مقدمه

مي دانيم که به واسطه حرکت براوني ممکن است انرژي جنبشي بعضي از مولکولهايي که به سطح مايع مي رسند، به اندازه اي باشد که بتوانند از سطح مايع خارج و پراکنده شوند. اين فرآيند را تبخير سطحي مي گويند، اما اگر دما در فشار ثابت زياد شود. داخل ظرف نيز حبابهايي بخار تشکيل مي گردد.هنگامي که اين حبابها خارج شوند، مايع به جوش آمده است. شما در آزمايش فوق ، با فرآيند تبخير و عوامل موثر بر آن آشنا خواهيد شد.
براي آزمايش اول ، مقدار کمي اتر يا الکل در يک شيشه ساعتي ريخته و آن را در کفه سمت چپ ترازوي حساس قرار دهيد و در کفه سمت راست ، آن قدر وزنه بگذاريد تا تعادل برقرار گردد. حال مدتي صبر کنيد، به سهولت مشاهده خواهيد کرد که ، تعادل ترازو بر هم خورده است و کفه سمت چپ سبکتر مي شود. علت چيست؟ در آزمايش بعدي ، دو شيشه ساعتي مشابه را اختيار کنيد، در آنها با جرم مساوي ، يکي آب و ديگري اتر بريزيد و سپس هر يک از آنها را ، در يکي از کفه هاي ترازو قرار دهيد و ترازو را به حالت تعادل درآوريد. مدتي صبر کنيد، تعادل ترازو به هم مي خورد، کدام کف ترازو بالا مي رود؟

به عقيده شما علت چيست؟!

در آزمايش سوم ، در هر دو شيشه به ميزان مشخص و دقيقا مساوي ، اتر بريزيد، آنها را در کفه هاي ترازو قرار داده و در يکي از کفه ها ، يک کاغذ صافي مچاله شده قرار دهيد، و با کمک وزنه هاي کوچک ، ترازو را ، به حلات تعادل برسانيد.
پس از مدتي خواهيد ديد که باز هم تعادل به هم مي خورد، اين بار کدام کفه بالا مي رود؟! علت چيست؟!
پاسخ روشن است، آب و اتر در آزمايشهاي انجام شده تبخير مي شوند. همچنين ، سرعت تبخير آب و اتر و شرايط محيطي نيز ، موثرند و باعث تفاوت مي شوند. در آزمايش بعدي ، در يک بشر ، تا نيمه آب بريزيد و آن را روي توري و سه پايه بگذاريد و سپس دماسنجي را درون بشر قرار داده وچشمه گرمايي را به کار اندازيد تا آب گرم شود. حال به صورت متوالي وضع آب داخل بشر را بررسي کنيد. با بالارفتن دما ، ابتدا ، حبابهاي ريزي از سطح آب خارج مي شوند که عبارتند از هواي محلول در آب ، البته حبابهاي درشت تري که از ته ظرف به سمت بالا حرکت کرده و در وسط ظرف ناپديد مي شوند نيز وجود دارند.
اين حبابها مولکولهاي بخار آب هستند که ، مجتمع شده، به طرف بالا مي آيند. ولي وقتي به وسط ظرف مي رسند، چون آب ميان ظرف هنوز گرم نشده مجددا تبديل به مايع مي شوند. و در مرحله سوم نيز ، حبابهاي بخار از همه جاي ظرف به طرف بالا حرکت نموده، از سطح مايع خارج مي شوند، که در اين هنگام آب به دماي جوش رسيده است. شما مي توانيد در تمامي مراحل فوق ، دمايي را که دماسنج نمايش مي دهد، يادداشت کنيد. هنگامي که به مرحله جوش رسيديد دما ثابت مي ماند. اين دما را نقطه جوش در فشار محل آزمايش مي نامند. هر قدر که مقدار فشار در محل آزمايش بيشتر باشد. نقطه جوش بالاتر است. به هنگام جوش تمام انرژي گرمايي که به وسيله آب جذب مي شود، صرف تغيير حالت مايع به بخار مي گردد و دماي بخار با دماي آب جوش برابر است.
حال شما بايد به راحتي بدانيد که چرا ، غذاي درون زودپز زودتر پخته مي شود، و دستگاههاي خنک کننده، چگونه کار مي کنند؟!
منبع: http://atwis.com
/خ