يکي از مسايل بسيار مهم و دردسرساز در لينوکس تنوع بيش از حد در ابزارهاي آن است که با وجودي که مي‌تواند مفيد واقع شود به همان ميزان مي‌تواند گمراه کننده باشد. از مهمترين موارد عيني اين موضوع تنوع بيش از حد توزيعهاي لينوکس است.
ممکن است عنوان اين مقاله براي شما عجيب و اغراق‌آميز به نظر بيايد ولي احتمالا پس از خواندن کامل آن با اين عنوان موافقت خواهيد کرد. جنتو شايد يکي از اسرارآميز ترين توزيعهاي لينوکس باشد که بسياري از آن مي‌ترسند و ترجيح مي‌‌دهند از يک توزيع ساده‌تر براي کارهاي خود استفاده کنند. شايد بهترين کلمه براي توصيف جنتو، ساده نباشد ولي بسياري از مطالبي که در مورد سختي جنتو گفته مي‌شوند بيشتر شايعات است تا واقعيت. اگر مي‌خواهيد بيشتر در اين مورد بدانيد اين مقاله را تا آخر مطالعه کنيد.
? تاريخچه:
چرا يک توزيع ديگر؟
يکي از مسايل بسيار مهم و دردسرساز در لينوکس تنوع بيش از حد در ابزارهاي آن است که با وجودي که مي‌تواند مفيد واقع شود به همان ميزان مي‌تواند گمراه کننده باشد. از مهمترين موارد عيني اين موضوع تنوع بيش از حد توزيعهاي لينوکس است. گرچه ممکن است نکات مشترکي در ميان بسياري توزيعها وجود داشته باشد ولي واقعيت اين است که موارد مشترک بسياري بين آنها وجود دارد به طوريکه مي‌توان بسياري از آنها را به عنوان توزيعهاي والد و توزيع بچه طبقه‌بندي کرد. اولين سوالي که ممکن است به ذهن هر کاربر لينوکس برسد اين است که کدام توزيع؟ بعد از مدتي اين سوال به سوال ديگري تغيير مي‌يابد: چرا يک توزيع ديگر؟
جنتو نيز از اين قاعده مستثني نيست. بنابراين به بررسي نحوه ايجاد جنتو مي‌پردازيم. توزيع جنتو با هدفي نسبتا متفاوت از ساير توزيعها ايجاد شد. بسياري از توزيعها سعي مي‌کنند تا بهترين گزينه‌ها در هر زمينه‌اي را انتخاب کرده و به صورت آماده در اختيار کاربر بگذارند. به عنوان مثال بسياري توزيعها مبتني بر يک محيط کاربري خاص هستند مانند Gnome يا KDE و يا از سيستم بسته خاصي مانند apt يا rpm استفاده مي‌کنند در حاليکه جنتو مطلقا با چنين کاري مخالف است. يکي از معروفترين شعارهاي اين توزيع اين است: It's about choice. اين فلسفه دقيقا در تمامي مراحل استفاده از جنتو مشاهده مي‌شود.
هدف جنتو به وجود آوردن يک meta distro است. اين عنوان به توزيع‌هايي اطلاق مي‌شود که ابزار خاصي ندارند و تنها مجموعه‌اي از ابزارهاي گوناگون را گرد هم مي‌آورد. البته جنتو هم بعضي ابزارهاي خاص خود را دارد ولي تعداد آنها بسيار کم است. اگر بخواهيم به طور گذرا اشاره‌اي به اين ابزارها کنيم مي‌توان از سيستم مديريت بستههاي Portage، استفاده از تنظيمات خاص براي زمان نصب بسته‌ها (USE flags)، فايلهاي تنظمات آن، و از همه مهمتر استفاده از کد منبع براي نصب، آن هم با تنظيمات و بهينه‌سازي‌هاي خاص مورد نظر کاربر نام برد. اگر کنجکاو هستيد که اين ابزارها چه فايده‌اي دارند بايد کمي ديگر صبر کنيد.
به طور خلاصه فلسفه جنتو ، ارائه توزيعي است که بتواند خود را با نيازهاي کاربران گوناگون هماهنگ کند. انتخاب حق کاربر است. البته ممکن است اين انتخاب در بعضي موارد بيشتر مشکل‌ساز باشد ولي اين در صورتي است که شما ندانيد اين توزيع را به چه دليلي انتخاب کرده‌ايد.
جنتو نام نوعي پنگوئن کوچک ساکن جزاير مالويناس است. نماد اصلي اين توزيع يک شکلک جالب است.نماد ديگر و بسيار محبوب اين توزيع لري گاوه (Larry the cow) است. يک گاو نه چندان باهوش که از تنوع توزيعها خسته شده و پس از مدتها به جنتو رسيده و به آن علاقه پيدا کرده است. شعار معروف ديگر جنتو اين است: اگه تکون خورد کامپايلش کن (If it moves, compile it). اين توزيع به دليل تنوع در ابزارها يکي از متنوع‌ترين طيفهاي کاربران را دارد.
