ذات‌الکُرسي ، خداوند کرسي يا Cassiopeia ، از پيکرهاي آسماني است که در نيم‌کره شمالي زمين ديده مي‌شود.
اين پيکر آسماني بهترين نقطه? شروع براي يافتن ستارگان در پاييز است. پنج ستاره? اصلي در آن، مانند حرف W کنار هم قرار گرفته‌اند و با اينکه هيچکدام روشنتر از قدر اول نيستند به راحتي مي‌توان شکل W يا M را مشاهده کرد. درخشانترين ستاره? ذات الکرسي ستاره? صدر (Schedar) در راس غربي W واقع است. اگر از ستاره? مياني W يعني گاما- تخت‌نشين، خطي فرضي را به صدر وصل کنيم و آن را 10 برابر فاصله? دو ستاره امتداد دهيم به پيکره بزرگ فرس اعظم يا اسب بالدار مي‌رسيم. ستارگان اصلي آن مربع بزرگي را مي‌سازند که مربع فرس اعظم ناميده مي‌شود و قدر ستارگان آن کمتر از قدر اول است. در يک شب تاريک براي امتحان تيزبين بودنتان مي‌توانيد ستارگان درون آن را بشماريد که به بيش از 12 تا هم مي‌رسند.
ذات‌الکرسي نخستين بار توسط عبدالرحمان صوفي رازي با چشم غيرمسلح رصد شد و مورد مطالعه قرار گرفت.
زمان رسيدن به نصف النهار : 29 آبان ؛
مساحت : 598 درجه مربع

ذات‌الکُرسي، خداوند کرسي يا Cassiopeia

چارگوش بزرگ (Great square) پگاسوس (Pegasus) در افسانه‌ها اسب بالداري بوده، به گونه‌اي که مربع بزرگ، بدن و بالهاي آن را تشکيل مي‌دهد. ستارگان بزرگ از بالا طرف راست در جهت عقربه‌هاي ساعت به ترتيب ساق (Scheat)، مرکب (Markab)، جنب (Algenib) و فرس (Alpheratz) نام دارد، فرس ستاره? فوقاني چپ مربع، در واقع متعلق به پيکر زن برزنجير (آندرومدا) است که شامل دو رديف از ستارگان قدر سوم و چهارم است که يک V با دهانه? تنگ تشکيل مي‌دهند و نوک اين V را ستاره? فرس مي‌سازد.
اگر در آندرومدا، دومين جفت ستاره? شکلV را بسوي تخت‌نشين و به اندازه? فاصله خودشان امتداد دهيم به يک لکه? نوراني ميرسيم که کهکشان مارپيچي M31 نام دارد. اين کهکشان شبيه کهکشان راه شيري است که درفاصله? 2?9 ميليون سال نوري از ما قرار گرفته و نزديک‌ترين کهکشان از نظر فاصله‌است و با چشم غير مسلح نيز ديده مي‌شود.

اگر دو ستاره? آلفا و بتا که در راس عمودي ذات الکرسي قرار دارد را در جهت بتا دنبال کنيم ، به پيکره قيفاووس (Cepheus) مي‌رسيم که درخشان‌ترين ستاره? آن الدرامين (Alderamin) است که در عربي بازوي راست معني مي‌دهد و ستاره? درخشان بعد از آلدرامين، الفرق (Alphirk) است. ستاره? دلتا در قيفاووس ، ستاره? متغيير معروفي است که درخشندگي آن هر 5?3 روز بين 4?1+ تا 5?2+ تغيير مي‌کند.
اين سه پيکره در اساطير باستان با هم خانواده‌اي را تشکيل مي‌دهند که آندرومدا شاهدخت اتيوپي دختر قيفاووس و کاسيوپيا (ذات الکرسي) بوده‌است. دو رشته ستارگان آندرومدا را مي‌توان به دو پاي اسب تشبيه کرد. کاسيوپيا (Cassiopeia) يا تخت‌نشين، ملکه? اتيوپي، مادر آندرومدا ، طبق افسانه‌ها بر روي تختي نشسته‌است که چندان راحت نيست! و پادشاه اتيوپي پدر آندرومدا ، قيفاووس است.

