بازيافت کاغذ

چوب محصول جنگل است و جنگل وديعه خداوند به طبيعت که بشربايد در حفظ و حراست آن بکوشد و جنگلها به عنوان منابع تجديدشونده مورد توجه هستند . امروزه در جهان نياز هر جامعه به چوب براساس درجه رشدي مي باشد که آن جامعه بدان رسيده است براي کشورهايي که رشد نيافته اند چوب فقط به معناي سوخت و صنايع چوبي و تزئينات استفاده مي شود.

کاغذ پنجمين صنعت بزرگ مصرف کننده انرژي در دنيا است که به ازاي هر تن محصول ،انرژي بيشتري نسبت به يک تن محصول صنايع استيل و آهن مصرف مي کند. همچنين اين صنعت در دنيا نسبت به صنايع ديگر آب بيشتري به ازاي هر تن محصول مصرف مي کند و سطح بالايي از آلودگي آب و هوا را به وجود مي آورد . براساس آمار به دست آمده در کشورهاي صنعتي هر شخصي به طورمتوسط يکسال 164 کيلوگرم کاغذ و در کشورهاي در حال توسعه به طور متوسط 18 کيلوگرم کاغذ در سال استفاده مي کند.
براي توليد هر تن کاغذ بايد 17 اصله درخت را قطع کنيم که هر درخت به طور متوسط قادر است سالانه 6 کيلوگرم دي اکسيد کربن را به اکسيژن تبديل کند.امروزه بهترين راه براي اينکه از نابود شدن جنگل ها براي توليد کاغذ جلوگيري شود بازيافت کاغذ است ،کاغذهاي باطله اعم از کاغذهاي تحرير سفيد ،کاغذ روزنامه ،دفتر مشق،کاغذ دستگاه تکثير ،مجله و مقوا ...براي بازيافت مناسب هستند.
بازيافت کاغذ علاوه بر سود آور بودن باعث مي شود آلودگي آب تا35درصد ،آلودگي هوا تا 74 درصد مصرف انرژي 24 الي 54 در صد کاهش يابد
ژاپن نيمي از 30 ميليون تن کاغذ مصرفيش را به روشهاي مختلف از زباله شهري جدا کرده و از در آمد حاصل از آن سالانه 2 ميليارد دلار به هزينه جمع آوري و دفع زباله هاي خويش کمک مي کند . به گزارش روابط عمومي ناحيه سبز تهران ،درحاليکه در تهران روزانه 7هزار تن زباله به محل دفن زباله کهريزک منتقل ميشود که 10 %از کل زباله ها راکاغذ تشکيل مي دهد که روزانه 700تن کاغذ همراه با زباله در اين مرکز دفن مي شود 700تن کاغذ برابر با قطع سه هکتار جنگل در روز است واين فاجعه اي خوفناک است.
كاغدهاي بازيافت به اندازه كاغذهاي معمولي مهم هستند. كمپاني ها كاغذسازي هميشه سودهاي اقتصادي و محيطي بازيافت را شناسايي و در نظر مي گيرند. در سال هاي اخير بازيافت كاغذ براي همه به عنوان راهي براي كمك به حفظ محيط زيست و استفاده مجدد از منابع و بقاي مناطق دفن زباله مي باشد.
امروزه، 520 كارخانه كاغذ و مقواسازي در امريكا كاغذهاي جدا شده را بازيافت مي كنند. امروزه كاغذهاي جدا شده، يك سوم فيبر كارخانه هاي امريكا را تشكيل مي دهد. شهروندان امريكا 50% كاغذهاي استفاده شده خود را جدا مي كنند. در آمريكا بيشتر كاغذها بازيافت مي شوند تا اينكه دفن شوند. در امريكا كاغذ بالغ بر دو سوم مواد بسته بندي بيشتر از شيشه، فلز، پلاستيك و ... براي بازيافت جدا مي شود.

كاغذ چگونه بازيافت مي‌شود؟
جداسازي

براي بازيافت موفق نياز به بازيابي تميز كاغذ مي‌باشد. پس شما بايد كاغذهاي خود را دور از آلودگي‌هايي مثل غذا، پلاستيك، فلزات و ديگر زباله ها، كه بازيافت كاغذ را مشكل مي كند نگهداري كنيد. كاغذهاي آلوده كه قابل بازيافت نمي‌باشند بايد به كود تبديل شوند يا براي توليد انرژي سوزانده شوند يا در زير خاك دفن شوند. مركز بازيافت معمولا از مصرف كنندگان تقاضا مي كند كه كاغذهاي خود را بر حسب درجه يا نوع كاغذ جدا كنند. مركز بازيافت شهر مي تواند به شما بگويد كه چگونه اين نوع و درجه در جامعه شما تعريف مي‌شود.

