردد . چون اکثر آلودگيهاي قارچي و کپکهاي رقيب به طور هوازاد انتشار مي يابند و اسپروکيندهاي آلوده کننده آنها از طريق هوا به راحتي منتقل ميگردند و يک جريان هواي آلوده کافي است تا هواي سالن کشت را آلوده نمايد و چنانچه بتوان کمپوست را بدون آلودگي از اين مرحله خارج نمود موقفيت توليد بديهي است .
توجه : براي کساني که به طور خانگي و سنتي کار ميکنند ، به جاي ميز کشت از يک پلاستيک ميتوان استفاده کنند به طوري که پلاستيک را کف زمين پهن نموده و کاه و کلش ضد عفوني شده را روي آن ميريزند و پس از تنظيم دما و رطوبت آن کشت را انجام دهند . البته محيطي که اين عمل را انجام ميدهند لازم است سر بسته باشد و قبلا ضد عفوني شده باشد .
د – سالن انتظار
مکاني است که دوره رشد رويشي قارچ درون ان طي ميشود در اين سالن کمپوست ها نزديک به هم چيده ميشوند و چون قارچ در اين مرحله به اکسيژن زيادي احتياج ندارد . تهويه زيادي لازم ندارد . دماي آن معمولا چند درجه بالاتر از دماي سالن پرورش ميباشد و جهت بهره برداري بيشتر از مکان از اين سالن استفاده ميگردد . ميتوان به طور فشرده تعداد زيادي کمپوست درون آن قرار داد . در صورتي که رطوبت محيط نيز کم باشد . خسارت چنداني به قارچ وارد نخواهد شد . بعضي از توليد کنندگان قارچ در واحدهاي توليدي خود داراي سالن انتظار ميباشند و بعضي ديگر سالن پرورش و سالن انتظارشان يکجا مي باشد .
روش هاي کشت :
با توجه به شرايط و امکانات و توانايي واحد توليدي يکي از روشهاي کشت را مي توان انتخاب کرد . هر کدام از اين روشها داراي محاسن و معايبي ميباشد . انواع روشهاي کشت به شرح زير مي باشد :
1 – کشت به صورت کپه اي
2 – کشت به صورت جوي و پشته
3 – کشت درون قفسه هاي توري پوشيده شده توسط پلاستيک
4 – کشت برو روي ميز
5 – کشت درون پلاستيک
6 – کشت بر روي ميله استوانه اي
7 – کشت درون جعبه هاي چوبي
8 – کشت درون جعبه هاي پلاستيکي
کشت درون پلاستيک :
رايجترين روش بين توليدکنندگان قارچ صدفي کشت درون پلاستيک ميباشد . اندازه پلاستيکهاي مورد استفاده 60 × 40 يا 80 × 60 سانتي متر ميباشد که دربازار به نام پلاستيکهاي آجليلي معروف ميباشند . بعضي از توليدکنندگان پلاستيکهاي مزبور را قبل از کشت توسط سوند به قطر يک تا دو سانتي متر و به تعداد 50 تا 60 عدد ، جهت تهويه قارچ و همچنين خروج قارچها به هنگام تشکيل ، سوراخ مينمايند و بعضي آنها را بدون سوراخ کردن کشت مينمايند و بعد از قرار دادن درون سالن کشت 2 تا 4 سوراخ کف آنها ايجاد مينمايند تا آب اضافي کاه و کلش خارج گردد و يک عدد سوراخ بالاي پلاستيک ايجاد مينمايند و از روز سوم هر روز يک سوراخ به پلاستيک ايجاد مينمايند تا تهويه بهتر صورت پذيرد و در آخر کار نيز قارچها از سوراخها قارچ شوند .
