کانسار 2 طلاي ارغش:

در موقعيت"51´50°35 الي"23´51°35عرض جغرافيايي و "15´35°58 الي "58´35 °58 طول جغرافيايي و در 50 کيلومتري جنوب نيشابور قرار دارد. ارتباط با اين منطقه از طريق جاده اصلي نيشابور-کاشمر و جاده خاکي روستاي کاشمر انجام مي‌پذيرد.حداکثر دما در اين منطقه در حدود 40درحه سانتيگراد و حداقل دما زير صفر مي‌باشد .ميانگين دما در حدود 20_15 درجه سانتيگراد قرار دارد.ميانگين بارندگي ساليانه در حدود200 الي 300mm مي باشد .اين کانسار داراي سنگ ميزبان سيلتستون با سن کرتاسه _ پالئوسن،آندزي بازالتهاي بالشي(بخش عمده کانسار)، لاپيلي توف،آندزيت هاي پورفيري ، کنگلومراي اليگوسن، رسوبات دشت سيلابي و آبرفت ها است و از تعداد زيادي رگه سيليسي و کلسيتي تشکيل شده است.امتداد رگه ها N50E و N90E و شيب آنها 40 تا 85 درجه در جهت جنوب شرقي است .حداکثر طول رگه 300 متر و حداکثر ضخامت آن 5/1 متر است.و مقدار عيار آن بين 015/0 تا 3/13 گرم در تن متغير است.
مطالعات قبلي انجام شده:
1-نقشه 250،000: 1 زمين شناسي تربت حيدريه (چاپ شده توسط سازمان زمين شناسي )(واعظ پور ،علوي تهراني،بهروزي ،خلقي و همکاران1992)
2-گزارش عمليات اکتشافي چهار گوش 100،000: 1 نقشه کدکن توسط گروه سازمان زمين شناسي و شرکت اکتسافات ژِئوشيميايي استان جيانکسي جمهوري خلق چين در 1996-1992 .اين گزارش آنوماليهاي طلا و آنتيموان را نشان مي‌دهدکه همراه آرسنيک ،تنگستن، جيوه و سزيم است.4 آنومالي طلا (آنومالي 2،3 و کانه طلا 4 و زون کاني طلا 2) و اطراف روستاي ار غش ،آنتيموان يافت شده است.
3-اکتشافات نيمه تفضيلي ژئو شيميايي 20،000: 1 طلاي منطقه ارغش به سرپرستي کوثري و ،شمعانيان و باستاني که شامل محدوده ² km 185 است و ترسيم نقشه زمين شناسي 20،000: 1 که توسط سازمان زمين شناسي ايران صورت گرفت.
4-نقشه زمين شناسي 5،000: 1 و گزارش مربوط به آن (مساحتي برابر² kmکه توسط م. کيوانفر و آ. عسگري از سازمان زمين شناسي کشور در سال 1999 انجام شده است .چينه شناسي، ساختمان سنگ هاي آذرين دروني و آتشفشاني در منطقه بخصوص سنگ هاي آتشفشاني ، آذر آواري و کانه دايک هاي آلکالي طي اين عمليات شناسايي شده اند.اطلاعات ترکيب شيميايي کاني ها ، پتروشيمي ، پترولوژي و ديرينه زيستي نيز جمع آوري شده است.منشـاٌ و ژنز ماده معدني با توجه به تکتونيک صفحه اي بحث شده است. رگه هاي کاني ساز اصلي در آنوماليهاي 5،4،3،2،1 طلا و آنومالي آنتيموان با جزئيات نقشه برداري شده است. درجه کاني سازي رگه اصلي به طور دقيق مطالعه شده است.
5-نقشه زمين شناسي 100،000: 1 کدکن منتشر شده توسط سازمان زمين شناسي و اکتشاف معدني ايران
در اين کانسار 102 نمونه از 13 ترانشه برداشت شده است.

کانسار 3 ارغش:

در40 تا 50 کيلومتري جنوب نيشابور واقع شده است.

