وزن و سرعت فرود هواپيماهاي غول پيكر امروزي بقدري بالاست كه ترمز هيدروليكي هواپيما به تنهايي توان متوقف كردن آن را در يك فاصله معين و كوتاه را ندارد پس بنابراين ما نيازمند ابزارهاي ديگري هستيم تا بلكه بتوانيم مقداري از سرعت هواپيما را قبل از برخورد چرخ‏ها به زمين بكاهيم.
وزن و سرعت فرود هواپيماهاي غول پيكر امروزي بقدري بالاست كه ترمز هيدروليكي هواپيما به تنهايي توان متوقف كردن آن را در يك فاصله معين و كوتاه را ندارد پس بنابراين ما نيازمند ابزارهاي ديگري هستيم تا بلكه بتوانيم مقداري از سرعت هواپيما را قبل از برخورد چرخ‏ها به زمين بكاهيم. يك وسيله ساده و در عين حال مفيد مي‏تواند اين باشد كه ما جريان هواي خروجي از موتور را عكس نمائيم وقتي كه ما اين كار را انجام مي‏دهيم علاوه براينكه ما مقداري از نيروي جلوبرندگي موتور را حذف كرده‏ايم در عين حال توانسته‏ايم مقداري شتاب در خلاف جهت سرعت به هواپيما بدهيم.
در اينجا دو روش كلي براي كاهش سرعـت نام برده مي‏شود :
1-Clamshell – type و 2- Bucket – type كه در نوع clam – shell type ما تنها از سيستم نيوماتيك براي كار استفاده مي‏كنيم و در نوع bucket – type ما هم هيدروليكي و هم نيوماتيكي عمل مي‏كنيم. نحوه كار بسيار ساده است به گونه‎‏اي كه توسط يك سيستم مكانيكي ساده يك منحرف كننده جريان هوا در برابر حفره شتاب دهنده قرار مي‏گيرد و جهت آن را به صورت مضاعف برمي‏گرداند. حال بايد اضافه كنم كه درپوش بازگشت هوا پوسته موتور را شكل مي‏دهد. و وقتي كه باز مي‏شود مي‏توان باعث اختلال در جرياناتي هوايي گذرا از آن بشود.
حال مي‏خواهيم به عنوان مثال سيستم كاهش سرعت يك هواپيماي مدرن مانند (A-340) را با هم بررسي كنيم. در هواپيماهاي قديمي فرامين كنترل پروازي بوسيله سيم و ميله صورت مي‏گرفته در صورتي كه در هواپيماهاي غول پيكر امروزي چنين كاري محال است. زيرا به عنوان مثال ما چندين تن نيرو براي حركت دادن شهپرها و ارابه فرود هواپيما نياز داريم و در ضمن ما براي انتقال نيرو به چند صدمتر آنطرف‎‏تر نمي‏توانيم از سيم و ميله استفاده نمائيم (بدليل افزايش وزن و افت مكانيكي) به عنوان مثال هواپيماي Airbus-340 نزديك به 80 متر طول دارد و 75 متر span دارد كه اين امر تنها به كمك سيستم هيدروليك مقدور مي‏باشد.
مدارهاي هيدروليكي:
هواپيما A-340 به يك مخزن روغن كه حاوي فشار 4.5 bar) يا (65 psi است مجهز شده‏اند. يك پمپ كه به موتور هواپيما متصل است اين روغن را در يك فشار بسيار بالا نزديك به 2975 psi) يا (205 bar به گردش در مي‏آورد. و با جرياني حدود 175 lit/min به اجزاي مختلف مي‏فرستد و با فشار پائين‏تري به مخزن باز مي‏گردد.
مسلماً در چنين هواپيمايي ما نمي‏توانيم تمام فعاليت‏هاي خود را به يك سيستم بسپاريم زيرا در صورت از دست دادن آن فاجعه به بار خواهد آمد. در واقع 3 مدار هيدروليكي مستقل كه هر كدام مخزن و پمپ مخصوص به خود را دارند تعبيه شده است.