ستاره ها

آلفاي اين پيکره يعني صدر ذات الکرسي (در عربي به نام حيوان چهار پا) يک ستاره تقريباً متغير است. طيف آن از نوع ko II – III قدرش 2/2 و تا زمين 120 سال نوري فاصله دارد. گاماي ذات الکرسي يا cih ( در زبان چيني به معناي «تازيانه» مي باشد) که يک ستاره خرده غول، در فاصله 730 سال نوري از زمين است. قدر آن از 6/1 تا 3 بدون امکان پيش بيني ، تغيير مي کند. ستاره اتا که گاهي Achird ناميده مي شود. در کنار خط واصل بين صدر ذات الکرسي و گاماي ذات الکرسي قرار دارد. طيف آن از نوع GO v ، قدرش 4/3 و به فاصله 19 سال نوري است. اتاي اين پيکره ستاره اي جفتي و جذاب از نوع k با همدمي با قدر هفتم است.

اجرام غير ستاره اي

در اين پيکره تعدادي خوشه و سحابي قابل مشاهده با دوربين دو چشمي با تلسکوپ وجود دارد. M52 يک نمونه ي خوب از خوشه هاي باز ، شامل بيش از 100 ستاره است و درخشان ترين آن ها در حدود قدر هفتم در سطحي به درازاي 12 دقيقه قوسي قرار دارد M103 خوشه اي باز و کوچکتر ، با تعداد ستارگان کمتر مي باشد.

در نزديکي ذات الکرسي، خوشه ي دوتايي x و h قرار دارند که با چشم غير مسلح به مانند منطقه اي مه آلود در زمينه ي آسمان ديده مي شودT اين دو مجموعه ي ستاره اي را خوشه ي باز مي خوانند. مجموعه اي از چندين هزار ستاره در منطقه اي از آسمان به دور هم جمع شده اند. بايد توجه داشت که خوشه ها بسيار کوچکتر از کهکشانها هستند، چراکه کهکشانها ميلياردها ستاره دارند و خوشه ها داخل آنها قرار گرفته اند. تمامي خوشه هايي که ما در آسمان شب مي توانيم ببينيم، درون کهکشان خودمان يعني راه شيري واقع شده اند.

با يک دوربين دوچشمي مي توان ستاره هاي درون اين خوشه ها را به طور تفکيک شده ملاحظه کرد. بوسيله ي يک دوربين دوچشمي در حالي که ستارگان يک کهکشان بسيار انبوه تر و فشرده تر از آن است که تفکيک شوند.
خوشه‌هاي دوگانه x و h از معروفترين اجرام خوشه‌اي نيم کره شمالي نيز هستند و از زمان باستان شناخته شده‌اند و نخستين بار اختر شناسان يوناني ابرخوس آن فهرست نموده است و خوشه x وh در فهرست NGC به ترتيب نامهاي NGC 869 , NGC 884 نامگذاري شده‌اند . و ابعاد ظاهري اي برابر با 30 دقيقه قوسي دارند .اين دو خوشه در فاصله‌اي حدود 7000 سال نوري از ما گرفته‌اند و خوشه‌هاي جواني هستند که به ترتيب سنشان 2/3 و 6/5 ميليون سال است .

پيدا کردن ستاره قطبي :

نکته حايز اهميت اينکه ذات الکرسي به عنوان علامت و نشانه براي پيدا کردن ستاره قطبي يا همون جدي يا Polaris هست.

1. از طريق دب اکبر :

اين روش به اين صورت هست که اگر دو ستاره مراق و دبه را ادامه بدهيم به ستاره قطبي مي رسيم و همون سمت آسمان جهت شمال را به ما نشون ميده پس در نتيجه پشت سرمون جنوب و ... .

اين روش به اين صورت هست که اگر دو ستاره مراق و دبه را ادامه بدهيم به ستاره قطبي مي رسيم و همون سمت آسمان جهت شمال را به ما نشون ميده پس در نتيجه پشت سرمون جنوب و ... .

2. از طريق ذات الکرسي :

اگر ستاره وسطي مثلث کوچک ذات الکرسي را به سمت دو ستاره جفتي عناق و سها در پيکره دب اکبر را نشانه برويم دقيقا از روي ستاره قطبي گذشته ايم (يعني ستاره قطبي بين ستاره وسطي مثلث کوچک ذات الکرسي و ستاره جفتي عناق و سها در پيکره دب اکبر قرار دارد )
اگر ستاره وسطي مثلث کوچک ذات الکرسي را به سمت دو ستاره جفتي عناق و سها در صورت فلکي دب اکبر را نشانه برويم دقيقا از روي ستاره قطبي گذشته ايم (يعني ستاره قطبي بين ستاره وسطي مثلث کوچک ذات الکرسي و ستاره جفتي عناق و سها در صورت فلکي دب اکبر قرار دارد )
منبع: پايگاه اطلاع رساني علوم ستاره شناسي و فضايي