نمايي از سيستم سنگ شکن کارخانه ارغش
مطالعات صورت گرفته :
1- اکتشافات ژئوشيميايي در زون تکتونيکي _متالوژنيکي سمنان _تربت حيدريه (اکتشافات ژئوشيميايي و ژئوفيزيکي جيانگشي چين با همکاري سازمان زمين شناسي و اکتشافات معدني در سال 1373
2- تهيه نقشه زمين شناسي 5000: 1 (سازمان زمين شناسي در سال 1376 )شناسايي 5 محدوده طلادار (کانسارهاي 1 تا 5) و يک کانسار آنتيموان
3- طراحي و حفر تعدادي ترانشه و تهيه نقشه توپوگرافي 500: 1 در کانسار شماره3 (در سال 1378)
4- نقشه زمين شناسي 500: 1 و طراحي 14 گمانه اکتشافي روي کانسار 3 ،استخراج و استحصال حدود 2000 تن ماده معدني.
تهيه نقشه توپوگرافي و زمين شناسي در مقياس 500: 1، طراحي ترانشه و نمونه برداري در ساير کانسارها ،حفر 14 گمانه در اعماق 50 و 100 متر در کانسار 3 ، 1400 متر گمانه و برداشت 318 نمونه از بخش هاي کاني ساز ،داده هاي حاصل از استحصال 211/3 کيلوگرم طلا از 1200 تن ماده معدني .برآورد3/1378 کيلوگرم طلا و 338518 تن ماده معدني در سال 1379
5- 2000 متر حفاري در کانسارهاي 4،3،2،1 و استخراج 2000 تن ماده معدني ،از اين مقدار حفاري 600 متر آن به کانسار شماره 3 اختصاص داده شده است.(سالهاي 1380 و 1381)
واحدهاي زمين شناسي کانسار شماره 3:
1- واحد آندزيت و تراکي آندزيت شامل پيروکسن آندزيت ، ديوريت ، لاپيلي توف ، ريوليت پورفيري و ديوريت که عمده ترين سنگ ميزبا ن ماده معدني ميباشد.
2- آگلومراي خاکستري سبز، قهوه اي همراه با رگچه هاي کوارتز و کلسيت
3- لاپيلي توف هاي سبز خاکستري و قهوه اي
4- توف هاي کريستالين قهوه اي روشن
5- توف هاي برشي قهوه اي روشن
6- پيروکسن آندزيت صورتي تيره ،خاکستري تيره
7- ريوليت هاي پورفيري قهوه اي روشن ، زرد روشن
8- کنگلومراي اليگوسن
کانسار شماره 3 به شش زون تقسيم بندي شده است:
1-زون شماره:AuIII_ 1 اين زون به ضخامت 1000 متر مهمترين و بزرگترين زون به شمار مي‌رود عيار ماده معدني بيش از يک گرم در تن است.اين زون داراي سه بخش کاني سازي مي باشد:
1- بخش سيليسي_ليمونيتي که رگه کوارتز با بافت برشي که در بعضي نقاط با اکسيدهاي آهن آغشته است.
2- بخش اکسيدي که شامل ليمونيت،گوتيت و هماتيت که پر عيارترين قسمت رگه است .
3- بخش کائولينيتي که کم عيارترين بخش کانسار است.شيب رگه 55 تا 80 درجه به سمت شمال و شمال غرب است.
حداکثر عيار طلا مربوط به بخش هاي سيليسي و اکسيدي است.دامنه تغييرات عيار بين 1/0 تا 5/27 گرم در تن و عيار ميانگين 4- 5 گرم درتن است.ضخامت در بخش اول رگه 3/2 متر ، ماکزيمم ضخامت 43/6 متر و حداقل ضخامت 48/0 است و سنگ ميزبان آن گرانيت ،آندزيت آگلومراو ديوريت است.
2-زون شماره AuIII_ 2 :ضخامت اين زون 650 متر است که داراي عيار 1 گرم در تن مي‌باشد.اين زون به دو قسمت a و b تقسيم شده است که قسمت a داراي طول 330 متر و ضخامت 3 متر و سنگ ميزبان لاپيلي،توف ، آندزيت هاي سبز تيره و ديوريت مي‌باشد.قسمت b داراي طول 320 و ضخامت 5/4 متر مي باشدو عيار ماده معدني در اين قسمت12/3 و 25/2 گرم در تن است و داراي سنگ ميزبان لاپيلي ،توف و آندزيت است.شيب رگه 60 تا 80 درجه به سمت شمال شرق مي‌باشد.
3- زون شماره AuIII_3 : اين زون داراي ضخامت 800 متر مي باشد که داراي 8 رگه سيليسي و کلسيتي مي‌باشد.که شيب رگه ها بين 40 تا 85 درحه به سمت شمال غرب مي‌باشد.ضخامت متوسط رگه ها در حدود 5/1 متر مي‌باشد. حداکثر عيار آن 38/2 گرم در تن مي باشد.سنگ ميزبان اين زون گرانيت، آندزيت و لاپيلي توف مي‌باشد.
4- زون شماره AuIII_4 :ضخامت اين زون 1000متر مي‌باشدکه شامل رگه هاي سيليسي و کلسيتي مي‌باشد.ضخامت متوسط رگه 1 متر است و شيب رگه 40 تا 80 درجه به سمت شمال غرب مي‌باشد. حداکثر عيار آن در حدود 75/1 گرم در تن است.سنگ ميزبان آن گرانيت، آندزيت و لاپيلي توف مي‌باشد.
5- زون شماره AuIII_5 ضخامت اين زون 650 متر مي باشد.که شامل رگه کلسيتي و سيليسي است و ضخامت ميانگين رگه 1 متر مي باشد.حداکثر عيار آن 38/2 گرم درتن است .و سنگ ميزبان آن آندزيت و لاپيلي توف بوده است و همه رگه ها درآن به خوبي برونزد ندارند.
6- زون شماره AuIII_6 ضخامت اين زون 350 متر است و حداکثر ضخامت آن 2/1 متر بوده و داراي ضخامت ميانگين 7/0 تا 8/0متر است.درون سنگ ميزبان ديوريتي و آندزيت پورفيري رگه هاي سيليسي با حداکثر عيار 31/2 گرم در تن قرار دارد.
آلتراسيون در اين کانسار از نوع کائولن ،سريسيتي،آرژيليتي،سيليسي ،پروپيليتي،سرپانتيني و کلريتي مي‌باشد.
بدليل درزه ها و شکستگي هاي فراوان در منطقه سيالات هيدروترمال حاصل از تفريق ماگمايي که غني از مواد معدني بوده اندبه درون شکستگي هاي مذکور تزريق شده و ضمن تشکيل رگه هاي سيليسي و کلسيتي طلادار باعث دگرساني در سنگ هاي ميزبان شده‌اند که گاه ضخامتي درحدود چندين متر در حواشي رگه ها را شامل مي‌شوند که عمدتاً از نوع آلتراسيون ليمونيتي ، آلونيتي، سريسيتي و کائولينيتي مي‌باشد.
برداشت692 نمونه از 40 ترانشه و حفر 13 گمانه اکتشافي به ميزان 95/1335 متر و برداشت 318 نمونه .

