يکي از بزرگترين صورتهاي فلکي است و شکل آن در اسناد قديمي ستاره شناسي به صورت يک خرس بزرگ ترسيم شده است. هفت ستاره پرنور آن که در ميان مردم شناخته شده است به شکل يک ملاقه يا آب گردان بزرگ است و در قسمت پشت ودم خرس بزرگ قرار دارد. اين صورت فلکي در اواخر فروردين ماه به بهترين وضعيت رصدي مي رسد. دب اکبر از نظر بزرگي سومين صورت فلکي در نيمکر? شمالي است.
اين هفت ستاره با نام هفت برادران نيز درميان مردم شناخته مي شود (گرچه بسياري نيز بطور اشتباه آن را با نام بادبادکي مي شناسند). امتداد دو ستاره جلويي و پر نور با نامهاي دبه و مراق به ستاره قطبي ميرسد. ستاره دوم از سمت دسته ملاقه عناق نام دارد و داراي يک همدم نزديک با نام سها (soha)مي باشد. از زمانهاي قديم ديده شدن اين ستاره همدم معياري بوده است براي وضعيت ديد افراد. کهکشانهاي بسياري از جمله دو کهکشان معروف با شماره هاي m81 وm82 در محدوده آن قرار دارد.

در يونان و بابل قديم ، همچنين در هندوستان و آمريکاي شمالي ، مردم در مشهورترين صورت فلکي ، که ما ستارگان اصلي آن را اغلب " ارابه بزرگ " مي ناميم ، تصوير خرسي نر يا ماده را مي ديدند .
معروفترين افسانه يوناني خرسها ، که به گونه هاي مختلفي روايت مي شود ، افسانه زئوس و کاليستوي زيباست . پدر خدايان ، زنوس ، عاشق اين دختر زيبا شده بود ، که البته امر پيامدهايي را در بر داشت . کاليستو از زئوس پسري به نام " آرکاس " به دنيا آورد که بعدها شکارچي ممتازي شد . چون " هرا " ، همسر زئوس ، از داستان عشق و عاشقي آن دو خبردار شد ، بسيار خشمگين شد و کاليستو را به صورت خرس ماده را ديد و مي خواست آن را شکار کند . او خبر نداشت که اين خرس در واقع مادر خود اوست . زئوس در آخرين لحظه موفق شد ، تير آرکاس را از مسيرش منحرف کند . او براي اين که در آينده از کاليستو محافظت کند ، آرکاس را به خرس نر جواني تبديل کرد و مادر و پسرش را به آسمان به شکل صورتهاي دب اکبر و دب اصغر به آسمان انتقال داد .
بر اساس افسانه اي ديگر ، مي گويند خود ، کاليستو را به شکل خرس ماده اي ، و پسر کاليستو يعني آرکاس در اين افسانه صورت فلکي محافظ خرس يا عوا شمرده مي شود . از آنجايي که صورت فلکي دب اکبر هرگز غروب نمي کند ، مردم بر اين باور بودند که خدايان ممنوع کرده اند که خرس ماده ، در اقيانوس ، يعني در جايي که او هرگز غرق نمي شود ، شنا کند .
روميان قديم در ستارهاي نوراني دب اکبر ، هفت گاوميش کشنده گاو آن را مي ديدند ،که گاو چران ، يعني صورت فلکي عوا آنها را تعقيب مي کند .
روميان به هر حال صورت فلکي عوا را قبل از هر چيز ، شباني مي دانستند که خيش يا گاوآهني را که توسط گاوميشها کشيده مي شد ، اختراع کرده بود . به اين ترتيب اين صورت فلکي نمودار سير تکاملي زندگي بشر از زندگي کوچ نشيني به جامعه ساکن در يک منطقه نيز به حساب مي آيد . در انگلستان قديم مردم در نوراني ترين ستارگان دب اکبر ، ارابه شاه " آرتو " ( king Arthur : قهرمان افسانه اي انگلستان که مي گويند شاه بريتانيايي ها در قرن ششم ميلادي بوده است) را مي ديدند . اين صورت فلکي را مردم انگلستان " ارابه چارلز " نيز مي خواندند و به اين صورت " چارلز کبير " ( charles the great : شارلمان ، معروف به چارلز کبير ، چارلز اول پادشاه فرانسه و انگلستان در سال هاي 768 تا 814 ميلادي) را به خاطر مي آوردند . به اين ترتيب بود که صورت فلکي " ارابه بزرگ " به طريق مختلف و به آرامي در تاريخ اقوام گوناگون شکل گرفت و خلق شد .
اقوام زيادي نيز در اين صورت فلکي نقش خيش يا گاوآهني را مي ديدند ، که يک کشاوز ، مثلا صورت فلکي عوا آن را دنبال مي کرد . آمريکاييها دب اکبر را " ملاقه بزرگ " ( big dipper )نيز مي خوانند .
صورت فلکي دب اکبر از 7 ستاره پرنور تشکيل شده است، که اين ستاره هاي در آسمان تمامي نقاط ايران ديده مي شوند. در فصل پاييز در نقاط جنوبي ايران، اين صورت فلکي در زير افق شمالي مي رود و به سختي قابل رويت است ولي در زمستان و بهار در اکثر نقاط ايران شما مي توانيد آن را مشاهده کنيد. اين هفت ستاره پرنور واقعاً در آسمان به شکل ملاقه يا آبگردان هستند، اگر نقشه آسمان شب داشته باشيد ابتدا قطب شمال آسمان را پيدا کنيد و در نزديکي هاي اين منطقه به جستجوي اين 7 ستاره بگرديد. البته اين صورت فلکي به قدري واضح و مشخص است که حتي بدون نقشه هم مي توانيد آن را در آسمان پيدا کنيد.

نامهاي لاتين اين ستاره ها را در شکل مشاهده مي کنيد.
اسامي اين ستاره ها عبارتست از :
1ـ Dubhe : آلفاي دب اکبر ـ دُوبّه ـ خرس
2ـ Merak : بتاي دب اکبر ـ مراق
3ـ Phecda : گاماي دب اکبر
4ـ Megrez : دلتاي دب اکبر ـ مغرز
5ـ Alioth : اپسيلون دب اکبر ـجون
7ـ Alkaid : اتاي دب اکبر ـ قائد
منبع: پايگاه دانشنامه ستاره شناسي