پالسارها (ستاره‌هاي تپنده) ، ستاره‌هاي نوتروني دواري هستند که پرتو موج‌هاي راديويي را که شايد در زمين بصورت تپش دريافت شوند، منتشر مي‌کنند.
په ميزان تپش با ميزان دوران ستاره همخوان است. ستاره‌هاي تپنده داراي دور کند، تقريباً هر چهار ثانيه يکبار مي‌چرخند. ستارگان تپنده داراي دور تند، تقريباً 30 بار در ثانيه مي‌گردند.
پالسارهاي مزدوج که هر کدامشان در منظومه‌اي مداري در کنار ستاره‌اي همراه قرار دارد، تا هزار بار در ثانيه مي‌چرخند. برخي تپنده‌ها اشعه ايکس، نور مرئي و امواج راديويي منتشر مي‌کنند.
ستاره‌هاي تپنده (يا ضربان دار) گروه مشخصي از ستاره‌ها را مي‌سازند و در نمودار راسل نوار باريکي را در قسمتن فوقاني ناحيه‌اي که معمولا محل قرار گرغتن ستاره‌هاي سرد و رقيق است اشتغال مي‌کنند.
نظريه رياضي مربوط به ضربان کره گازي نخستين بار بوسيله ادينگتون بيان شده است.
دوره ضربان و تپش ستارگان گازي مانند کره‌هاي گازي با ازدياد حجم و جرم کوتاهتر مي‌شود. از نظريه ادينگتون چنان برمي‌آيد که دوره ضربان درست با ريشه دوم چگالي متوسط نسبت معکوس دارد. بدان سان که هر چه جرم ستاره کمتر باشد، ضربان آن کندتر مي‌شود.
و چون معلوم شده که در خانواده غول‌هاي سرخ، چگالي متوسط با زياد شدن جرم و نورانيت تنزل مي‌کند، چنان نتيجه مي‌گيريم که ستاره‌هاي سنگين‌تر و درخشنده‌تر بايد دوره ضربان طولاني‌تري داشته باشند.
سه گروه ستاره تپنده
ستاره‌هاي تپنده اين گونه ستاره‌ها را از روي دوره ضربانشان به سه گروه تقسيم کرد.
گروه اول: متغيرهاي کوتاه مدت که دوره نوسان نورانيت در اينها ميان شش ساعت و يک روز است.
گروه دوم: ستارگان معدودي نيز هستند که دوره ضربانشان ميان يک روز و يک هفته است، ولي عده بيشتر آنها است که براي يک ضربان کامل مدتي وقت ميان يک تا سه هفته صرف مي‌کنند. اين گروه مشتمل است بر خود ستاره معروف قيفاووس و ستارگاني که در اين گروه قرار دارند و معمولا به نام قيفاووسهاي متعارفي (يا هنجاري) ناميده مي‌شوند.
گروه سوم: اين گروه عده کثيري از ستاره‌هاي تپنده را شامل مي‌شود که دوره ضربان آنها حوالي يک سال است.
علت تپش
ضربان ستاره، نتيجه تصادفي است که ميان نيروهاي مولد انرژي هسته‌اي و نيروهاي مولد انرژي ثقلي در مرکز ستاره صورت مي‌گيرد. مقدار انرژي آزاد شده در فعل و انفعالات حرارتي هسته و مقدار انرژي آزاد شده در نتيجه انقباض ثقلي جرم کوکب تقريبا از لحاظ اندازه با يکديگر برابر است.
بنابراين مي‌توان گفت که در اين حالت ستارگان نمي‌دانند، از دو راه توليد انرژي، انتخاب کدام يک بهتر است و ميان اين دو امکان حالت نوساني دارند، ولي اين نظريه جالب توجه از راه‌ها و روش‌هاي ديگر نيز بايد تايي شود.
منبع:دانشنامه رشد/خ