ميتوان در پايان رشد کامل ميسيليومها درون کاه و کلش و سفيد شدن کامل ، پلاستيک را توسط تيغ تميز برش داد و از سطح بستر جدا نمود ، البته لازمه اينکار ايجاد محيط مرطوب با رطوبت نسبي 80 تا 90 % ميباشد . هر چند که اگر هيچگونه سوراخي بر روي پلاستيک ايجاد نشود قارچ رشد رويشي خود را انجام ميدهن و پلاستيک سفيد خواهد شد . چون قارچ صدفي در مرحله رشد رويشي نيمه هوازي است و به اکسيژن زيادي نياز ندارد و آن مقدار جزئي اکسيژن نيز که نياز دارد درون پلاستيک موجود است . فقط چنانچه آب کاه و کلش زياد است و در ته پلاستيک جمع شده است لازم است چند سوراخ در کف آن ايجاد گردد تا آب اضافي خارج گردد ، چون تجمع آب اضافي سبب گنديدن کاه و کلش خواهد گرديد .
جهت سوراخ کردن پلاستيکها لازم است از تيغ ضد عفوني شده توسط الکل استفاده گردد تا آلودگي احتمالي وارد بستر نگردد و همچنين محل سوراخ با پنبه آغشته به سم مالاتيون يا ديازينون 10 % پوشيده شود تا از تجمع مگسها و پشه هاي ريزي که توسط بوي کمپوست جلب ميگردند جلوگيري بعمل آيد .
جهت کشت > کاه و کلش ضد عفوني شده را بر روي ميز مخصوص کشت يا پلاستيک پهن شده بر روي زمين مي ريزند تا دما و رطوبت آن مناسب گردد . ( اين عمل را معمولا درون اطاق کشت انجام ميدهند )
سپس به ارتفاع 20 سانتي متر کاه و کلش در ته پلاستيک ريخته و يک لايه بذر به آن اضافه مينمايند . بذر را معمولا در اطراف پلاستيک ميريزند چون قارچ به صورت شعاعي رشد ميکند و وسط پلاستيک را خواهد پوشاند . سپس يک لايه 20 سانتيمتر کاه و کلش و يک لايه بذر به آن اضافه ميکنند و اين عمل را تکرار ميکنند تا پلاستيک پر گردد .
لازم است لايه اول و آخر کاه و کلش را کمتر از ديگر لايه هاي کاه و کلش بريزند .
چون در يک سمت آن بذر قرار گرفته است اين عمل به رشد يکنواخت و سريعتر کمپوست کمک خواهد کرد .بعد از اضافه کردن يک لايه کاه و کلش مقداري آن را فشار ميدهند تا فاصله ميان بذر و کاه و کلش را کاهش دهند و به يکديگر بچسبند و بذر بهتر بتواند رشد کند و پلاستيک کشت شده پس از بسته شدن درب آن توسط نخ ، قابل انتقال به سالن پرورش ميباشند . در سالن پرورش ميتوان اين پلاستيک را توسط نخهاي بسته شده به سقف به صورت آويزان قرار داد يا اينکه آن را بر روي طبقه هاي فلزي يا چوبي ايجاد شده به اين منظور قرار داد . چنانچه به صورت آويزان قرار دهيم . استفاده کمتري از فضا خواهيم نمود و اگر بر روي طبقه هاي مخصوص قرار دهيم استفاده بيشتري از فضا خواهيم کرد ، ولي اين کار مستلزم پرداخت هزينه اوليه ايجاد چنين طبقه هايي است . اين طبقه ها از قوطي هاي فلزي ساخته ميشوند که به طول شش متر به موازات همديگر به فاصله 30 سانتيمتر قرار گرفته اند.
نردبانهاي مذکور را به فاصله 2 متر از يکديگر قرار ميدهند و قوطي هاي فلزي مذکور را بر روي پله هاي اين نردبانها قرار ميدهند . تعداد طبقات يا پله ها نربدان بر اساس سقف سالن قابل افزايش ميباشد . ولي معمولا 3 الي 4 طبقه استفاده ميکنند و پس از ساخت جهت جلوگيري از زنگ زدگي آنها را رنگ ميکنند . کمپوست کشت شده را بر روي حد فاصل قوطي هاي به موازات جوش خورده مذکور قرار ميدهند و کمپوست ها را از يکديگر 30 سانتيمتر فاصله ميدهند تا زماني که محصول توليد شد، قارچها بتوانند رشد کنند و محصول دو کمپوست مجاور در يکديگر تداخل ننمايد .
