ترمز ABS چيست؟

نگه داشتن خودرو در مواقع اضطراري کار بسيار سختي است. سيستم ضد بلوکه همانند يک سيستم عصبي در اين گونه موارد وارد عمل ميشه. در حقيقت در سطوح لغزنده رانندگان حرفه اي هم نمي توانند بدون ترمز ABS مثل رانندگان آماتور با ترمزهاي ABS خودروي خود را متوقف کنند. عملکرد ترمز ABS بسيار ساده است. وقتي شما روي يخ رانندگي ميکنيد اگر به آرامي ترمز کنيد بخوبي متوقف ميشويد. اگر ترمز شديد بگيريد ممکن است چندين متر ليز بخوريد ضمن اينکه کنترل خودرو از دستانتان خارج ميشود .ممکن است با خودرو هاي ديگر تصادف کنيد. يکي از روشهايي که رانندگان ماهر استفاده ميکنند اين است که وقتي ترمز را روي يخ فشار ميدهند مواظب اين هستند که چرخها قفل نکنند بمحض اينکه اين عمل اتفاق افتاد لحظه اي پا را از روي ترمز بر ميدارند. سيستم ABS اين کار را براي شما بطور اتوماتيک انجام ميدهد. در نتيجه زمان توقف کوتاه تر ميشود و ديگر اينکه در هنگام ترمز شما توانائي هدايت ماشين بوسيله فرمان خودرو را داريد سيستم ABS ترکيبي از سيستم هاي الکترونيکي و هيدروليکي است که مانع از قفل شدن چرخها مي شود .

اجزاي سيستم ترمز ABS

الف) واحد کنترل الکترونيکي يا ECU
ب ) واحد کنترل هيدروليکي يا HCU
پ ) پمپ
ت ) سيلندر اصلي
ه ) سلونوئيدها
د ) انبارها اکومولاتورها
ز ) سنسورهاي سرعت
ر ) ساير تجهيزات ورودي واحد
خ ) کنترل الکترونيکي

عملکرد

در هنگام گرفتن ترمز سنسورهاي هر چرخ تعداد دوران هر چرخ در دقيقه ( سرعت چرخشي چرخ) را به ECU منتقل مي کنند و اگر ECU تشخيص داد که دور يکي از چرخها از بقيه از حد مجاز کمتر باشد به سوپاپ سولنوئيد solenoid دستور باز شدن مي دهد که امر باعث افت فشار روغن در پمپ آن چرخ مي شود و در نتيجه نيروي ترمز در چرخ کمتر شده و چرخ از حالت قفل شدن رها مي شود. اين عمل تا هنگامي ادامه پيدا ي کند که دور چرخ مورد نظر با بقيه چرخ ها يکي شود.
به دليل پيچيدگي سيستم ، يک دستگاه تست خودکار« self-test » در هنگام روشن شدن موتور وضعيت را چک کرده و در صورت پيدا نشدن عيبي چراغ اخطار سيستم ضد قفل و چراغ ترمز ها خاموش مي شود. اگر يکي از اجزاء سيستم دچار اختلال شود چراغ هاي اخطار به سرعت روشن خواهند شد . اگر چراغ ضد قفل Anti-Lock روشن شود به اين معني است که يکي از اجزاء و اين سيستم خراب شده اند ولي خودرو توان ترمز را دارد.اگر هر دو چراغ اخطار « Anti-Lock و ترمز » روشن شوند يعني وضعيت بحراني و خودرو توان ترمز کردن خود را به طور کلي از دست داده است « يا خيلي کاهش يافته ».

اگر فقط چراغ اخطار ترمز روشن شود به اين معني است که قدرت ترمز خودرو کاهش يافته که اين امر مي تواند به دليل کاهش سطح سيال پمپ يا فرسودگي لنت ها brake pads باشد.