جمع آوري و حمل كردن

شما ممكن است كاغذهاي جداشده خود را به مركز بازيافت محل خود تحويل دهيد يا در Recycle bin (سطل هاي بزرگي كه به منظور بازيافت در سطح شهرها تعبيه شده‌اند) بريزيد. اغلب فروشندگان كاغذ يا مركز بازيافت كاغذهايي كه شما در منزل جداسازي كرده‌ايد را جمع آوري مي كنند. در مركز بازيافت، كاغذهاي جمع آوري شده در بسته هاي تنگي پيچيده مي شوند و از آنجا به كارخانه هاي كاغذسازي فرستاده مي شوند كه در آنجا به كاغذهاي جديد تبديل مي شوند.

انبارداري و ذخيره‌سازي

كارگران كارخانه كاغذسازي، كاميون حاوي كاغذها را تخليه كرده و آن ها را به داخل انبار مي فرستند و تا زمان لازم كاغذها در آنجا مي مانندو درجات مختلفي از كاغذ مثل روزنامه ها يا جعبه ها به طور جداگانه نگهداري مي شوند؛ براي اينكه در كارخانه كاغذسازي درجات مختلفي از كاغذ را براي توليد انواع مختلف محصولات استفاده مي شود. هنگامي كه كارخانه آماده استفاده از كاغذ شد، كاغذها توسط ماشين ها باربري چنگك دار (Forklift) از انبار به نوار نقاله هاي بزرگي برده مي شوند.

چه چيزي مي توان از كاغذهاي بازيابي شده به دست آورد؟

بيشتر كاغذهاي جدا شده مجددا به كاغذ يا مقوا تبديل مي شود. با كمي استثنا قائل شدن كاغذهاي به دست آمده با همان كيفيت كاغذهاي قبلي مي باشند. به طور مثال از جعبه ها براي بازيافت جعبه استفاده مي شود.كاغذهاي نوشته و چاپ شده هنگامي كه بازيافت مي‌شوند از آنها براي كاغذهاي كپي استفاده مي شود. كاغذهاي جدا شده مي توانند براي توليد مواد ديگر نيز استفاده شوند. به طور مثال خمير كاغذ بازيافت شده براي كارتون هاي تخم مرغ يا جعبه هاي ميوه استفاده شوند. از كاغذهاي بازيافت شده مي توان به عنوان سوخت، عايق كردن ديوارها و سقف، پركننده رنگ و يا پوشش استفاده كرد.

آيا مي دانستيد كه اولين قطعه كاغذ از مواد بازيافت شده به دست آمده است؟

در حدود 200 سال قبل از ميلاد مسيح، چيني ها از تور ماهيگيري براي ساخت اولين قطعه كاغذ استفاده كردند.

دوباره خمير كردن و غربال كردن

كاغذها از طريق نوار نقاله به يك ظرف بزرگ به نام pulper كه حاوي مواد شيميايي و آب است فرستاده مي شوند. pulper كاغذها را به قطعات كوچك ريز مي كند. با گرما دادن به اين مخلوط قطعات ريز كاغذ سريعا به سلولز تجزيه مي شوند كه فيبر (مواد آلي گياهي) خوانده مي‌شود. در نهايت، كاغذ به مخلوط غليظ و نرمي كه pulp ناميده مي‌شود تبديل مي شود. pulp از داخل ظرفي كه داراي سوراخ هاي گوناگوني مي‌باشد عبور داده مي‌شود. غربال كننده (Screen) ذرات ريز آلودگي و قطرات كوچك چسب را غربال مي كند. به اين فرآيند Screening گفته مي‌شود.

پاك سازي

كارخانجات همچنين pulp را توسط گردش دور سيلندر مخروطي شكل تميز مي كنند. آلودگي هاي سنگين به خارج از مخروط پرتاب مي شوند و به انتهاي سيلندر سقوط مي كنند. آلودگي هاي سبكتر در مركز مخروط جمع مي شوند و از بين مي روند. به اين پروسه Cleaning مي‌گويند.

Deinking

گاهي اوقات pulp بايد دستخوش فرايند شستشوي Pulp، (فرايند pulp laundering) قرار بگيرد. كار اين مرحله پاك كردن جوهرهاي نوشته شده، چسب هاي باقيمانده و مواد چسبناك مي باشد. كارخانه هاي كاغذسازي معمولا از دو مرحله deinking متصل به هم استفاده مي كنند. ذرات كوچك جوهر طي مرحله‌اي كه Washing ناميده مي شود از pulp شسته ميشود. ذرات بزرگتر و چسب ها توسط حباب هاي هوا طي فرآيندي كه Flotation ناميده مي‌شود از pulp جدا مي‌شوند. د ر طي اين فرآيند pulp به عنوان خوراك به ظرف بزرگي كه Flotation Cell ناميده مي‌شود وارد شده و در اين ظرف هوا و مواد شيميايي صابوني شكل كه Surfactants ناميده مي‌شوند به pulp تزريق مي‌شوند. Surfactant باعث مي‌شود كه جوهر و چسب از pulp جدا شود و به حباب‌هاي هوا بچسبند و در سطح شناور شوند. حباب هاي هوا آغشته به جوهر در سطح مخلوط توليد كف مي‌كنند و از سطح مخلوط پاك مي‌شوند.

