آيا پاک کردن فايلها از کارت حافظه در حالي که كارت هنوز در دوربين شماست، موجب خراب شدن کارت حافظه شما ميشود؟
شايد مطالب متفاوتي در اين مورد مطالعه کرده باشيد، اما قصد داريم در اين مطلب قدري شما را از اين سردرگمي در اين زمينه نجات دهيم.
راههاي زيادي براي خراب شدن کارت حافظه وجود دارد که به هرکدام به طور خلاصه ميپردازيم. علاوه بر اين چگونگي اجتناب از اين مشکلات را نيز بررسي خواهيم كرد، اما در ابتدا خلاصهاي از کارتهاي حافظه و نحوه کارکرد آنها با دوربين و کامپيوتر را با هم بررسي ميكنيم.
کارتهاي حافظه -که فيلم ديجيتال نيز خوانده ميشوند- کارتهايي هستند که شما در دوربينتان جاي ميدهيد و در اندازهها و اشکال مختلفي يافت ميشوند.
هفت نوع کارت در حال حاضر در دوربينهاي ديجيتال به کار ميروند: کارتهاي فلش فشرده، کارتهاي حافظه هوشمند، کارتهاي چند رسانهاي، کارتهاي ديجيتال مطمئن(SD)، کارتهاي به غايت ديجيتال (XD)، حافظه الحاقي توليد سوني، و کارتهاي PCMCIA که کارتهاي پي سي نيز ناميده ميشوند و عموماً در لپتاپ به کار ميروند.
کارتهاي حافظه، دستگاههاي حافظه مطمئن نيز ناميده ميشوند و دليل اين نامگذاري اين است که آنها بر خلاف هارد ديسک کامپيوتر فاقد اجزاي متحرک هستند و به همين دليل خيلي كم خراب ميشوند.
در مهندسي الکترونيک مدرن، کارتهاي حافظه در ابتدا چيپهاي بيارزشي بودند که "فرار" خوانده ميشدند. به اين دليل که توانايي نگهداري اطلاعات را در حالتي که شارژ الکتريکي قطع نميشد، مانند رم در کامپيوترها، را نداشتند.
نمونه بعدي چيپها غير فرار بودند و اطلاعات توسط شرکت سازنده براي انجام امور معين در آنها قرار داده ميشد(همانند ROM). با پيشرفت تکنولوژي، کارتها توانايي پاک کردن و ذخيرهسازي مجدد را پيدا کردند.
البته اين کار فرايندي پر زحمت بود به اين دليل که چيپ ميبايست به شرکت سازنده برگردانده شود. کارتها توانايي اين را يافتند که با استفاده از يک شارژ الکتريکي پاک شوند که محتويات آنرا يکجا پاک ميکرد و البته اين فرايند، کند بود.
پيشرفت بعدي به کارتهاي حافظه کنوني ختم شد که ميتوانند اطلاعات را با سرعت و بهرهوري بسيار بالاتر ذخيرهسازي و حذف نمايند.
کارت حافظه متشكل از تعداد پيچيدهاي مدارهاي مجتمع و چيپ است، چيپهايي که تأمينکننده فضاي ذخيره اطلاعات در يک کارت حافظه هستند شامل شبکه توري شکل از سيمهاي بسيار ريز است كه اين سيمها که ضخامتشان از ضخامت موهاي انسان كمتر است و "نانو-واير" خوانده ميشوند.
اگر از بالا به اين شبکه نگاه کنيد آنها را همانند کاغذ گراف که در مدرسه استفاده ميکرديم ميبينيد. يک دروازه در محل تقاطع هر سيم افقي و عمودي وجود دارد که هر گاه شارژي بالاتر از يک ولتاژ معين به دروازه وارد شود، بسته شده و بسته مسي مانند که باينري 1 را توليد ميکند.
وقتي شارژ از ميزان معيني نزول کند، دروازه بسته ميشود، ارتباط قطع شده و کد باينري 0 توليد مي شود.
تمام اطلاعات که روي کارتها ذخيره ميشوند به کدهاي صفر و يک بيت تبديل ميشوند که امکان خوانده شدن آنها توسط يک کامپيوتر را ايجاد ميکند.
