ديدکلي
اثر پوکلز در برخي بلورها که فاقد يک مرکز تقارن‌اند، وجود دارد. به عبارت ديگر ، بلورها فاقد نقطه مرکزي هستند که از آن نقطه هر اتم مي‌تواند به داخل يک اتم مشابه بازتاب پيدا کند. 32 رده تقارن بلوري وجود دارد و از بين آنها 20 تا ممکن است اثر پوکلز را نشان دهند. ضمنا همين 20 رده پيزو الکتريک (عايق‌هايي که در درونشان ممان دوقطبي وجود دارد و براي خنثي کردن اين ممان دو قطبي‌ها ، در خلاف جهت ممان دو قطبي داخلي ، رويشان توزيع بار بوجود مي‌آيد) هستند. به اين ترتيب بسياري از بلورها و تمامي مايعات از نشان دادن اثر الکترونوري خطي مستثني هستند.
تاريخچه
نخستين بار فيزيکدان آلماني ، ((آلوين پوکلز|فرديش کارل آلوين پوکلز (Friedrich Card Alwin Pockels) در سال 1893_1272 اين پديده را در سطح وسيعي مورد مطالعه قرار داد. اين پديده يک اثر الکترونوري خطي است.
ساخت اتاقک پوکلز
براي ساختن اتاقک عملي پوکلز که به عنوان مدوله‌ساز عمل مي‌کرد، مي‌بايست تا سالهاي 1940 انتظار مي‌کشيدند، تا بلورهاي مناسب تکامل پيدا کنند. اصل عمل کننده براي چنين ابزاري بطور خلاصه تغيير الکتروني دو شکستي (دو ضريب شکست متفاوت به نام ضريب شکست غير عادي و عادي) توسط يک ميدان الکتريکي اعمال شده نظام يافته تامين مي‌شود. پس افت ولتاژ را مي‌توان بطور دلخواه تغيير داد و از آنجا حالت قطبش موج خطي فرودي را تغيير داد. بدين طريق دستگاه به عنوان يک مدوله ساز قطبش کار مي‌کند. دستگاههاي قديمي از آمونيوم دي‌هيدروژن فسفات يا ADP و پتاسيم دي‌هيدروژن فسفات به نام KDP ساخته شده‌اند، و هر دو هنوز هم در سطح وسيعي کاربرد دارند.
مشخصات اتاقک پوکلز
اتاقک پوکلز عبارت است از يک بلور مناسب فاقد تقارن مرکزي و سست يافته منفرد ، که در ميدان الکتريکي قابل کنترل غوطه‌ور است. در اين قبيل دستگاهها که نوعا در ولتاژهاي نسبتا پايين کار مي‌کنند، آنها خطي هستند. زمان پاسخ KDP خيلي کوتاه است، نوعا کمتر از 10 نانو ثانيه بوده و مي‌تواند يک باريکه نور را تا فرکانس هرتز مدوله کند. از آنجا که باريکه نور الکترودها را مي‌پيمايد، آنها را معمولا از روکش‌هاي اکسيد فلزي شفاف مانند ، غشاي فلزي نازک ، توريها يا حلقه‌ها مي‌سازند. خود بلور در غياب ميدان اعمال شده تک محور است و طوري ترازمندي مي‌شود که محور نوري آن در راستاي انتشار باريکه قرار گيرد.
کاربردها
اتاقک‌هاي پوکلز به عنوان بستاور بسيار سريع ، سوئيچ‌هاي Q براي ليزرها و جريان مستقيم براي مدوله کننده‌هاي نوري تا 30GHz بکار رفته‌اند. آنها همچنين در گستره وسعي از دستگاههاي الکترو نوري مانند شيوه هاي نماياندن پردازش داده‌ها بکار مي‌روند.
چشم انداز
بر سر پژوهش پيرامون بلورهاي الکترونوري تلاشهاي فراواني انجام شده است. گسترش اين مواد بطور پيوسته اسامي بيگانه‌اي را به تکنولوژي نامانوس جديد افزده است. از جمله اين اسامي مي‌توان به ليتيوم تانتالات ، روبيديوم دي‌هيدروژن فسفات ، ليتيوم نيوبات اشاره کرد.
منبع: دانشنامه رشد/خ