کانسار 4 ارغش :

دسترسي به اين منطقه از طريق کلاته حسن و روستاي متروکه چشمه زرد ميسر مي‌باشد.سنگهاي ميزبان آن شامل لاتيت آندزيت و آمفيبول آندزيت، سنگ آهک، کنگلومراي ضخيم لايه ، واحد رسوبي آتشفشاني ،بازالت اسپيليتي ،کراتوفير،نهشته هاي سيلابي حاشيه رودخانه ها و آبرفتهاي جوان ، واحد نفوذي گابرو ، گابرو ديوريت ، دايک آندزيتي و ديابازي و سيل آندزيتي است .اين کانسار داراي رگه سيليسي _کلسيتي با روندN45W با شيب 60 تا 85 درجه جنوب غربي است .طول رگه 750 متر و و ضخامت آن 5/0 تا 5 متر مي‌باشد. در بخش هايي رگه بيرون زدگي ندارد.
کليه کارهاي انجام شده:
1- 40 ترانشه در کانسار شماره 3 و برداشت 692 نمونه از آنها.عيارگيري طلا، نقره ،جيوه، آرسنيک و آنتيموان.
2- نقشه توپوگرافي و زمين شناسي500: 1 از کانسارهاي 1،2،3،4،5 .
3- برداشت 102 نمونه از 9 ترانشه جهت آناليز طلا و چند عنصر ديگر .
4- حفر 13 ترانشه از کانسار 2 و برداشت 66 نمونه.
5- برداشت 81 نمونه از 11 ترانشه از کانسار شماره 4 .
6- حفر 12 ترانشه از کانسار شماره 5 و برداشت 140 نمونه از آنها.
7- حفر لاگينگ، 14 گمانه اکتشافي از کانسار شماره 3 و برداشت318 نمونه از آن .
8- استخراج حدود 2000 تن ماده معدني از کانسار شماره 3.
9- استحصال 211/3 کيلوگرم طلاي خالص از 1200 تن ماده معدني استخراج شده از کانسار شماره 3.
10- ساخت 4 عدد حوضچه (Leach) به ابعاد 15/1×7×6 متر و 4 عدد حوضچه استحصال به ابعاد80/1×5×3.
11- احداث ساختمان اداري و اتاق‌هاي کنترل ،کوره ذوب و ژنراتور.
12- نصب دستگاه سنگ شکن و کوره ذوب طلا.
13- راه اندازي آزمايشگاه صحرايي در محل معدن جهت اندازه گيري عيار طلا در ماده معدني و باطله بر جاي مانده از آن به منظور محاسبه درصد بازيابي.

