پيشرفت و تکامل فانتوم اف 4

در طي تکامل و پيشرفت مراحل آن تغييرات زيادي براي بهبود وضعيت اجرايي و قابليت عملياتي جنگنده در نظر گرفته شد. اين تغييرات شامل راداري با صفحه ي بزرگتر بود که قدرت ديد خلبان را افزايش مي داد. نحوه ي پرتاب موشکها نيز از حالت ريلي به نوع پرتابي تغيير يافت. هواپيماي مزبور کم کم شروع به نماياندن خود به عنوان يک جنگنده ي جالب توجه و برجسته نمود.

صفحه LCD و رادار اف4

نمونه ي اوليه ي هواپيما با نام XF-H1 اولين پرواز خود را در 27 مي 1958 انجام داد. هواپيمايي که براي سرعت حداکثر 2 ماخ طراحي شده بود، اينک با نام فانتوم2، به راحتي به سرعت 6/2 ماخ دست يافت! پس از تکميل آزمايشات اوليه، فانتوم بار ديگر در مقابل هواپيماي تک سرنشين F-8U3 کروسير قرار گرفت. اين بار کمپاني MD پيروز مناقصه شد و فانتوم به عنوان هواپيماي استاندارد نيروي دريايي ايالات متحده انتخاب گرديد.
در دسامبر 1958 قرارداد ساخت 23 فروند نمونه ي اوليه به MD داده شد. طي آزمايشات تکميلي تغييرات ديگري نيز داده شد که اين تغييرات شامل جايگزيني موتورهاي نيرومندتر مي گرديد. دو قسمت ديگر نيز در زير بال هواپيما تعبيه گرديد که اين جنگنده را قادر به حمل 2 موشک اضافي اسپارو و يا چهار موشک کوتاهبرد سايدوايندر مي ساخت. همچنين در آزمايشات مشخص شد که فانتوم به علت استفاده از موتورهاي بسيار نيرومند J-79 و بدنه ي مستحکم، قادر به حمل 22 بمب 500 پوندي نيز مي باشد!

کسب رکوردهاي جهاني

به دنبال سفارش 23 فروند مدل اوليه، دستور ساخت 47 فروند هواپيماي اصلاح شده براي نيروي دريايي داده شد؛ البته با طراحي مجدد نام آن به F-4A تغيير يافت. F4-A مجهز به موتور J79-2A مي توانست به رکوردهاي جهاني دست پيدا کند. در ششم دسامبر 1959 نمونه ي پيشرفته تر سري A يعني F-4B توانست رکورد سقف پرواز به اندازه 98556 فوت (حدود 30039 متر) و در زمينه سرعت نيز در 22 نوامبر 1961 به سرعت 48/1606 مايل بر ساعت = 720 متر بر ثانيه = 2600 کيلومتر بر ساعت دست پيدا کند.
حال پس از نيروي دريايي، نوبت نيروي هوايي بود که سفارش فانتومي با قابليت پرواز در ارتفاع بالاتر و در هر شرايط آب و هوايي و قدرت حمل انواع جنگ افزار (بمب – موشک هدايت شونده هوا به زمين و موشک هوا به هوا) با قابليت انعطاف زياد و تامين ايمني سرنشينان داد.
سرانجام در مارس 1962 فانتوم2 نخستين جنگنده ي نيروي دريايي بود که توانست در نيروي هوايي نيز به عنوان هواپيماي اصلي وارد خدمت گردد.

فانتوم هاي انگليسي

هنگامي که به سال 1964 نيروي دريايي انگليس تصميم به جايگزيني هواپيماهاي قديمي هاوکر P1154 با فانتوم گرفت، قرار بر اين گذاشت که موتورهاي ساخت رولزرويس بر روي اين فانتوم ها قرار گيرد.

P1154

آن زمان پيش بيني مي شد که جايگزيني موتورهاي مزبور، داراي ثمرات زيادي خواهد بود. موتورهاي (به ظاهر) نيرومندتر انگليسي مي توانستند سرعت و شتاب اين جنگنده را افزايش دهند و از اين گذشته فانتوم را قادر مي ساختند که 20 درصد قابليت اوج گيريش را از عرشه ي ناوهاي هواپيمابر انگليسي افزايش دهد. ولي اين فقط فرضيه بود و موتورهاي انگليسي ساخت رولزرويس هيچگاه به طور کامل با فانتوم منطبق نشدند و به هيچ وجه با موتور قدرتمند J-79 نتوانستند رقابت کنند. جنگنده هاي توليد شده با اين موتورها، کندترين (حداکثر 2100 کيلومتر بر ساعت) و داراي کمترين سقف پرواز (حداکثر 50000 فوت) و کمترين شعاع عملياتي رزمي (به علت مصرف بيشتر سوخت) از آب درآمدند ضمن آنکه بسيار گران تر از مدل آمريکايي نيز تمام مي شدند!

