صورت فلكي سرطان( خرچنگ cancer) با وجودي كه اين صورت فلكي در دايرةالبروج كمتر آشكار است ولي در مجموع يكي از صورتهاي فلكي شناخته شده قديمي مي باشد. در اوايل زمانهاي باستاني خورشيد در انقلاب باستاني يعني زماني كه خورشيد به موقعيت حداكثر ميل شمالي خود ، در عرض جغرافيايي 23.4 درجه در موقع ظهر بالاي سر قرار مي گرفت ، در صورت فلكي سرطان بود. اين خط به نام "مدار راس سرطان" نامگذاري شده است.

زتاي اين صورت فلكي يك ستاره چندتايي از قدر 4.7 با فاصله 52 سال نوري از زمين است. با تلسكوپهاي كوچك داراي 2 ستاره زرد- نارنجي با قدرهاي 5 و 7 قابل مشاهده است.

M44 آخور ، به صورت خوشهاي باز ، كه به نام كندو هم گفته شده مي باشد. فاصله آن 515 سال نوري و قابل تشخيص با چشم غير مسلح است.اين مجموعه شامل 75 ستاره قابل مشاهده بوده كه درخشان ترين آنها داراي قدر 603 و به وسعت 80 دقيقه قوسي است.

در شهرهاي بزرگ هيچ قابل رويت و شناسايي نيست – انسان را به ياد قهرمان کبير يوناني هرکول يا " هراکلس " heracules يا " هرکولس " ( Hercules ) مي اندازد . او ماموريت داشت يک اژدهاي آبي چند سر را بکشد . اين نبرد نخست نا اميد کننده به نظر مي رسيد . به جاي هر سري که هرکول از بدن اژدها قطع مي کرد ، دو سر مي روئيد . تمام جانوران از هرکول پشتيباني مي کردند ، مگر يک خرچنگ – که از سوي الهه " هرا " ( hera ) که از هرکول نفرت داشت – فرستاده شده بود . اگرچه خرچنگ مرتب پاشنه پاي قهرمان را گاز مي گرفت ، ولي بالاخره او موفق شد بر اژدهاي بزرگ پيروز شود . پس از آن خرچنگ به پاس کمکهايش به الهه " هرا " از سوي او به شکل يک صورت فلکي (سرطان) ( در زبان عربي کلمه سرطان به معني خرچنگ است) در آسمان جاي گرفت . جالب توجه است بدانيم خيلي بيشتر از آن مردم در اين صورت فلکي که ستارگان درخشاني ندارد ، جانوري را با پوسته اي سخت ( لاک پشت مانند ) مجسم مي کردند . در بابل آن را به شکل لاک پشت و در مصر باستان آن را به صورت " اسکارابويس " ( skarabaeus ) سوسک مقدس مي ديدند .
بسياري از اقوام باستاني در صورت فلکي سرطان ، که به خاطر ستارگان کم سويش مانند لکه کم رنگي در آسمان اثر مي گذارد ، دروازه اي را تصور مي کردند . آنها معتقد بودند که روح آدميان از ميان اين دروازه از آسمان به زمين مي آيد .
در اوايل زمانهاي باستاني : خورشيد در زماني که خورشيد به موقعيت حداکثر ميل شمالي خود ، در عرض جغرافيايي 23.4 درجه در موقع ظهر بالاي سر قرار مي گرفت ، در صورت فلکي سرطان بود. عرض جغرافيايي 23.4 درجه به نام "مدار راس سرطان" نامگذاري شده است.
رسيدن به نصف النهار: 25 اسفند
مساحت: 506 درجه مربع
منابع :
کتاب صورتهاي فلکي دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بيضايي
پايگاه دانشنامه ستاره شناسي
انجمن ستاره شناسي ثاقب
www.ali-azadegan.com