چنانچه از اين روش استفاده شود ، سالن ظاهر زيبا و منظمي پيدا خواهد نمود و از فضا و مکان استفاده بهينه به عمل خواهد آمد .
در روش آويزان ، نخهايي از سقف به طرف پايين آويزان ميکنند و کمپوست آماده شده را با نخ آويزان ميکنند لازم است محلي از سقف که نخ به آن آويزان ميشود کاملا محکم باشد و توانايي تحمل وزن کمپوست را داشته باشد . همچنين کمپوستي که جهت اين روش تهيه ميشود لازم است تمهيداتي بر روي آن جهت آويزان کردن انديشيده شود . جهت اين امر دو تکه چوب يا فلز 30 سانتيمتري از وسط به طور عمود بر روي هم قرار ميدهند و با نخ وسط انها را مي بندند و آن را از بيرون در ته پلاستيکي که قرار است کشت شود قرار ميدهند و يک عدد نخ پلاستيکي محکم از ته پلاستيک به اين چوبها وصل ميکنند و از وسط پلاستيک به بالا مي آورند به طوري که اين نخ در وسط پلاستيک قرار گرفته باشد و اطراف آن را کمپوست احاطه کرده باشد .
اين نخ را ميتوان درون سالن پرورش جهت آويزان کردن کمپوست استفاده نمود و پس از سفيد شدن پلاستيک به راحتي ميتوان پلاستيک اطراف کمپوست با با تيغ تيز بريد و جدا نمود و ياينکه اطراف پلاستيک را سوراخ نمود .
روش ديگر آويزان کردن، قرار دادن نخ به صورت بعلاوه در بيرون پلاستيک پس از کشت کردن آن ميباشد . البته در اين روش به علت قرار گرفتن نخ در اطراف پلاستيک نميتوان آن را به راحتي و کامل جدا نمود ولي در صورتي که هدف سوراخ نمودن کمپوست باشد ميتوان از اين راه نيز استفاده کرد ولي لازم است که در ته کمپوست چوبها يا فلزهاي توضيح داده شده در روش قبل را قرار داد . در روش قبل نخ از وسط کمپوست خارج ميگردد ولي در اين روش چهار عدد نخ از چهار طرف کمپوست ميگذرد و در بالاي پلاستيک اين چهار نخ به هم متصل شده و به سقف آويزان ميگردند .
در روش کشت درون پلاستيک پس از قرار دادن کمپوست ها درون سالن پرورش به مدت 10 الي 30 روز طول ميکشد تا دوره رشد رويشي قارچ طي گردد و علت اختلاف زياد زماني جهت سفيد شدن مربوط به شرايط محيطي سالن ÷رورش و کيفيت اسپان و نوع بستر کشتي است که استفاده ميشود ، چنانچه کاه و کلش برنج استفاده گردد زمان سفيد شدن کمتر مي باشد و اگر از براده چوب استفاده گردد اين زمان خيلي طول خواهد کشيد . اگر محيط پرورش سردتر از دماي ايده آل قارچ باشد رشد آن کند خواهد شد و اين زمان افزايش خواهد يافت .
چنانچه اسپان مورد استفاده از نسل F1 باشد و ميسيليوم پرورشي درون آزمايشگاه بر روي محيط غذاي کاملي رشد داده شده باشد قدرت رويش بالايي خواهد داشت و سريع کمپوست را سفيد خواهد کرد چنانچه ملاحظه ميگردد عوامل متعددي در رشد قارچ تاثير گذار ميباشند و جهت توليد و برداشت اقتصادي و در زمان مناسب شناخت تک تک اين عوامل لازم ميباشد .
پس از سفيد شدن کامل و يکنواخت کمپوست ، پلاستيک را جدا ميکنيم يا تعداد 50 الي 60 سوراخ بر روي ان ايجاد کرده ايم که پين ها درم کل اين سوراخ تشکيل ميشوند و با رشد تدريجي قارچ از سوراخها بيرون مي آيد .
