در زمان DOS و ويندوز نگارش 1 اطلاعات سيتمي در دو فايل مشهور به نامهاي CONFIG.SYS و AUTOEXEC.BAT ذخيره مي شدند. با ظهور ويندوز نگارش 2( که شايد شما اصلاً از ظهور آن با خبر نشده باشيد!) دو فايل جديد به دنيا آمدند که عبارت بودند ازSYSTEM.INI, WIN.INI . اين دو فايل که به آنها " فايلهاي شروع به کار اوليه" (initialization files) نيز گفته مي شد نيز همانند فايل هاي قديمي تر خود فايلهاي متني ساده اي بودند .
وظيفه WIN.INI ذخيره کردن اطلاعات پيکر بندي مربوط به ويندوز و برنامه هاي کاربردي تحت آن و وظيفه SYSTEM.INI ذخيره کردن اطلاعات مربوط به سخت افزار و پارامترهاي سيستمي بود. هيچ عجيب نبود که هر برنامه کاربردي براي خودش فايلهاي INI مخصوصي درست کند تا پارامترهاي تعريف شده توسط کاربران و يا خود آن برنامه را در آنها جاي دهد. در اين دوران دايرکتوري Windows پر از انواع و اقسام فايلهاي INI بود. اوضاع با ظهور ويندوز 0/3 از قبل هم بدتر شد.
ويندوز 0/3 نه تنها همان دو فايل WIN.INI وSYSTEM.INI قبلي را داشت بلکه چندين فايل INI جديد نيز براي Program Manager ( با نام PROGRAM.INI) و File Manager ( با نام WINFILE.INI) و Control Panel ( با نام CONTROL.INI) و غيره به آن اضافه شد. تا زمان ظهور ويندوز 1/3 خبري از رجيستري نبود. اما رجيستري ويندوز 1/3 نيز با ويندوز 98 بسيار متفاوت بود. رجيستري ويندوز 1/3 يک بانک اطلاعاتي( database) بود که از آن براي ثبت اطلاعات OLE ( لينک کردن و ادغام کردن اجسام) مربوط به برنامه هاي کاربردي استفاده مي شد.
در نهايت در Windows for Workgroups با اضافه شدن فايلهاي جديد مربوط به پيکر بندي( نظير PROTOCOL.INI) اوضاع از قبل هم بدتر شد. رجيستري به عصر فايلهاي INI پايان داد اين تعداد فايلهاي INI باعث سردرگمي کاربران و ناظران سيستم مي شد . از آنجاييکه اين فايلهاي INI فايلهايي متني (text) بودند که در دايرکتوري اصلي ويندوز قرار مي گرفتند همواره در معرض خطر بودند. احتمال زيادي وجود داشت که با زدن يک دکمه توسط يک نفر تازه کار اين فايلها حذف شوند . افراد کمي بودند که مي دانستند در کدام فايل INI کدام پارامترها ذخيره شده اند.
هيچ مکانيزمي براي کمک به شما دريافتن پارامترهاي مورد نيازتان در يک فايلINI بزرگ وجود نداشت و شيوه خطي "عنوان – و – پارامتر" نگهداري پارامترهاي پيچيده اي که با چندين فايل سرو کار داشتند را دشوار مي کرد. براي حل همه اين مشکلات طراحان ويندوز 95 تصميم گرفتند که در رجيستري ويندوز 95 يک تحول بزرگ بوجود آورند. آنها بويژه تصميم گرفتند که رجيستري را به يک بانک اطلاعات مرکزي تبديل کنند که همه پارامترهاي سيستم و برنامه هاي کاربردي را در خود جاي دهد. در ويندوز 98 هم رجيستري همچنان همان ساختار اوليه خود در ويندوز 95 را حفظ کرده است.
در زير بعضي از مزاياي اين رجيستري جديد ارائه شده اند:
فايلهاي رجيستري داراي ويژگيهاي :Hidden (پنهان)، System (سيستم) وRead-only ( فقط خواندني) هستند. بنابراين احتمال آنکه بطور تصادفي حذف شوند از بين رفته است. حتي اگر کاربري به طريقي اين فايلها را حذف کند باز هم ويندوز 98 کپي هاي پشتيباني از آنها درست کرده است که توسط آنها براحتي مي تواند فايلهاي رجيستري قبلي را بازگرداند.
رجيستري نه تنها مکاني براي ذخيره کردن پارامترهاي سخت افزاري و سيستم عامل است بلکه برنامه هاي کاربردي نيز مي توانند به جاي استفاده از فايلهاي INI جداگانه براي ذخيره کردن پارامترهاي خود، آزادانه از رجيستري براي اين کار استفاده کنند. اگر لازم باشد که يک ورودي رجيستري را مشاهده کرده يا تغيير دهيد مي توانيد از برنامه خدماتي Registry Editor استفاده کنيد.
اين برنامه همه بانک اطلاعات رجيستري را بصورت سلسله مراتب درختي نمايش مي دهد. در رجيستري ابزارهايي وجود دارند که شما را قادر مي سازند هر پارامتري را يافته و اطلاعات رجيستري را از راه دور درخواست کنيد. البته نمي توان گفت که رجيستري يک راه حل کامل است. بسياري از پارامترهاي آن کلاً مبهم هستند، رجيستري ساختاري دارد که شايد کسي آن را دوست نداشته باشد و نيز يافتن پارامترهاي مورد نظر اغلب بصورت سعي و خطا بايد انجام شود. اما با همه اينها اکثر اين مشکلات با اندکي تمرين وآشنا شدن بيشتر با رجيستري حل مي شوند.