پالايش كردن و رنگبري

در طي پالايش به pulp ضربه‌هاي متعددي وارد مي‌شود تا فيبرهاي بازيافت شده پف كند و آن ها براي توليد كاغذ ايده‌آل شوند. اگر pulp شامل تكه هاي بزرگ فيبر باشد، فرآيند پالايش آن ها را از هم جدا مي كند. اگر كاغذ به دست آمده داراي رنگ باشد، مواد شيميايي رنگ بر، رنگ آن را از بين مي‌برد. سپس اگر نياز به توليد كاغذ سفيد باشد براي روشن تر كردن و سفيد كردن كاغذ به آن ها آب اكسيژنه (hydrogen peroxide)، دي‌اكسيد كلرين (chlorine dioxide) و يا اكسيژن داده مي شود؛ به اين فرآيند Bleaching گفته مي‌شود. اگر نياز به كاغذ قهوه‌اي مثل دستمال كاغذي باشد نياز به اين برآيند نخواهد بود.

بازيافت کاغذ در ايران

بازيافت کاغذ بر خلاف مفهوم کنوني که با فرآيندهاي شيميايي و پردازش کارخانه اي تعريف مي شود، از دير باز به صورت سنتي و استفاده محدود وجود داشته است. سهولت خمير کردن کاغذهاي باطله و شکل دهي مجدد به آنها همواره سبب مي شده که مردم براي مصارف خود به اين کار روي آورند. جلدهاي زرکوب رايج در دوره هاي پيش و پس از اسلام از مقواهايي ساخته مي شد که از خمير کردن دوباره کاغذ باطله يا بکر به دست مي آمد.

فعاليت هاي سنتي بازيافت کاغذ در سطح محدودي صورت مي گرفت. با گذشت زمان و همراه بالارفتن مصرف کاغذهاي بکر که عمدتاً وارداتي بودند، ميزان زائدات کاغذ نيز افزايش يافت. وجود تقاضا در بخش هايي از صنايع کشور که به کاغذهاي خيلي مرغوب نياز نداشت سبب شکل گرفتن فعاليت هايي در زمينه توليد، کاغذهاي صنعتي مانند مقوا شد. آغاز فعاليت صنعتي بازيافت کاغذ در کشور به سال تاسيس نخستين کارخانه مقواسازي ديگر در سال 1333 باز مي گردد و پس از آن نيز تا سال 1336 دو کارخانه مقواسازي ديگر در تهران راه اندازي شدند.
پس از آن در کنار کارخانه ها، کارگاههاي کوچک و بزرگ بازيافت کاغذ نيز داير شدند که عمدتاً در زمينه توليد محصولات کاغذي با کيفيت پايين، مانند مقوا و شانه تخم مرغ فعاليت دارند. مهمترين ويژگي صنعت بازيافت کاغذ ايران را مي توان پايين بودن کيفيت و سطح فناوري تجهيزات کارخانه اي آن دانست. سطح پايين فناوري مورد استفاده گرچه با سرمايه گذاري محدود سازگار است ولي توان محصولات کاغذي مرغوب و با کيفيت را ندارد، علاوه بر اين امنيت بهداشتي توليدات چنين کارخانه هايي هنوز با ترديد مواجه است.
منابع تحقيق :
Fa.wikipedia.org
persian.cri.cn
daneshnameh.roshd.ir
ماللهند، ابوريحان بيروني
فرهنگ فارسي دهخدا
ک‍اغ‍ذ، ه‍ديه‌ اس‍لام‌ ب‍ه‌ غ‍رب‌، (ح‍ي‍ات‌ ن‍و)
کيهان فرهنگي
ت‍اريخ‍چ‍ه‌ ک‍اغ‍ذ، م‍ح‍م‍ود ع‍ن‍ب‍راني‌
«تاريخچه کاغذ: انواع کاغذهاي خوشنويسي و نقاشي مينياتور»، مسعود احمدي
daneshnameh.roshd.ir
www.cbi.ir
Piconweb.com سايت شرکت توسعه تجارت پاپيروس
ايران چاپ
irche.com
bazyaft-m.blogfa.com
آفتاب
noorportal.net
مجله يادگار