لازم است پس از برداشتن پلاستيک رطوبت 80 تا 90 % محيط تامين شود و همچنين تهويه مناسب انجام گيرد ، چون در مرحله زايشي قارچ به اکسيژن فراوان نيازمند ميباشد . در صورتي که پلاستيک را از کمپوست جدا گردد به علت رشد ميسيليوم در بين کاه و کلش باعث به هم چسبيدن آنها به يکديگر ميگردد و از پاشيدگي و جدا شدنشان جلوگيري به عمل مي آيد .
پس از سفيد شدن کمپوست مدت 4 تا 7 روز طول ميکشد تا پينها ظاهر شوند و 3 تا 5 روز نيز طول ميکشد تا کاملا بزرگ و قابل برداشت شوند تعداد 5 تا 7 فلاش قابل برداشت خواهد بود که فاصله هر فلاش با ديگري يک هفته ميباشد . البته فلاشهاي آخر محصول کمتر و با کيفيت پايينتري توليد خواهند نمود . معمولا بعد از 5 فلاش کمپوست را از سالن خارج ميکنند و کمپوست جديد جايگزين آن مينمايند .
شرايط مرحله داشت قارچ صدفي
بعد از کشت توسط هر يک از مراحل شرايط ايده آل محيط رشد و پرورش قارچ بر بازدهي و کيفيت محصول تاثيرگذار خواهد بود . قارچ دو مرحله رشد را طي ميکند که عبارتند از :
1 – رشد رويشي
2 – رشد زايشي
در رشد رويشي ميسيليومهاي قارچ درون بستر کشت اشاعه پيدا ميکنند و تمام آن را ميپوشانند که به آن اصطلاحاً سفيد شدن کمپوست ميگويند و تا زماني که تمام بستر توسط قارچ پوشيده نگردد مرحله رشد زايشي آن شروع نميشود ، در واقع قارچ با تمام شدن دوره رشد رويشي و پوشاندن کل بستر احساس خطر انقراض ميکند و شروع به توليد اندام زايشي مينمايد که همان ميوه قارچ ميباشد . که درون همان کلاهکهاي قارچ هاگ يا همان اندام زايشي توليد ميگردد . اين هاگها در اصطلاح علمي به بازيديوسپور معروف ميباشد و چنانچه اين هاگها در محيط غذايي مناسب قرار گيرند توانايي ايجاد هيف و نهايتاً ميسيليوم جديد را دارا ميباشد که باعث تکرار سيکل زندگي قارچ ميگردد . در زمان رشد رويشي قارچ به اکسيژن کمي نياز دارد و چنانچه در اين مرحله تهويه کم درون سالن انتظار برقرار باشد اشکال بوجود نمي آيد . دماي ايده ال رشد 25 درجه سانتيگراد ميشاد و نور جهت اين مرحله نياز نميباشد .
اگر رطوبت نسبي محيط کاهش يابد چون بسترها معمولاً توسط پلاستيک پوشيده شده اند تاثير کمي بر روي آنها خواهد گذاشت ولي جهت عدم نياز به آبياري سطوح کمپوست در اثر کم شدن رطوبت سالن و متعاقباً بستر کشت بهتر است رطوبت محيط بين 80 – 70 نگهداري گردد . چنانچه شرايط محيطي ايده ال را در اين مرحله ايجاد نماييم بين 10 تا 20 روز تمام بستر توسط ميسيليوم قارچ پوشيده خواهد شد و بعد از آن قارچ وارد فاز زايشي خواهد گرديد .
قارچ در فاز زايشي به اکسيژن زيادي جهت رشد و نمو نياز خواهد داشت لذا ايجاد يک تهوهي مناسب کاملاً ضروري ميباشد . ولي سعي شود تهويه به صورتي باشد که کوران هوا درون سالن ايجاد نگردد يک جريان ملايم و مدام هوا جهت اين کار مناسب ميبشاد جهت تحريک ميسيليومهاي قارچ به تشکيل گره ها و پين دهي مقداري نور نياز ميباشد در اصطلاح علمي نور مورد نياز 2000 لوکس عنوان ميگردد که نور طبيعي سالن در روز به نحوي که اشياء به وضوح ديده شوند کافي ميبشاد و تاريکي مطلق در تمام مراحل رشد قارچ باعث عدم تشکيل گره هاي قارچ و پين دهي خواهد شد و نور زياد و بيش از حد نيز مورفولوژي قارچ و رنگ انها را دچار تغيير خواهد کرد اين تغييرات به صورت دراز شدن پايه ها يا کدر و مات شدن رنگ کلاهکها خواهد بود . رطوبت نسبي هوا در اين فاز بين 90 – 80 % ميباشد . چنانچه رطوبت سالن کم شد و سطح بسترها خشک گرديد ميتوان به طور ملايم به آبياري سطح بستر اقدام نمود .