وسيله نقليه اي که مجهز به ترمز ضد قفل است پاي شما بايد بطور ثابت روي پدال ترمز باشد در اين حالت دستگاه ضد قفل ترمز را براي شما پمپ مي کند و شما مي توانيد با خيال راحت تري به رانندگي بپردازيد .
کار ويژه اين سيستم ضد قفل اين است که با فشاري متغيير بر سيستم ضد قفل به طور اتوماتيک بر روي هر چرخ وارد شده و به مدت بسيار کوتاهي چرخها را محصور کندو در حالتي که جاده تغيير حالت مي دهد ترمز با تغيير حالت هندسي جاده خود را تنظيم مي کند.بيشتر ماشينهاي جديد داراي سيستم ترمز ضد قفل استاندارد و اختياري هستند.تا در مکانهاي مختلف آب و هوائي ماشين شما و همچنين خودتان را در مقابل حوادث ناگهاني حفظ کند بر روي داشبورد چراغ زرد رنگي وجود دارد که در صورت فعال بودن ترمز ضد قفل روشن است.تفاوت وسايل نقليه داراي ترمز ضد قفل در اين است که اين سيستم بر هر چهار چرخ وسيله نقليه اثر ميگذارد و باعث محصور کردن چرخها و در مسير نگه داشتن اتومبيل ميگردد.

وقتي که ترمز ضد قفل فعال است شما ممکن است يک لرزش ناچيزي را در زير پدال ترمز احساس کنيد که نتيجه فعال بودن ترمز ضد قفل و پمپاژ کردن آن به پدال است و يک صداي وزوز ناچيزي هم شنيده مي شود.شايد اتومبيلهاي داراي ترمز ضد قفل سريع تر از بقيه اتومبيلها باشند ولي تفاوت عمده آن با وسايل ديگر در اين است که در موقع ترمز گرفتن وسيله نقليه را سريع تر و در زمان کوتاهي متوقف مي کند حتي در مکانهايي که سطحي يخ زده وليز دارند. پس اين سيستم با تعداد دفعات زياد با فاصله هاي کم بر روي چرخ تاثير ميگذارد.

تاريخچه تکامل ترمز ABS

ترمزهاي هيدروليك از سيستم‌هاي مطمئن‌ ترمز محسوب مي‌شود. اما اين سيستم در ابتدا داراي عيب‌هاي بزرگي بود. اگر هر گاه به دليلي، شكستگي جزئي در يكي از لوله‌هاي ترمزها به وجود مي‌آمد در اثر نشت مايع ترمز يا وارد شدن هوا در سيستم، تمام سيستم ترمز از حالت فعاليت خود بيرون آمده و خطرآفرين مي‌شد.
براي از ميان برداشتن اين عيب، خودروسازان و شركت‌هاي توليد‌كننده سيستم‌هاي ترمز مجبور به تقسيم كردن نيروي ترمز از طريق فشار هيدروليك به دو بخش شدند. يكي از اين بخش‌ها به چرخ‌هاي جلو و ديگري به بخش‌هاي عقب فشار وارد مي‌آورد طراحي و توليد اين سيستم جديد بسيار مثبت بود، ولي به نظر مي‌رسيد آنچنان از خطرات احتمالي آن نمي‌كاست، چرا كه در اين صورت ايجاد شكستگي در لوله‌هاي ترمز جلو و قفل يا بلوكه‌كردن چرخ‌هاي عقب، خودرو به شدت به دور خود چرخيده و از كنترل خارج مي‌شد.
اما سوئدي‌ها راه‌حل اين مشكل را پيدا كردند. كمپاني ( ساب SAAB ) ترمزهاي هيدروليك دو كاناله به صورت ضربدري را طراحي و توليد كرد به اين صورت كه چرخ سمت راست جلو به همراه چرخ‌سمت چپ عقب از يك كانال و چرخ سمت چپ جلو به همراه چرخ سمت راست عقب از كانال ديگر تغذيه مي‌شدند.
ولي كمپاني‌‌هاي خودروسازي ولوو و بي‌ام‌ و بر روي طرح نسبتا بهتري كار كردند به اين ترتيب كه با هر دو چرخ جلو هر كدام از يك كانال تغذيه مي‌شدند چرخ‌هاي عقب نيز از كانال مستقلي بهره مي‌بردند. در اين صورت در اثر بروز اشكال يا شكستگي در يكي از لوله‌هاي هيدروليك چرخ‌ها تنها همان چرخ بود كه قابليت ترمزگيري را از دست مي‌داد و در كنترل خودرو اشكال عمده‌‌اي پيش نمي‌آمد اما سيستم ترمز در خودروها نيز در دنيا به سرعت ديگر بخش‌ها رشد داشت و خوشبختانه در حال حاضر ترمزهاي سه و چهاركاناله ضد بلوكه ABS در بيشتر خودروها به صورت استاندارد وجود دارد.