براي آنکه بدانيم چرا کارت حافظه خراب ميشود، نياز داريم که چگونگي کارکرد آنرا با دوربين ياد بگيريم.
دوربين شما در واقع کامپيوتر بسيار پيچيدهاياست که تنها هدفش برداشت و ذخيرهسازي نور است.
وقتي شما دکمه شاتر را فشار ميدهيد، شاتر باز ميشود، نور حسگر دوربين را تحريک کرده و کامپيوتر دوربينتان اين اطلاعات را در بافر خود قرار ميدهد.
بافر دوربين عملکرد رم در کامپيوتر را دارد و حافظه موقتياست که کامپيوتر دوربين ميتواند اطلاعات را تا زمان ذخيرهسازي در کارت حافظه، آنجا نگهداري کند.
در کامپيوتر خانگي شما، وقتي روي دکمه Save کليک ميکنيد، اطلاعات موجود در رم شما روي ديسک سخت ذخيره ميشود.
در دوربينها نيازي به اين کار نيست. دوربين به طور خودکار و پيوسته اطلاعات موجود در بافر يا بسته به ميزان بافر موجود، اجزاي ديگر دوربين و نرم افزار موجود در دوربينتان، ذخيرهسازي ميکند.
وقتي که بافر پر است دوربين بايد پيش از اينکه به شما اجازه برداشتن عکسهاي بيشتر را بدهد، تمامي اطلاعات موجود در بافر را روي کارت ذخيره کند.
در هر صورت اگر شما دوربين را پيش از اتمام ذخيرهسازي اطلاعات بافر در کارت حافظه خاموش کنيد، اطلاعات شما از بين خواهد رفت.
خدايا ،شما چه بافر بزرگي داريد!
بدون شک داشتن يک بافر بزرگ براي دوربين، امتياز مهمي محسوب ميشود.
دوربينهاي متداول امروزي ميتوانند بين يک تا سه فريم در ثانيه برداشت کنند که حداکثر براي هر نه فريم، دوربين بايد براي انتقال اطلاعات بافر به کارت حافظه متوقف شود.
دوربينهاي حرفهاي سطح بالاي SLR امروزي بافر کافي براي نگهداري چهل تصوير JPEG با کيفيت بالا يا بيست تصوير RAW را پيش از نياز به توقف براي انتقال آنها به کارت دارا هستند و از زماني که دوربين شروع به ذخيرهسازي اطلاعات بافر در کارت حافظه ميکند.
عکسبرداري با سرعتي بيش از ميزاني که دوربين شما قادر به مديريت آن است يک از دلايل اصلي خراب شدن کارت حافظه است.
سوال بعدي اين است که اطلاعات چگونه در کارت سازماندهي ميشود؟
همانند ديسک سخت کامپيوتر، کارت حافظه شما نيز يک جدول تخصيص فايل يا "FAT" دارد که ليستي از نشانگرهاست که به محل ذخيره اطلاعات معين اشاره ميکنند.
اين همانند جدولي از محتويات کارت شماست. اکثر کارتها داراي دو کپي از اين "FAT" هستند، هر دوي اين کپيها ميتوانند توسط کامپيوتر شما مورد استفاده قرار گيرند، اينجا يک اماي بزرگ وجود دارد، اکثر دوربينها تنها ميتوانند از کپي اول استفاده کنند.
اين بدان معناست که اگر کپي اول FAT خراب شود، دوربين شما قادر به يافتن اطلاعات روي کارت نخواهد بود.
علاوه بر FAT، يک رکورد راهانداز اصلي نيز وجود دارد که براي برپا کردن "هندسه" کارت حافظه استفاده ميشود.
پس از رکورد راهانداز اصلي، پوشه ريشهاي وجود دارد که قفسه قراردهي اطلاعات در کارت است. اين بخش شامل زير شاخههايياست که اطلاعات در آنها ذخيره ميشوند.
هر کدام از اين نواحي داراي اشارهگرهايي هستند به مکاني که اطلاعات ذخيره شده است. براي مثال وقتي دوربين شما اطلاعات را در کارت ذخيره ميکند نکتهاي در FAT اضافه ميشود که به دوربين يا کامپيوتر ميگويد رکورد راهانداز اصلي براي يافتن اطلاعات کجا قرار دارد.