چنانچه آبياري سطح بستر انجام گردد ، رنگ سفيد سطح بستر از بين خواهد رفت که اشکال چنداني در توليد ايجاد نخواهد نمود .
جهت تحريک قارچ از فاز رويشي به زايشي يک شوک به کار سرعت خواهد بخشيد در طبيعت اين شوک به صورت صداهاي شديد و ناگهاني رعد و برق اتفاق مي افتد . مشاهده ميشود که پس از يک رعد و برق ناگهاني و به دنبال آن يک باران در بهار يا اواخر زمستان در طبيعت به طور ناگهاني و به دنبال آن يک باران در بهار يات اواخر زمستان در طبيعت به طور ناگهاني قارچها ظاهر ميگردند در حقيقت وارد شدن يک شوک صوتي و تامين رطوبت مورد نياز توسط باران به طور طبيعي اين کار را در طبيعت انجام ميدهد و قارچهايي که دوره رشد رويشي خود را گذرانده بوده اند و منتظر يک فرصت محيطي مناسب بوده اند با فراهم شدن شرايط سر از خاک بيرون مي آورند و اين دليل ديدن انبوهي از قارچها در يک صبح بهاري پس از بارش باران ملايم شب قبل ميباشد . لذا در سالن پرورش ميتوانيم اين شرايط را به طور مصنوعي ايجاد نماييم و با ايجاد صداي ناگهاني و مصنوعي توسط ترقه يا صداي راديو ضبط و تامين رطوبت ممناسب از طبيعت تقليد نماييم .
پس از تشکيل پينها مشاهده ميگردد که تعدادي از آنها پژمرده ميشوند و از بين ميروند که اين مسئله در فلاشهاي پاياني شدت بيشتري ميگيرد . که اين امر مربوط به ضعيف بدون بستر کشت از نظر غذايي و همچنين ضعيف بودن اسپان مصرفي ميباشد . به هر حال چنانچه تعدادي پين زيادي از تمام سطوح بستر خارج گردد بديهي است غذاي لازم جهت تمام آنها تامين نگردد و تعدادي از آنها پژمرده و از بين بروند . جهت کم کردن اين پين مردگيها دو را وجود دارد . استفاده از اسپان قوي و نسل F1 و غني نمودن کمپوست که درمورد غني نمودن کمپوست در بخشهاي بعدي توضيح داده خواهد شد .
5 تا 7 روز پس از سفيد شدن کمپوست ها اولين پينها ظاهر ميشوند که ظرف 3 الي 4 روز بزرگ ميشوند و قابل برداشت ميباشند و يک هفته پس از فلاش اول ، فلاش دوم ظاهر خواهد گرديد و هر هفته يک فلاش خواهيم داشت .
معمولا پس از 4 تا 5 فلاش کمپوست را از سالن خارج ميکنند و کمپوست جديد جايگزين آن مينمايند . چنانچه کمپوست در سالن باقي بماند فلاشهاي بعدي نيز خواهد داشت ولي قارچ توليد شده خيلي کم خواهد بود . از هر کمپوست يک يا دو قارچ بوجود خواهد آمد . علاوه بر آن کيفيت مطلوبي نخواهد داشت و قارچهاي کوچک پژمرده و رنگ پريده اي توليد خواهد شد و از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نخواهد بود که در سالن باقي بماند و بهتر است به جاي آن يک کمپوست جديد قرار گيرد .
منبع:http://agro.blogfa.com/س