تسليحات فانتوم

از ابتداي طرح توليد فانتوم، جنگ افزارهاي تعيين شده براي آن، پيوسته در حال پيشرفت بودند. از جمله حمل 4 موشک فالکون، 4 موشک هوا به هواي نيمه فعال راداري از نوع اسپارو، 4 موشک حرارت ياب سايدوايندر، دو موشک بالپوپ و يا حتا موشک ضدکشتي بسيار دقيق هارپون، 22 بمب 500 پوندي، بمب هاي هدايت شونده ي بسيار دقيق ليزري، موشک هوا به سطح هدايت شونده ي ماوريک و . . . خلاصه 16000 پوند از انواع مهمات جنگي در 7 محل استقرار زير بالها و بدنه.

يک فروند فانتوم مجهز به موشکهاي ماوريک و اسپارو

همچنين در جنگ ويتنام داشتن مسلسل بر روي هواپيما به اثبات رسيد (زيرا در فواصل بسيار نزديک، سامانه ي حرارت ياب موشک قادر به قفل بر روي هدف نمي شد و موشک خطا مي رفت و به هواپيماي دشمن اصابت نمي کرد) به همين منظور از مسلسل بسيار قوي ولکان M-61 استفاده گرديد و در سال 1967 بر روي F-4E سوار شد.

فانتوم در جنگ ويتنام

از 15 آگوست 1964 تا 30 آوريل 1975 (يعني 4 هزار و 11 شب و روز) طي ده سال جنگ شبانه روزي در ويتنام، فانتوم نقشي بازدارنده در مقابل حملات ويت کنگ هاي کمونيست بازي کرد و وظيفه ي خود را به خوبي انجام داد. حمايت از عمليات نيروهاي زميني ايالات متحده و ارتش ويتنام جنوبي، ايجاد برتري هوايي و شکار ميگهاي ويتنام شمالي و . . . از اين جمله بودند. براي نمونه مي توان به ماموريتهاي بسيار موفق فانتوم هاي نيروي دريايي ايالات متحده در جريان عمليات قطار آزادي (6 آوريل 1972 تا 7 مي 1972) و عمليات لينه باکر (8 مي 1972 تا 23 اکتبر 1972) اشاره کرد.

جنگ ويتنام - اف4 نيروي هوايي ايالات متحده در حال پرتاب بمبهاي ام کا 82

به غير از عمليات رزمي معمول فانتوم ها در ويتنام، عمليات مهم ديگري توسط مدل RF-4C براي شناسايي وضعيت دشمن و جابه جايي نيروهاي دشمن در شب صورت مي گرفت. وظيفه ي فانتوم هاي مزبور، حمل و پرتاب دستگاههاي حساس صوتي در مناطق جنگلي و بيشه زارهاي انبوه ويتنام بود. اين وسايل پس از پرتاب، توسط چترهاي کوچکي به زمين فرود مي آمدند. دستگاههاي فوق مجهز به ميکروفونهاي بسيار حساس و باتري هاي قوي با طول عمر بالا بودند. اين دستگاهها مي توانستند انواع ارتعاشات، اعم از حرکت ادوات يا صداي پاي انسانها را دريافت کنند و امواج دريافتي را به صورت سيگنال هايي به هواپيماي رله (هواپيمايي مانند E-2 ) منتقل مي کردند. برخي اوقات اطلاعات (مربوط به منطقه اي که بايد اين ادوات حساس از هواپيما به بيرون پرتاب مي شد) از قبل به کامپيوتر فانتوم منتقل مي شد و اين وسايل حساس خود به خود در جايي که مي بايست قرار گيرند از هواپيما پرتاب مي شدند. بدين ترتيب نقل و انتقالات شبانه ي ويت کنگها در اختيار مقامات نيروي هوايي قرار مي گرفت و روز بعد فانتوم هاي ناو هواپيمابر ميدوي و ناو يو اس اس کورال سي، بمباران سنگين مناطق تجمع کمونيست ها را انجام مي دادند.

بنابر آمار موجود تعداد 197 فروند هواپيماي ميگ 17، 19 و 21 ويتنام شمالي طي نبردهاي هوايي بين سالهاي 1965 تا 1975 توسط فانتوم هاي آمريکايي (اکثراF-4B ) سرنگون گشتند در حالي که تلفات فانتوم ها بسيار ناچيز بود و عمده ي آن نيز به وسيله ي آتشبارهاي زميني ويت کنگها اتفاق افتاده بود.
منابع تحقيق :
Fa.wikipedia.org
www.fas.org
military.blogfa.com
www.air.blogfa.com
منبع:نانجمن هوافضا www.air-mag.blogsky.com
/