ترمزگيري صحيح با ABS

در شرايط بحراني (مواجه شدن با موانع) فورا پدال كلاچ را گرفته و با تمام نيرو به طور مداوم روي پدال ترمز فشار دهيد.
در اين زمان ABS شروع به كار كرده و شما قادر خواهيد بود خودروي خود را در مسير دلخواه هدايت كرده و از برخورد با موانع جلوگيري كنيد.

دو قانون مهم هنگام ترمزگيري با سيستم ABS

1- فورا كلاچ را بگيريد و با تمام نيرو روي پدال ترمز به طور مداوم فشار دهيد.
2- با وجود ترمزگيري كامل، خودرو را در مسير دلخواه هدايت كنيد.

مزاياي سيستم ABS

سيستم ترمز مجهز به ABS قادر است وضعيت ايمن‌تري را براي خودرو ايجاد كند.
كاهش خط قرمز افزايش پايداري خودرو در جاده‌هاي لغزنده افزايش كنترل فرمان كاهش اثر شرايط متفاوت جاده بر روي لاستيك‌ها، كاهش‌ مقدار لرزش لاستيك و سيستم تعليق در ترمز و پايداري خودرو در جاده‌هاي ناهمگن به هنگام ترمز شديد از فوايد اين سيستم است.

نكات ايمني

با اين كه سيستم ABS داراي ايمني بالايي است، ولي وجود آن در خودرو نبايد باعث سرپيچي راننده از رعايت مقررات رانندگي به خصوص سرعت‌هاي غيرمجاز، رعايت نكردن فاصله ايمني و سرعت مناسب در پيچ‌ها شود.
به عبارت ديگر بهره‌مندي از سيستم‌هاي ايمني به معناي ناديده گرفتن ايمني نيست.
انجام تغييرات شخصي در خودرو (مثلا ترمز، بدنه‌ها و يا چرخ‌ها) مي‌تواند بر عملكرد سيستم ABS تاثير منفي بگذارد.
با وجود اين در حال حاضر سيستم ترمز ABS مطمئن‌‌ترين ترمزي است كه تكنولوژي آن در صنعت خودروي ما وارد شده است و شايد روزي شاهد باشيم كه با بالا رفتن تقاضاي عمومي براي خودروهاي مجهز به ترمز ABS اعمال فشار از سوي راهنمايي و رانندگي ديگر خودرويي بدون ترمز ABS توليد و عرضه نشود.

انواع سيستم هاي ترمز ABS

1) چهار کاناله:
براي هر چرخ يک سنسور سرعت و يک سوپاپ وجود دارد اين بهترين نوعABS است .
2) سه کاناله:
براي هر کدام از چرخهاي جلو يک سنسور و يک سوپاپ و براي دو چرخ عقب يک سنسور و يک سوپاپ وجود دارد که معمولا داخل اکسل عقب نصب ميشود در اين نوع ممکن است يکي از چرخهاي عقب قفل کند. مثلا در شرايطي که يک چرخ روي گازوئيل و چرخ ديگر روي زمين خشک است.
3) تک کاناله:
که براي دو چرخ عقب يک سنسور و يک سوپاپ وجود دارد.
شرکت هاي خودروسازي جهان از سيستم هاي ترمز ABS مختلفي بر روي خودروهايشان استفاده
مي کنند که اصولا کار و کليات سيستم هاي ABS را دارا مي باشد اما با هم فرق هاي دارند
الف) سيستم هاي بنديکس (ترمز ABS)
ب) سيستم هاي بوش (ترمز ABS)
پ) سيستم هاي کلسي – هايز (ترمز ABS)
ت) سيستم هاي دلفي- چيسيس (ترمز ABS)
ز) سيستم هاي نيپوندنسو و نيسين و سوميتوو (ترمز ABS)
ر) سيستم هاي توس (ترمز ABS)
د) سيستم هاي تويوتا (ترمز ABS)
منابع تحقيق :
http://irantamam.blogfa.com
http://www.mohammadonline20.blogfa.com
http://iranclubs.org
http://khodroha.com
http://forum.charnabsh.com
/خ