فايلهاي پيکر بندي قديمي هنوز کار مي کنند اگر چه رجيستري همه کارهاي فايلهاي INI و شروع کار( startup) اوليه را انجام مي دهد اما همه وظيفه پيکر بندي را به تنهايي بر دوش نمي کشد. ويندوز 98 هنوز هم فايلهاي WIN.INI و SYSTEM.ini را مي شناسد و با آنها کار مي کند تا بتواند سازگاري خود با برنامه هاي قديمي 16 بيتي، که فقط مي توانند اطلاعات پيکربندي خود را از اين فايلها بدست آورند، کار کند.
علاوه بر اين اگر سخت افزاري از سيستم شما به درايورهاي کار کننده در مود حقيقي نياز داشته باشد يا چنانچه يک برنامه کاربردي خاص به پارامترهاي ويژه اي که تحت DOS بايد تعيين شوند احتياج داشته باشد شما هنوز هم به فايلهاي CONFIG.SYS وAUTOEXEC.BAT نياز خواهيد داشت. ( مثلاً يک برنامه ممکن است به متغيرهاي محيطي يا دستور PATH نياز داشته باشد.) البته برنامه هاي 16 بيتي نيز هنوز مي توانند فايلهاي INI شخصي خودشان را داشته باشند.
ويرايش رجيستري برنامه ويرايشگر رجيستري (REGEDIT.EXE) که در نسخه هاي مختلف ويندوز قرار دارد (که از طريق منوي Start قابل دسترسي است) شما را قادر به مشاهده اطلاعات ، انجام جستجو و در نهايت امکان ويرايش مطالب به شکل مورد نظرتان را در رجيستري فراهم مي کند .براي اجراي اين برنامه چندين شيوه مختلف وجود دارد ، اما ساده ترين آنها تايپ عبارت "regedit" در پنجره Run که از طريق منوي Start در دسترس شما قرار دارد ، مي باشد. البته درصورتي که شما نرم افزار Registry Editor را در سيستم خود نصب کرده باشيد ، با تايپ دستور regedit شکل ديگر از اين برنامه (REGEDT32.EXE) که مي توان در نسخه هاي 2000 و NT از آنها استفاده کرد ( که در واقع داراي برخي ويژگي هاي اضافي است که در نسخه هاي استاندارد قرار ندارد از جمله :
توانايي مشاهده و تغيير مجوزهاي امنيتي و نيز امکان ايجاد و تغيير در مقادير رشته هاي REG_EXPAND_SZ & REG_MULTI_SZ.
ايجاد يک کليد ميانبر براي دسترسي سريع و آسان به اين برنامه اين کار به سادگي و از طريق راست کليک کردن در يک محيط خالي صفحه Desktop ، انتخاب گزينه Shortcut و در نهايت تايپ عبارت "regedit.exe" در کادر پنجره Command line و انتخاب گزينه Next ، وارد کردن يک نام آشنا و قابل شناسايي همانند Registry Editor و در نهايت کليک کردن گزينه Finish امکان پذير مي باشد.
در اين مرحله بر روي صفحه desktop شما يک ميانبر ايجاد شده و مي توانيد با دوبار کليک سريع بر روي آن برنامه Regedit را فعال کنيد. استفاده از Regedit براي ايجاد تغييرات در رجيستري اولين باري که اقدام به اجراي اين برنامه مي کنيد توجه داشته باشيد که در سمت چپ اين برنامه يک منوي درختي از پوشه ها قرار گرفته است و در سمت راست نيز مفاهيم ( مقادير) پوشه انتخاب شده شما قرار دارد.
درست همانند Windows explorer ، شاخه مورد نظر خود را انتخاب کرده و با کليک کردن علامت + و يا دوبار کليک سريع بر روي پوشه مربوطه آن را توسعه دهيد.براي مشاهده مفاهيم يک کليد (پوشه ) فقط کافي است کليد مربوطه را يک بار کليک نمائيد و مقادير آن را در پنجره سمت راست مشاهده کنيد .
براي افزودن يک کليد و يا يک مقدار جديد مي توانيد از منوي Edit گزينه New را انتخاب کنيد. براي تغيير نام دادن يک مقدار و نيز اغلب کليد ها مي توان از همان ترتيبي که براي تغيير نام ساير آبجکت ها استفاده مي شود ، بهره برد. ( آبجکت مربوطه را راست کليک کنيد و گزينه Rename را انتخاب کنيد و يا به آهستگي آبجکت را کليک و يا بعد از انتخاب آن کليد F2 را فشار دهيد . براي حذف هر يک از مقادير نيز مي توانيد آبجکت را انتخاب کرده و سپس کليد Delete را فشار دهيد . کرده و و يا دکمه سمت راست ماوس را برگزيده و و به مقاديري که در منوي زمينه ليست خواهند شد دقت کنيد.
توجه داشته باشيد که گرفتن يک نسخه پشتيبان از رجيستري قبل از انجام هر تغييري در آن يکي از قابل اعتماد ترين روش هاست .در غير اين صورت ممکن است گاهي حتي به دليل اعمال تغييرات مجبور به نصب مجدد ويندوز در سيستم خود شويد. مطمئنا انجام چنين کاري بهتر از تاسف خوردن و پشيمان شدن است.
* ارسال مقاله توسط عضو محترم سايت با نام کاربري : mohsen_nasseh