آنگاه رکورد راهانداز اصلي دوربين يا کامپيوتر را به يک زيرشاخه راهنمايي کرده و به محل اطلاعات اصلي اشاره ميکند.
علت اينکه به تمامي اين نکات اشاره کرديم اين است که مشکلات اصلي که در کارتهاي حافظه يافت ميشوند ريشه در خرابي يک يا بيش از يکي از اين نواحي در کارت دارند.
حال که دانستيم چگونه کارت و دوربين به ارتباط متقابل ميپردازند و ريشه بيشتر مشکلات کارتها کجاست، اجازه بدهيد پنج كابوس را درباره کارتهاي حافظه مرور كنيم:
کارتهاي حافظه به گرما حساسند:
کارتهاي حافظه ميتوانند تغييرات بسيار سريع دما را تحمل کنند. قدرت تحمل آنها بين 25 - تا 75 درجه سانتيگراد است.
کارتهاي حافظه نياز به يک منبع ثابت الکتريکي براي حفظ اطلاعات دارند:
کارتها به گونهاي طراحي شدهاند که ميتوانند اطلاعات را در غياب منبع انرژي ذخيره کنند.
کارتها مستعد خرابي بر اثرافتادن هستند:
کارتها ميتوانند شوک حاصله معادل سقوط از ارتفاع تا ده فوتي را تحمل كنند.
اطلاعات پس از مدتي زايل ميشوند!!!!
کارت حافظه با تکنولوژي ذاتي تصحيح خطا ساخته شدهاست تا اين اطمينان را حاصل نمايد اطلاعات شما زايل يا نابود نميشود حتي پس از صد سال.
کارت اگر در معرض ميدان الکتريکي يا مغناطيسي قرار گيرد خراب يا پاک ميشود:
اطلاعات روي کارت بر اثر الکتريسيته يا مغناطيس خراب نميشود مگر آنکه بسيار قوي باشند. قرار دادن کارت در زير ماشينهاي اسکن فرودگاه کاملا عاري از ايراد است ولي قرار دادن كنار گوشي موبايل را نميتوانيم تضمين كنيم.
بيشتر كارتهاي حافظه آسيبديده نتيجه از دست رفتن اطلاعات هستند. با اين وجود، اگر آسيب نتيجه صدمه فيزيكي به خود كارت باشد، اطلاعات موجود بر روي كارت، هرگز قابل بازيافت نخواهد بود.
آسيب فيزيكي به كارتهاي مديا به ندرت رخ ميدهد، و از معدود مشكلاتي است كه مردم با كارتهايشان پيدا ميكنند.
شايعترين دلايل آسيب فيزيكي عبارتند از:
آسيبهاي الكتريكي حاصل از قرار گرفتن در معرض ميدانهاي مغناطيسي يا ولتاژهاي بالا؛
جريانهاي كوتاه، نتيجه قرار گرفتن طولاني در مجاورت آب يا رطوبت بالا؛
آسيب به مدارها، نتيجه قرار گرفتن در دماي بالا (بالاي 167 درجه فارنهايت/ 75 درجه سانتيگراد) يا سرما (زير 13- درجه فارنهايت/ 25- درجه سانتيگراد)؛
آسيبهاي فيزيكي حاصل از ضربه به كارت، مانند خم كردن آن (اين باعث ترك خوردن و شكستن چيپها و مدارها در داخل كارت ميشود.)
آسيب به يك چيپ خاص در داخل كارت به اسم كنترلكننده اطلاعات (Controller) كه ميانجي ارتباط ميان كارت و دوربين است.
اما مشكلات ناشي از از دست رفتن اطلاعات كاملاً شايع هستند، و به شدت موجب سرخوردگي و ناراحتي ميشوند.