محصول نهايي توليد شده طلاي ارغش
معدن کاري:
کانسنگ استخراج شده بعد از حمل از کارگاه استخراج به محل دپوي سنگ شکن، توسط دو عدد سنگ‌شکن فکي با ابعاد دهانه cm 40×70 و يک سنگ‌شکن چکشي خردايش گرديده که محصول نهايي با دانه‌بندي d80 در حدود 3-2 ميليمتر خواهد بود.
بعد از خردايش عمليات آماده سازي خوراک انجام مي‌گيرد و خوراک به کنار حوضچه منتقل مي‌گردد.
جهت عمليات استحصال طلا بروش Vat Leaching عدد حوضچه ليچ و آرامش ساخته شده است.
حوضچه ليچ به ابعاد 1.15× 7×6 با شيب 3% به يک طرف و حوضچه آرامش به ابعاد 1.8×5×3 با سطوحي غيرقابل نفوذ ساخته شده‌اند. کف حوضچه ليچ با يک سطح مشبک کاذب با استفاده از چوب و تخته و گوني پوشانده که ضخامتي در حدود 10 سانتيمتر را دارد. بعد از انتقال ماده معدني به داخل حوضچه ليچ که تقريباً ظرفيتي در حدود 45-40 تن را دارد، در داخل حوضچه آرامش نيز با افزودن مواد شيميايي مورد نياز (سيانيدسديم، مواد قليايي و اکسيدان) محلولي در حدود 15-12 ساخته خواهد شد و آنگاه محلول حاضر به داخل حوضچه ليچ بر روي ماده معدني پمپاژ مي‌گردد. بعد از چندين مرحله پمپاژ و تخليه، طلا از داخل کانسنگ وارد محلول مي شود (بصورت کمپلکس خطي سيانور)
جهت آزادسازي طلا از کمپلکس مربوطه، در داخل جعبه‌اي که از قبل طراحي شده مقداري فويل روي قرار داده مي‌شود آنگاه محلول باردار از داخل فويل روي عبور داده مي‌شود (دبي 15-10 ليتر در دقيقه) که اين مرحله نيز 7-5 روز بصورت سيکل بسته انجام خواهد گرفت. واکنش بين Au و Zn بصورت زير است :
بعد از اطمينان از ترسيب طلا، فويل‌هاي روي حاوي طلا جمع‌آوري و در اسيد سولفوريک غليظ 98% ليچ و بعد از فيلتراسيون لجن طلا آماده خشک کردن و ذوب خواهد بود.

سنگ شناسى

اين کانسار از توالى سنگهاى رسوبى ( شيل، مارن و سنگهاى کربناتى ) تشکيل شده است که حداکثر ضخامت سنگهاى کرتاسه تحتانى در ناحيه ايرانکوه، 800 متر مى باشد( زاهدى و 1976) و از واحد هاى زير تشکيل شده است:

آهک خاکسترى ضخيم لايه تا توده اى

اين واحد از نظر سنگ شناسى شامل آهک خاکسترى ضخيم لايه تا توده اى با فسيل اربيتولين و روديست دار است که سن آهک خاکسترى به احتمال قوى بارمين فوقانى مى باشد. بالاترين بخش اين واحد آهک خاکسترى ا ست که در مجاورت دولوميت قرار مى گيرد. اين واحد به عنوان ميزبان بخشى از کانسنگ کلاه دروازه، خانه گرگى و گود زندان داراى اهميت فراوانى مى باشد. اين بخش با توجه به مطالعات سنگ شناسى بر اساس تقسيم بندى دانهام (1962) وکستون بايواسپارايت بوده و از نظر بافت، ايديوپاتيک p ( تقسيم بندى Sibley, Gregg ، 1984) را تشکيل مى دهند.

