صورت فلکي جوزا يا دو پيکر ( GEMINI ) از صورت فلکي منطقة البروجي است که خورشيد در تير ماه در آن قرار دارد. بنابراين بهترين زمان براي ديدن اين صورت فلکي ، فصل زمستان است. جوزا بين ميلهاي 10+ و 35+ و بعدهاي h 6 و m10 h 8 قرار گرفته است و مساحتي حدود 514 درجه مربع را در بر مي‌گيرد. جوزا داراي 13 ستاره پر نورتر از قدر 4 است . ?-جوزا ( کاستور يا راس التوام المقدم) و ?-جوزا ( پلوکس يا رأس التوام الموخر) ستاره‌هاي پر نور اين صورت فلکي و نمايانگر سرهاي دو پيکر مي‌باشند . ?-جوزا برخلاف نامش درخشانترين ستاره جوزا نيست و از ?-جوزا کم نورتر است. بنابراين اين احتمال وجود دارد که در زمانهاي دور کاستور پر نورتر از پلوکس بوده باشد.

در ماههاي سرد زمستاني صورت فلکي جوزا (دو پيکر) را که ستارگان پرنورش، کاستور (آلفا جوزا) و پولوکس(بتا جوزا) حتي در آسمان شب شهرهاي بزرگ نيز جلب توجه مي کنند به راحتي مي توان يافت. اين دو ستاره به ياد برادراني دو قلو چنين نام گرفته اند. برابر افسانه ها «پلوکوس» فنا ناپذير بود ، زيرا او پسر پدر خدايان ، يعني زئوس بود؛ ولي کاستور بر عکس پدرش از نوع بشر بود و به همين دليل جزو فناپذيران به شمار مي آمد. هر دو برادر قهرمانان بزرگي بودند و هيچ گاه از يکديگر جدا نمي شدند. هنگامي که کاستور در نبردي به قتل رسيد، جدايي از برادر براي پولوکس تحمل ناپذير بود. به خصوص اين مسأله که کاستور مي بايد به قلمرو تاريک زيرزميني مردگان مي رفت، پولوکس را خيلي آزار مي داد. به اين جهت پولوکس از پدرش خواهش کرد که اجازه دهد او هم بميرد، تا بتواند به برادر فناپذيرش بپيوندد. زئوس که تحت تأثير اين عشق برادرانه قرار گرفته بود، به پولوکس پيشنهاد کرد ، به جاي اينکه هميشه نزد خدايان در المپ زندگي کند، با کاستور به طور نوبتي يک روز را در قلمرو مردگان و روز ديگر را در المپ به سر آورد. پولوکس بدون مکث و تفکّر تصميم گرفت اين پيشنهاد را بپذيرد، ا ديگر هرگز مجبور به جدايي از کاستور نباشد. مي گويند چندي پس از آن، زئوس به پاس وحدت و وفاداري دو برادر به يکديگر آنها را به ستارگاني نوراني در آسمان تبديل کرد. از آن زمان آنها به شکل صورت فلکي دوپيکر در آسمان زمستان مي درخشند و آدميان را به ياد عشق برادري و رفاقت و دوستي مي اندازند.

آلفاي آن به نام کاستور با قدر 6/1دومين ستاره درخشان جوزا است، اما در واقع اين يک مجموعه شش تايي است. در تلسکوپ به صورت دو ستاره مجزا با قدرهاي 2 و 3 و به فاصله 2 ثانيه قوسي و يک همدم قدر نهم به فاصله 73 ثانيه قوسي ديده مي شوند. هر يک از اين سه ستاره خود به تنهايي يک جفتي هستند. اين مجموعه به فاصله 46 سال نوري تا زمين است. ستاره بتاي جوزا درخشانترين ستاره صورت جوزا محسوب مي گردد با قدر1/1 و فاصله 36 سال نوري است.

M35 يا NGC2168 يک خوشه باز روشن با قدر 5 و به فاصله 2800 سال نوري است. اين خوشه شامل حدود 120 ستاره در وسعتي به قطر 40 دقيقه قوسي است که در نزديکي لبه غربي جوزا و در شمال غربي ستاره اتاي جوزايي قرار دارد. NGC2392 نزديک به ستاره ي دلتاي جوزايي است و يک سحابي سياره اي قدر هشتم محسوب مي شود که در طول 13 ثانيه قوسي استقرار يافته است.
منابع :
کتاب صورتهاي فلکي دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بيضايي
پايگاه دانشنامه ستاره شناسي
انجمن ستاره شناسي ثاقب
www.ali-azadegan.com