Thrust Reverser
Thrust Reverser يك سيستم ترمزي است كه در پوسته موتور قرار گرفته و شامل سه قسمت است:
1- ورودي هوا 2- فن و دستگاه توليد نيروي جلو برندگي 3- Thrust Reverser
هواپيماهاي مدرن كه به موتور Turbo Fan مجهز هستند نيروي جلوبرندگي خود را از دو منبع مي‏گيرند. 1- گازهاي داغي كه از احتراق ناشي از سوخت حاصل مي‏گردد. 2- جريان هواي سردي كه توسط Fan (فن) توليد مي‎‏شود. هنگامي كه هواپيما مي‏نشيند جريان هواي متحرك مانند يك آبشار هوايي از كنار پوسته مركزي باز مي‏گردد و باعث كاهش سرعت مي‏شود (مانند شكل) در همان هنگام بالچه‏ها در مقابل جريان هواي پائين مي‏آيند و با پائين آمدن خود در مقابل پوسته موتور قرار مي‏گيرد جريان هواي بازگشت داده شده از موتور و همچنين جريان بالچه باعث كاهش سرعت و در نتيجه بهتر ترمز كردن هواپيما خواهد شد.
بررسي مكانيزم:
سيستم هيدروليكي كه كارخانه (messier – bugatti) براي هواپيماي A-340 تدارك ديده شامل شش actuator و دو up lock است. تا هنگاميكه هواپيما در حال پرواز است بخش كاهش سرعت قفل است و دو Pin كه هر كدام در دو طرف پوسته موتور قرار دارند بوسيله دو Up lock نگه داشته مي‏شوند وقتي خليان Reveser را فعال مي‏نمايد سيستم هيدروليك روغن را تحت فشار به جك عمل كننده مي‏فرستد و به پيستونهايي كه پوسته متحرك را حركت مي‏دهد نيرو وارد مي‏كند. وقتي سيستم ترمزي هواپيما وظيفه خود را انجام داد Pin خيلي سريع بسته مي‏شود و كلاهك آن مجدداً قفل مي‏شود. اين روند ممكن است آسان به نظر برسد ولي اين سيستم ملزم به روند و عمليات ريز و ظريف و فن‏آوري هوشمند است.
يك سيستم ايمني بسيار مهم و حياتي:
البته اين سيستم در حين پرواز نبايد عمل كند پس بنابراين ما بايد راهي پيدا كنيم كه در صورت اشتباه از اين شش بخش هيدروليكي چهار بخش آن داراي قفل داخلي است كه براي باز كردن آن بايد دستورات صحيح از دو رايانه مستقل دريافت كند كه وظيفه اين رايانه‏ها اين است كه از فرودگاه اطمينان حاصل مي‏كند. بنابراين اگر خلبان اشتباهاً در حين پرواز آن را فعال كرد سيستم فوق عمل نخواهد كرد.
اين سيستم يك سيستم مطمئن و عالي با احتمال خطاي ¬11در 000/000/1 است. براي هماهنگ بودن فعاليت ترمزي با مجبوريم كه تنها از يك مدار هيدروليكي استفاده كنيم زيرا در غير اينصورت هواپيما نمي‏تواند در يك خط صاف ترمز كند.
كاركرد استثنايي:
نزديك به 365 تن نيرو نياز است تا اينكه هواپيمايي با سرعت 300 بتواند ترمز كند. ترمزهاي اضطراري (RTO) هر كدام تا 8 تن نيرو را تحمل خواهند كرد كه اين مقدار نزديك به 3/1 تن براي هر actuator خواهد بود. پيستون پشت مخزن مجبور است تا 70 سانتي‏متر را در 2 ثانيه طي كند. بطور كلي تمام جك‏هاي عمل كننده بايد مثل هم كار كنند تا هواپيما در يك خط باقي بماند آنها حداكثر 2 ميلي‏متر در 70 سانتي متر اختلاف پيدا مي‏كنند.