دولوميت قرمز تا قهوه اى

بر اساس مطالعات ميکروسکوپى و سنگ شناسى اين واحد عمدتا از بلورهاى درشت و منظم دولوميت تشکيل مى شود که فضاى خالى ميان آنها، بعضا از کربنات روى پر شده است و هيدروکسد آهن هم در زمينه و همچنين فضاى خالى ميان آنها وجود دارد. واحد دولوميت زيرين و فوقانى طبق تقسيم بندى Gregg and Sibley( 1984) ايديوپاتيک C نيز در فضاى خالى ديده مى شوند.
دولوميت هاى زين اسبى که معرف دماهاى بين 50 تا 150 درجه سانتيگراد هستند و بافت گزنوتوپيک را تشکيل مى دهند در مقاطع نازک سنگها قابل مشاهده هستند.
روى واحد فوق را شيل و مارن سبز رنگ مى پوشاند که داراى آهک خاکسترى فسيل دار است. بزرگترين بيرون زدگى شيل در کوهپايه هاى پايين معدن گود زندان به طرف غرب و همچنين کانسار کلاه دروازه است.

تکتونيک

رشته کوه ايرانکوه از نظر ساختمانى دو تحول مهم تکتونيکى را پشت سر گذاشته است. پديده هاى ساختمانى ممتد در امتداد غرب – شمال غرب، ساختمان اصلى ناحيه را تشکيل مى دهند به طور کلى از نظر زمانى اين پديده ها بر پديد هاى با امتدا شمال شرق تا شرقى – غرى مقدم هستند. امتدا عمومى لايه ها، غرب – شمال غرب بوده و شيب عمومى به سمت جنوب غرب دارند. گسل هاى اصلى داراى جهت شمال غرب- جنوب شرق هستند. گسل هاى عرضى منطقه داراى جهت شمالى – جنوبى هستند.
پديده اتساع در کلاه دروازه به خوبى مشاهده مى شود. فضاهاى حاصل از اين فرآيند در سنگ هاى آهکى توسط کلسيت و در دولوميت ها با باريت پر شده اند و ساختى شبيه Pinch and Swell را تشکيل مى دهند. برشهاى مربوط به گسل ها که در ناحيه جنوبى ايرانکوه رخنمون دارند از نوع Chaotic بوده و به ابعاد مختلف از ميلى متر تا دسى متر ديده مى شوند و فضاى بين قطعات، توسط مواد معدنى باريت يا گالن پر شده است.
پديده کارستى شدن در ناحيه معدنى به طور وسيعى ديده مى شود که احتمالا در اثر پايينى و يا نفوذ سيالات گرمابى ساختمانهاى کارستى ايجاد و بعدا ماده معدنى در آنها راسب شده است. اين کارست ها توسط کربناتهاى روى و سرب نيز پر شده اند.

کانه زايى در کانسار کلاه دروازه

مطالعات روى زمين، نمونه هاى دستى، مقاطع نازک و صيقلى ارتباط مواد معدنى با سنگ درونگير را به صورت متقاطع نشان مى دهند. کانه زايى به فضاهاى باز محدود مى شود که اين فضاها بر اثر اعمال نيروهاى تکتونيکى با تخلخلهاى ثانوى حاصل از فرآيند دولوميتى شدن يا فضاهاى خالى اوليه مى باشد. کانى هاى اصلى کانسار شامل اسفالريت، اسميت زونيت، گالن و سروزيت مى باشند عمدتا کانى هاى باطله شامل دولوميت و باريت هستند. کانه زايى در معدن کلاه دروازه ديرزاد ( اپى ژنتيک) بوده و به ساختمانهاى زمين شناسى مناسب ( گسل کلاه دروازه و شکستگى هاى اطراف آن) و واحدهاى دولوميتى و اهک دولوميتى محدود مى شوند. رسوبگذارى کانه ها به شکل رگه اى، پرکننده حفرات و جانشينى هستند.

