صورت فلكي دلو ( Aquarius )

دهمين صورت فلکي بزرگ آسمان و از صورتهاي فلکي دايره البروجي ، پائيزي بوده و درآن هنگام تقريباً در سر سو مقداري متمايل به جنوب و در جنوب غربي مربع فرس اعظم قرار دارد .دَلْو يا به اصطلاح اروپاييان «آبيار» يکي از قديمي ترين صورتهاي فلکي است. برابر افسانه ها ، او در بابل قديم بر منطقه ي وسيعي از آسمان که آن را «دريا» مي خواندند فرمانروايي مي کرد. در اين منطقه از آسمان بسياري از صورتهاي فلکي که با آب- اين ماده ي حياتي براي آدميان- ارتباط داده مي شوند از قبيل حوت جنوبي، دلفين، مار آبي ، جدي ، قيطس و رودخانه يا اريدانوس جمع هستند. مردم اين صورتهاي فلکي را سرچشمه ي تمام زيست مي پندارند ، که خورشيد در دوران نزول باران از ميان آنها عبور مي کند. يونانيان باستان بر اين باور بودند که اين طوفان ، مجازات خدايان براي بشريت گناهکار و فاسد بوده است. برابر افسانه هاي يونان، تنها دو انسان از اين بلاي طبيعي جان سالم به در بردند. اين زوج «دويکاليون» و «پيورها» نام داشتند. آنها نيز مانند نوح با استفاده از کشتي خود نجات دادند و چون طوفان نشست و آبها فروکش کردند ، آنها در برابر خود زمين را ويران و خالي از انسان يافتند. آنها براي اينکه دوباره زمين را مسکوني کنند، از سوي زئوس مأموريت يافتند که سنگهايي را پشت سر خود پرتاب کنند، که از اين سنگها انسانهايي جديد از زمين برمي خاستند. مي گويند پس از آن «دويکاليون» از سوي خدايان به صورت فلکي «دَلْو » تبديل شد. در بسياري از نقشه هاي ستارگان آسمان «دلو» به صورت «گاني مد» جوان نشان داده مي شود، که مي بايست به عنوان ساقي خداوندان المپ انجام وظيفه مي کرد و به اين لحاظ سبويي در دستان خود نگاه مي دارد.

يكي از صورتهاي فلكي دايرةالبروج دلو مي باشد كه شكلي است باستاني در آسمان و تحت نامهاي گوناگون در آسمان شناخته مي شود. اين صورت فلكي نمايشگر مردي است كه از كوزه اي آب مي ريزد. در بسياري از اسطوره ها و افسانه ها، اين چهره گوياي سيل و طوفاني جهاني، پيش از داستان سيل كتاب مقدس بوده است.

ستاره آلفاي اين صورت فلكي به نام سعد الملك ناميده شده و دقيقا بر روي استواي سماوي قرار مي گيرد. اين ستاره قدر 3، درخشانترين كوكب از اين صورت فلكي كم فروغ است. و 680 سال نوري از ما قرار دارد.

يك خوشه ستاره اي قابل توجه به نام M2 با قدر 7 در چند درجه اي شمال ستاره بتا، در اين صورت فلكي وجود دارد. در همان نزديكي 2 سحابي سياره اي مستقراند. سحابي بزرگتر به شماره NGC7293، كه به نام "سحابي حلزوني" معروف است در جنوب غرب ستاره "ساق" (دلتاي دلو) قرار دارد. سحابي NGC7009 از قدر 8 كه به لحاظ ظاهرش به "سحابي زحل" معروف شده، در جنوب شرقي ستاره "سعد بالع" (اپسيلون دلو) قرار گرفته است.
منابع :
کتاب صورتهاي فلکي دکتر اوبلاکر ترجمه بهروز بيضايي
پايگاه دانشنامه ستاره شناسي
انجمن ستاره شناسي ثاقب
www.ali-azadegan.com