ديد کلي
شيمي در محيط زيست ما نقش اساسي دارد. در واقع در بين مردم متداول است که بيشتر مسائل آلودگي جاري را به گردن مواد شيميايي سنتزي و پديد آورندگان آنها بياندازند. اما اين نکته ناگفته مي‌ماند که بيشتر مسائل زيست محيطي ، قرنها و دهه‌هاي گذشته ، مانند آلودگي ميکروبي آب آشاميدني ، تنها زماني برطرف شدند که روشهاي علمي بطور کلي و شيمي بطور اخص در مورد آنها بکار گرفته شد. افزايش شگفت انگيز عمر انسان و بهبود کيفيت زندگي در دهه‌هاي اخير به مقدار زياد به علت پيشرفت شيمي و پديد آمدن مواد شيميايي جديد بوده است.
محصولات فرعي اجسامي که براي بهتر شدن سلامتي و بالا رفتن استاندارد زندگي ما بکار گرفته شده‌اند، در مواردي بوسيله تنزل دادن سلامتي ما و همچنين سلامتي گياهان و حيوانات ، همچون شبهي ما را دنبال مي‌کنند. بطور خلاصه ، غلبه ما بر آلودگي گسترده زيست شناختي و بالا بردن استانداردهاي سلامتي و ثروت مادي در کشورهاي توسعه يافته به قيمت آلودگي شيميايي گسترده کره زمين در سطح کم تمام شده است.
مواد شيميايي و نظرات دانشمندان
تا به حال در بين دانشمندان در اين باره که آيا آلودگي بوسيله مواد شيميايي در سطح کم بر روي سلامتي انسانها يا ساير موجودات زنده اثر مضر و نامطلوب دارد، اتفاق نظر نيست. بعضي از دانشمندان ، خطر هر گونه اثرهاي زيان آوري را به علت تاثير مواد شيميايي سنتزي (بويژه موادي که در ايجاد سرطان دخالت دارند) بطور کامل رد مي‌کنند. اين مواد به غلظتهاي خيلي بيشتر اجسام سمي طبيعي مانند آفت کشهايي که بوسيله گياهان توليد مي‌شود و ما در معرض آنها قرار داريم، اشاره مي‌کنند. در انتهاي ديگر اين طيف ، دانشمنداني هستند که معتقدند مواد شيميايي در محيط زيست نقش عمده‌اي در شروع انواع معيني از سرطانها و نواقص در انسانها و حيات وحش دارند.
مواد شيميايي سمي و نوزادان
نگراني جامعه ، با توجه به وجود مواد شيميايي در محيط زيست معمولا مربوط به قابليت آنها در ايجاد سرطان است. اما پژوهشگران کار خود را صرفا روي اثرهاي سرطانزايي احتمالي متمرکز نمي‌کنند. دانشمندان به اين موضوع پي برده‌اند که در مسائل مربوط به توليد مثل ، از جمله مسائلي که به نقص جنين مي‌انجامد، در حيوانات آزمايشگاهي که در معرض غلظتهاي زياد مواد شيميايي زيست محيطي قرار مي‌گيرند به همان اندازه مشخص کننده است.
اخيرا براي پي بردن به اينکه آيا افرادي که مدتهاي طولاني در معرض همان نوع مواد شيميايي بوده‌اند، البته در سطوح کمتر ، نيز با خطر مشکلات توليد مثلي روبه رو هستند يا نه ، کارهاي پژوهشي انجام شده است. براي آشکار ساختن اثرهاي نسبتا ظريفي که احتمال مي‌رود در انسانها رخ بدهد، لازم است جمعيتي پيدا کنيم و مورد بررسي قرار دهيم موقعيت جغرافيايي ، نوع کار ، يا رژيم غذايي آنها ممکن است اين افراد را در معرض بيش از مقادير ميانگين از مواد شيميايي مورد نظر قرار داده باشد.
راههاي جلوگيري از آلودگي
اين نکته روشن است که احتمالا سلامتي و رفاه انسانها از راههاي ظريف اما موثري بوسيله غلظتهاي کم از مواد شيميايي در محيط زيست ما تحت تاثير قرار مي‌گيرد. از نظر تاريخي بطور ضمني يا به طور صريح اينطور فرض شده بود که مواد شيميايي منتشر شده در محيط زيست بوسيله طبيعت تحليل خواهند رفت. اما امروزه مي‌دانيم که چنين نيست. بسياري از مواد پليمري که امروزه در جامعه و صنعت توليد مي‌شوند قرنها قابل تجزيه و بازگشت به چرخه طبيعي نيستند.
راهبرد اوليه اين بود اغلب بوسيله جمع آوري و دور ريختن توده‌هاي زيادي از اين مواد ، پيش از اينکه در محيط زيست پخش شوند، از رها شدن آنها جلوگيري شود. پس از جمع آوري ، آنها را به صورت اجسام جامد درمي‌آورند و در زمينهاي باير مي‌ريزند. يک اشکال اين قبيل راهبردها اين است که آلاينده‌ها معمولا در اين فرآيند منهدم نمي‌شوند بلکه صرفا به صورت مطلوب‌تري درمي‌آيند يا اينکه در محيط متفاوتي رسوب داده مي‌شوند. راهبرد شيمي سبز که اکنون جاي راه حل بالا را مي‌گيرد، تجديد نظر در فرمول بندي راههايي است که در سنتز مواد شيميايي در درجه اول محصولات فرعي سمي توليد نشوند.
قلمروهاي شيمي زيست
موضوع شيمي محيط زيست هم شامل اجسام و فرآيندهاي طبيعي است که در يک محيط زيست پاکيزه حائز اهميتند و هم اينکه مسائل آلودگي قابل ملاحظه‌اي را که مبناي شيميايي دارند، دربرمي‌گيرد. اگر چه طبيعت اکثرا موضوعهاي مورد بحث به گونه‌اي است که بيش از يک محيط فيزيکي يا يک ترکيب را دربرمي‌گيرند، اما مطالب مورد بحث شيمي محيط زيست به اينگونه طبقه بندي کلي مي‌شوند:
* شيمي اتمسفر
* مواد شيميايي آلي سمي
* شيمي آب ، از جمله فلزات سنگين و نقش خاکها و رسوبها
* منابع سوخت و انرژي ، از جمله انرژي هسته‌اي
مسائل محيط زيستي بطور کلي ناشي از افزايش جمعيت دنياست افزون بر اين بسياري از مسائل زيست محيطي وجود دارند که مورد بحث شيمي محيط زيست نيستند، زيرا اين مسائل عمدتا منشا شيميايي ندارند.
منبع: http://atwis.com/خ