ژئوشيمى ايزوتوپى

براى تعيين منشاء سيالات کانه‌دار و چگونگى تشکيل اين گونه سيالات 40 نمونه سنگى از سنگهاى کربناتى انتخاب شد و جهت تعيين تفکيک ايزوتوپى عناصر کربن و اکسيژن به دانشگاه مک مستر کانادا ارسال گرديد که در آزمايشگاه نمونه‌ها را با دستگاه طيف‌سنج جرمى از نوع SIRA-10 و براساس استانداردهاى موجود مورد اندازه‌گيرى قرار دادند. قابل ذکر است که ترکيبات ايزوتوپى اکسيژن برحسب اختلاف نسبتهاى 18O/16O در ارتباط با استاندارد SMOW (استاندارد ميانگين آب اقيانوس) گزارش مى‌شوند (فار، 1370). مقادير ايزوتوپ‌هاى کربن که از تجزيه نمونه‌هاى مختلف بدست آمده است، منشاء دريايى را ‌نشان مى‌دهد، (Scholle, Arthure, 1980) مقادير سنگهاى کربناته با سن کرتاسه تحتانى را برابر 5/2+ تا 4+ در هزار مد نظر قرار مى‌دهند. ولى ترکيب ايزوتوپى اکسيژن، آنومالى حرارتى را نشان مى‌دهد که معرف ورود سيالات هيدروترمال است.
ترکيب ايزوتوپى اکسيژن در مقايسه با تغيير سنگهاى کربناته طى زمان زمين‌شناسى تفاوت دارد در حاليکه کربناتهاى هم سن، مقادير نسبت ايزوتوپى بين 0 تا 2- در هزار را نشان مى‌دهند. محدودة تغييرات سنگهاى کربناته کلاه دروازه بين 7- تا 12- در هزار است.مقادير نسبت ايزوتوپى اکسيژن( ) کانى‌ها، تابعى از ترکيب ايزوتوپى سيال مادر و دماى محيط زمان ته‌نشينى بوده‌اند (فار، 1370). ميزان نسبت ايزوتوپى اکسيژن ( ) دولوميت‌ها در مقايسه با سنگهاى آهکى کاهش يافته است که به علل زير بستگى دارد :
1ـ تبلور دوباره يا دولوميتى شدن توسط آب جوى
2ـ دولوميتى شدن توسط آب دريا در دماى بالاتر
3ـ دولوميتى شدن به خاطر تدفين
مقادير نسبت ايزوتوپى اکسيژن سيال در زمان کرتاسه، شبيه امروز بوده است. بنابراين بعيد به نظر مى‌رسد کاهش نسبت ايزوتوپى ( ) در دولوميت‌ها کاملاً به خاطر آب جوى باشد، چون آب جوى، منيزيم کافى براى دولوميتى کردن ندارد. اين پديده نمى‌تواند در دماى بالا هم باعث تغيير در نسبت ايزوتوپى اکسيژن( ) شود. به دليل وجود بافت گزنوتوپيک موجود در زمينه سنگ که دماى بيشتر از 50 درجه سانتيگراد را نشان مى‌دهند و همچنين به خاطر وجود دولوميتهاى زين اسبى، (که معرف دماى بين 50 تا 150 درجه سانتيگراد محلولها هستند، تغييرات نسبت ايزوتوپى اکسيژن( ) سنگ درونگير دولوميته در ستون چينه‌شناسى کلاه دروازه تنها با يک گراديان ژئوترمال غيرعادى جوابگو است.
در ازاى هر واحد در هزار (Permil) ايزوتوپ، اختلاف نسبت ايزوتوپى ( ) اختلاف دماى نزديک به 4 سانتى‌گراد لازم است و اختلاف درجه حرارت تشکيل در نمونه داراى کمترين مقدار نسبت ايزوتوپى اکسيژن ( ) و نمونه داراى بيشترين مقدار اکسيژن نزديک به 12 درجه سانتيگراد مى‌باشد. بنابراين اختلاف ضخامتى نزديک به 400 متر لازم است تا چنين اختلاف درجه حرارت توجيه شود.
لذا بايد فرض کنيم که ورود سيالات گرم به درون سيستم توسط يک سيستم فعال هيدروترمال صورت گرفته باشد. جايگزينى کربناتها و تشکيل دولوميت زين اسبى در مرحله کانه‌زايى مى‌تواند از نظر ايزوتوپى در همان سيال تحت شرايط حرارتى بالاتر رخ دهد. سيالات گرمى که باعث رسوب دولوميت زين اسبى شده‌اند سنگهاى آهکى قبلى را دولوميتى کرده‌اند بنابراين ترکيب ايزوتوپى مشابه دارند (Qing and Mountjoy, 1990). نزديکى به گسل کلاه دروازه و نيز گستردگى درزه‌ها و شکستگى‌ها، عبور جريان سيالات را ممکن مى‌سازد.
نتيجتا با توجه به اينکه اکثر کانه‌هاى معدنى در اين کانسار را محصولات اکسيدى سرب و روى تشکيل مى‌دهند احتمالاً مى‌توان انتظار داشت که اختلاط سيالات کانه‌ساز با آبهاى زيرزمينى (بالاى سطح ايستايى) غنى از اکسيژن باعث بوجود آمدن چنين حالتى شده‌اند (Barnes, 1979). سيالات کانه‌دار در منطقه احيايى با گوگرد احيايى ترکيب شده و کانه‌هاى سولفيدى نظير اسفالريت و گالن را تشکيل مى‌دهند و در منطقه اکسيدان فلزات پايه و باريم با آبهاى غنى از و ترکيب شده و گانه‌هاى کربناته و سولفاته نظير اسميت زونيت و باريت را تشکيل مى‌دهند. فضاهاى کارستى ناحيه و فضاهاى حاصل از فرآيند گسل خوردگى و اتساع، مکان مناسبى جهت تشکيل اين گونه کانى‌ها را ايجاد کرده است.
وجود کانى هاى سولفاته در کانسار که تجمع زيادى از باريت را در ناحيه معدنى باعث شده است و فراوانى مواد ارگانيک به صورت بيتومين و نيز وجود کانى هاى اکسيده و سولفيدى در ناحيه معدنى، مى توان يک مدل اختلاطى براى پيدايش کانسار دروازه در نظر گرفت.
مجموع خصوصيات فوق نشان مى دهد که کانسار کلاه دروازه در گروه کانسارهاى اپى ژنتيک روى و سرب با سنگ کربنات مشابه تيپ دره مى سى سى پى قرار مى گيرد.