كارتهاي فلش مديايي كه اطلاعات آنها از دست رفتهاست، يكي از علايم زير را نشان ميدهند:
كارت مديا در دوربين شما كار ميكند، ولي در كارتخوانِ متصل به رايانه شما كار نميكنند؛
وقتي سعي ميكنيد عكسها را بر روي السيدي يا رايانهتان ببينيد، كاراكترهاي "خراب" ظاهر ميشوند؛
گفته ميشود كه كارت پر است اما هيچ فايلي بر روي آن وجود ندارد؛
قرار دادن كارت در دوربين باعث ميشود كه دوربين هنگ كند؛
كارت درون دوربين يا كارتخوان كار نميكند، اما كارتهاي سازگار ديگر كار ميكنند؛
كارت قابل نوشتن يا پاك كردن نيست؛
وقتي كارت را وارد ميكنيد، كارتخوان به هم ميريزد يا متوقف ميشود، اما با كارتهاي سازگار ديگر كار ميكند؛
دوربين "خطاي كارت" نمايش ميدهد؛(Memory Error)
وقتي كارت را داخل دوربين يا كارتخوان قرار ميدهيد، دستگاه ميگويد كه كارت نياز به فرمت شدن دارد؛
دوربين نشان ميدهد كه نسبت به هميشه فضاي كمتري براي تصاوير داريد، در حاليكه هيچ عكسي بر روي كارت وجود ندارد ( كارت 512 مگابايت شما به طور معمول توانايي ذخيره 150 تصوير JPEG با كيفيت بالا را دارد، اما فضا براي تنها 96 عكس نشان داده ميشود، و اين در حالي است كه هيچ تصويري بر روي كارت وجود ندارد.)؛
وقتي يك ابزار ديسكي، مانند اسكنديسك، روي كارت استفاده ميكنيد، سكتورهاي خراب بر روي كارت نشان داده ميشوند؛
دوربين شما با قرار دادن كارت در آن، خاموش نميشود؛
وقتي كارت را فرمت ميكنيد، ظرفيت اشتباه اعلام ميكند.
چه چيزي موجب اين اختلالات ميشود؟
سؤال خوبي است. در اينجا به علل اصلي اختلال در فلش مديا اشاره ميكنيم:
خاموش كردن دوربين در حالي كه بافر همچنان در حال نوشتن بر روي فلش مديا است (اين احتمالاً اصليترين دليل خراب شدن فلش مديا است. )؛
خارج كردن مديا كارت از دوربين در حالي كه بافر همچنان در حال نوشتن بر روي كارت فلش مديا است (اين احتمالاً دومين دليل عمده خراب شدن فلش مديا است. )؛
خارج كردن فلش مديا از كارتخوان در حالي كه هنوز فايلهايي را از روي كارت بر روي رايانهتان بازشده داريد؛
خارج كردن فلش مديا از كارتخوان، در حالي كه آن هنوز در حال كپي كردن فايلهايي بر روي هارد درايو رايانه شماست يا چراغ فعال هنوز چشمك ميزند؛
بر روي مكينتاش – خارج كردن فلش مديا بدون آنكه اول علامت دوربين يا كارتخوان را حذف كنيد؛
بر روي ويندوز انتي، خارج كردن كارت بدون آنكه اول مبادلة ايمن را فعال كنيد؛
بر روي ويندوز ME ،2000، و XP، خارج كردن كارت بدون آنكه اول آن را متوقف كنيد؛
باز كردن، خارج كردن، پاك كردن، يا منتقل كردن فايلها بر روي كارت حافظهتان، در حالي كه با استفاده از يك تماس USB/ فايرواير به كارتخوان يا دوربين، كارت را به رايانهتان متصل كردهايد؛
استفاده از يك كارت حافظه موجود كه بدون آنكه اول در دوربين شما از نو فرمت شود، بارها مورد استفاده قرار گرفتهاست؛
فرمت دوباره كارت فلش مديا با استفاده از رايانه به جاي دوربين ( ابزار فرمت دوباره بر روي رايانهها پيچيدهتر از آنهايي هستند كه بر روي دوربين شما قرار دارند، و به همين دليل ميتوانند باعث ناسازگاري ميان كارت و دوربين شما شوند. )؛
ادامه دادن به گرفتن تعداد زيادي عكس، وقتي كه باتريهاي دوربين شما ضعيف يا در حال خالي شدن هستند؛
با يك كارت در كارتخوان متصل به رايانهتان، باز كردن كارت براي ديدن آنكه چه چيزي بر روي كارت است، و بعد خارج كردن آن و قرار دادن يك كارت ديگر، بدون آنكه كارت اول ابتدا به شكل مناسبي بسته و خارج شده باشد.