منابع :

http://geoaria.blogfa.com/post-387.aspx
http://www.gsi.ir
http://daneshnameh.roshd.ir/
http://geomashhad.persiangig.com
http://forum.p30world.com
http://www.ngdir.com
http://www.talajavaher.net/
http://www.ngdir.ir
www.forum.p30world.com
http://www.mydocument.ir

مراجع :

[1] فار، گونتر (1370) اصول زمين‌شناسى ايزوتوپى، ترجمه بيژن اعتمادى، دانشگاه شيراز، صفحه 750.
[2] Barnes, H.L, Geochemistry of hydrothermal ore deposits, New York, John Wiley, PP. 198, (1979).
[3] Dunham, R.J, Classification of Carbonat Rocks According to Depositional Texture, AM. Assoc. petroleum Geologists Mem 1.P. 108-121, (1962).
[4] Garven, G. and Freeze, R.A, The role of Regional Ground Water flow in the formation of ore deposits in sedimentary basins. A Quantitive analysis, In: Zaray G, Ed, Proceedings of the second national association of hydrogeologists, Canadian PP. 59-68, (1982).
[5] Ghazban, F., Mcnutt, R.H, and Schwarzh. P: (1994), Genesis of Sediment-Hosted Zn-Pb-Ba deposits in Iran Kuh district, Esfahan Area, West-central Iran, Vol. 89, P: 1262-1274.
[6] Gregg, J.M. and Sibley, D.F. Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic texture. Journal of sedimentary petrology, 54; P: 908-931, (1984).
[7] Hutchison, R.W; Economic deposits and their tectonic settings, Macmillan, London, 365 P., (1983).
[8] Krauskopf, K.B; Introduction to geochemistry 2nd. Edition. McGrow-Hill. 617P., (1979).
[9] Land, L.S, The origin of massive dolomite. Journal of geological education, V. 33, P: 112-125,(1985).
[10] Qing, H. and Mountjoy, E, Larg scale fluid flow in middle devonian presquile barrier western canads sediments basin. Geology, V. 20, PP: 903-906, (1992). /س