اما چگونه از خراب شدن فلش مدياي خود جلوگيري كنيد؟
قبل از همه عادتهاي كاري خوب در خود ايجاد كرده و احتياطهاي سادهاي را به انجام دهيد. اينجا فهرستي از كارهايي كه بايد براي مراقبت از كارتهايتان و جلوگيري از خراب شدنشان انجام دهيد، وجود دارد:
قبل از آنكه كارت فلش مديا را از دوربينتان خارج كنيد، چند لحظه منتظر شويد تا دوربين نوشتن اطلاعات از بافر روي كارت را تمام كند، و اگر دوربينتان چراغ فعال چشمكزن دارد، مطمئن شويد كه ديگر چشمك نميزند. ( اين احتمالاً ايدة خوبي است كه اول منتظر شويد دوربين نوشتن را تمام كند و بعد، قبل از خارج كردن كارت، دوربين را خاموش كنيد. )؛
قبل از آنكه دوربينتان را خاموش كنيد، چند لحظه صبر كنيد تا دوربين نوشتن اطلاعات از بافر بر روي كارت را خاتمه دهد، و چراغ چشمكزن فعال دوربين، اگر وجود دارد، از كار بيفتد؛ از ميزان پر بودن كارت خود آگاه باشيد و آن را عوض كنيد، يا اطلاعات روي آن را به رايانه، سيدي، يا هر ابزار ذخيرة ديگر منتقل كنيد، پيش از آنكه به عكاسي ادامه دهيد ( وقتي كارتها خيلي پر ميشوند، ميتوانند بر روي هِدِر كارت و FAT بنويسند، كه ميتوانند موجب شوند دوربين/رايانه نتواند اطلاعات را بر روي كارت پيدا كند. )؛
پس از آنكه عكسهايتان را به رايانه يا هر ابزار ذخيرة ديگري منتقل كرديد و از سلامت آنها مطمئن شديد، كارت خود را در داخل دوربين از نو فرمت كنيد. ( اين ايدة خوبي است كه پس از ريختن فايلهاي عكسهايتان از روي كارت به رايانه، با ثبت آنها بر روي يك سيدي/ ديويدي، نسخة پشتيباني از آنها تهيه كنيد. )؛
هميشه قبل از آنكه در طول روز براي عكاسي از خانه خارج شويد، باتريهاي تازه در دوربينتان بگذاريد – وقتي باتريهايتان ضعيف ميشوند، آنها را با باتريهاي نو عوض كنيد، به اين ترتيب، دوربينتان هميشه نيرو براي نوشتن اطلاعات از بافر بر روي فلش مديا خواهد داشت. ( وقتي نزديك خانه هستيد، هميشه يك سري باتري پشتيبان همراه داشته باشيد – وقتي به تعطيلات ميرويد، مطمئن باشيد حداقل دو سري باتري پشتيبان و شارژر آنها را همراه خود داريد. )؛
زمان فشردن دكمة شاتر، زمان كافي در نظر بگيريد، تا به دوربينتان اجازه دهيد بدون پر كردن بافر، اطلاعات را بر روي كارت بنويسد. ( به خصوصيات دوربينتان در دفترچة راهنماي آن نگاه كنيد تا بفهميد دوربينتان قادر به ثبت چند فريم در ثانيه است، و چند ثانيه زمان براي يك رديف عكاسي پيش از پر شدن بافر نياز دارد. )؛
كارتهاي فلش مدياي خود را از منابع الكتريكي قوي ( الكتريسيتة ساكن حاصل از راه رفتن بر روي فرش در زمستان ميتواند شارژ ولتاژيِ بسيار بالايي توليد كند و براي آسيب رساندن به يك كارت كافي باشد ) و ميدانهاي مغناطيسي قوي ( دستگاههاي اشعه ايكس و اسكنرهاي فرودگاهها بيخطر هستند، اما برخي از دستگاههاي اشعه ايكس قويتر تازه كه براي بازرسي بار مورد استفاده قرار ميگيرند، ميتوانند به كارتهاي شما آسيب برسانند – اگر شك داريد ياخيالتان ناراحت است، كارتهاي فلش مدياي خود را در هواپيما همراه خود داشته باشيد.)؛
فلش مدياي خود را تنها پس از آنكه ارتباط كارت با رايانهتان قطع، و چراغ فعال از چشمك زدن باز ايستاد، از كارتخوان خارج كنيد؛
اگر كارت تقريباً پر است، تا زمان كپي كردن عكسها بر روي رايانهتان صبر كرده و بعد، فايلها را ويرايش يا پاك كنيد. ( اگر پاك كردن يك يا دو عكس ضروري باشد، مهم نيست، اما بهتر آن است كه تا زمان انتقال كامل و ايمن فايلها به هارد رايانهتان، صبر كنيد )
اگر بيش از يك دوربين ديجيتال داريد، سعي كنيد كارتهاي هر كدام را از هم جدا نگهداريد. عكاسي با يك دوربين و بعد انتقال كارت آن به دوربين بعدي و عكاسي دوباره، ميتواند باعث خرابي كارت شود.
اكنون شما ميدانيد كه چه چيزهايي باعث خرابي كارتهاي فلش مديا ميشود، و چگونه ميتوانيد از آنها اجتناب كنيد. با اين همه، اگر كارتهاي شما با تمام مراقبتي كه به خرج ميدهيد خراب شوند، چه بايد بكنيد؟ پيش و بيش از همه، كارت خود را از نو فرمت نكنيد يا سعي نكنيد عكسها را پاك كنيد.
اگرچه، فرمت دوبارة كارتتان، اطلاعات را به شكل فيزيكي از ميان نخواهد برد، اما اطلاعات را بر روي FAT كارتها تغيير داده، و به اين ترتيب، يافتن اطلاعات بر روي كارت غيرممكن شده، و كارت، خالي خوانده ميشود ( اصطلاحاً، صفر شدن كارت گفته ميشود ).
بهترين راه براي بازيافت اطلاعات از يك كارت آسيبديده، استفاده از يكي از چندين برنامههاي نرمافزاريِ بازيافت اطلاعات است كه در بازار موجود هستند.
اين برنامهها ميتوانند تصاوير را از كارتهاي خراب و يا پاكشده، نجات دهند. بيشتر اين برنامهها ميتوانند اطلاعاتِ از دست رفته را از منبعي از ابزارهاي چندرسانهاي شامل اطلاعات از دوربينهاي ديجيتال، امپيتري پليرها، پيدياِيها و گوشيهاي تلفن همراه، بازيافت كنند.
بهعلاوه، بيشتر برنامههاي نجات، شامل تدابيري براي بازيافت اطلاعات كارتهاي كامپكت فلش ( نوع 2/1 )، ميكرودرايوهاي آيبياِم، اسمارت مديا كارتها، مولتي ـ مديا كارتها، سكيور ديجيتال كارتها، مموري استيكها، و ابزارهاي ذخيرهسازي ديگر همچون هارد ديسك درايوها، و ديسكهاي فلاپي هستند.
اگر كارتتان را از نو فرمت كنيد، معمولا اين برنامهها بر روي شان مؤثر نخواهند بود. بسياري از توليدكنندگان هم، نرمافزارهاي اختصاصياي دارند كه به كار بازيافت اطلاعات از كارتهاي همان توليدكننده ميآيد؛ بااينهمه، اگر كارت تازهاي از توليدكننده ديگري ميخريد، نميتوانيد نرمافزار بازيافت اطلاعات كارت قبليتان را براي كارت آسيبديدة جديد استفاده كنيد.
در اينجا فهرست تعدادي از بهترين نرمافزارهاي بازيافت اطلاعات را ميتوانيد مشاهده كنيد:
Data Rescue's PhotoRescue
PhotoOne Recovery
Zero Assumption Digital Image Recovery
Media Undelete
Digital PhotoRescue Professional
اكنون ميدانيد كه چگونه ميتوانيد از كارتهاي فلش مدياي خود مراقبت كنيد، اگر آسيب ديدند چه رفتاري پيش بگيريد، و چه نرمافزاري را به كار ببريد تا آنها را ترميم كنيد.
با اتخاذ رفتارهاي كاري مناسب و به خرج دادن كمي بردباري، براي زماني طولاني از آسيب در امان خواهيد بود. تنها كاري كه باقي مانده، پيش رفتن و گرفتن عكسهاي زيباست !
منبع: www.hamshahrionline.ir
/س