? قابليت‌ها :
به دنياي جنتو خوش آمديد
جنتو از نظر تنوع قابليت‌ها يک توزيع منحصر بفرد است. بهتر است بعضي از اين قابليت‌ها را يک به يک بررسي کنيم. اولين قابليت آن سيستم مديريت بستههاي بسيار قدرتمند آن يعني Portage است. اين سيستم با الهام از سيستم Ports که مورد استفاده در Free-BSD است ساخته شده و قلب جنتو به شمار مي‌رود. اين سيستم اين قابليت را دارد که تمامي بستههاي مورد نياز براي نصب يک برنامه خاص را مشخص کرده و آنها را دريافت کرده و نصب کند. برتري اصلي آن به سيستم apt توانايي آن براي کار کردن با هر نوع معماري رايانه است. به عنوان مثال اگر شما بخواهيد يک برنامه را بر روي دو رايانه از نوع x86 و x86-64 نصب کنيد نياز به دو سري بسته deb و يا rpm خواهيد داشت در حاليکه جنتو به دليل استفاده از کد منبع تنها از يک سري بسته استفاده مي‌کند. قابليت ديگر جنتو استفاده از USE flags است. اينها متغيرهايي هستند که جنتو آنها را به کامپايلر مورد استفاده (در اکثر موارد GCC) انتقال مي‌دهد.
اين متغيرها موضوعاتي مانند معماري تراشه مورد استفاده در رايانه، بعضي بهبودهاي مورد نظر و ... را به کامپايلر منتقل مي‌کنند تا مورد توجه کامپايلر قرار بگيرند. اين موضوع باعث مي‌شود جنتو از نظر سرعت بي‌نظير باشد. به همين دليل جنتو يکي از بهترين گزينه‌ها براي سخت‌افزارهاي قديمي و با سرعت پايين است.
قابليت ديگر جنتو استفاده آن از فايلهاي تنظيمات خاص آن است. اين فايلها باعث مي‌شوند کاربر به راحتي بتواند تنظيمات مورد نظر خود را اعمال کند. به عنوان مثال شما مي‌توانيد در فايل make.conf تمامي تنظيمات مورد نظر خود را قرار دهيد تا هر بار ناچار به تعيين کردن آنها نباشيد. اينها تنظيماتي هستند که کامپايلر از آنها استفاده مي‌کند. به عنوان مثال برنامه محبوب amaroK را در نظر بگيريد. اين برنامه به صورت پيش‌فرض برنامه‌اي براي گوش دادن به موسيقي و يا راديو است ولي در صورتي که شما آن را با قابليت پشتيباني از موتور NMM کامپايل کنيد حتي خواهيد توانست با استفاده از آن فيلم ببينيد. يا به عنوان مثال پشتيباني از UTF-8 باعث افت سرعت بسيار زياد برنامه‌ها مي‌شود، بنابراين در صورتيکه نيازي به آن نداشته باشيد کافي است پشتيباني از آن را در فايل make.conf غير فعال کنيد. همانطور که در ابتداي کار نيز گفته شد انتخاب با شماست. فقط بايد بدانيد که چه مي‌خواهيد.
نکته قوت بسيار بزرگ ديگر جنتو جامعه کاربري آن است. احتمالا بسياري از شما وصف نصب متني و سخت جنتو را شنيده‌ايد. البته با آمدن نصاب گرافيکي اين توزيع اين امر تا حد زيادي بهبود پيدا کرده ولي روش نصب محبوب همچنان همان نصب متني است. بنابراين مي‌توان حدس زد که يک کاربر جنتو حداقل توانايي‌هايي بسيار بالاتر نسبت به يک کاربر توزيعي گرافيکي و پر از ابزار مانند SuSE دارد. البته لزوما اينگونه نيست ولي از نظر آماري قابل قبول است. کاربران جنتو اطلاعات بسيار وسيع و در عين حال عميقي در مورد ابزارهاي موجود در سيستم خود و نحوه ارتباط آنها دارند و البته اين امر چندان هم عجيب نيست. شما براي کار کردن، يا بهتر است بگوييم راحت کار کردن، با ابزارها بايد با نحوه کار آنها آشنايي کامل داشته باشيد. شايد يکي از سخت‌ترين بخشهاي کار با هر ابزار در جنتو تنظيم اوليه آن ابزار باشد ولي وقتي اين کار انجام شد احتمالا خواهيد ديد که زحمتي که کشيديد ارزش نتيجه را داشته است.
اگر اين حرف باعث ترس شما شده بايد بگوييم که خبرهاي خوبي هم در اين بين وجود دارند. جنتو از نظر مستندات يکي از بهترين، و شايد حتي بتوان گفت بهترين توزيع موجود است. اين مستندات، چه از نظر تنوع و دقت و چه به روز بودن، بي‌نظير هستند. به عنوان مثال هنگاميکه شرکت Novell کد منبع XGL را منتشر کرد حتي پيش از آنکه اين کد در OpenSuSE به کار گرفته شود مستندات نصب آن در gentoo-wiki.org قرار گرفت. مثال‌هاي از اين دست زيادند. اين مستندات بسيار دقيق هستند و هر شخصي با دانش متوسط مي‌تواند تنها با يک بار روخواني آنها، دستورات را به صورت کامل اجرا کند.
? نصيحت :
جنتو براي چه کساني مناسب و براي چه کساني نامناسب است؟
در صورتيکه شما کاربري متوسط و يا بهتر از متوسط هستيد و علاقه زيادي داريد که بدانيد چه در قلب سيستم شما مي‌گذرد و از آن مهمتر دوست داريد همه چيز در کنترل شما باشد جنتو مي‌تواند توزيع ايده‌آل شما باشد. تسلط به زبان انگليسي هم نکته مهم ديگري است. گرچه اين موضوع مي‌تواند در يادگيري هر توزيع ديگري نيز سرنوشت ساز باشد ولي همانگونه که گفته شد جنتو انبوهي از مستندات دارد که شما براي کار خود به آنها نياز داريد بنابراين عدم تسلط به زبان ممکن است مشکلات جدي براي شما ايجاد کند. اگر روحيه ماجراجويي نداريد هم بهتر است از خير جنتو بگذريد چون تنها نتيجه احتمالي آن سردرد براي شما و همچنين افرادي خواهد بود که پاسخگوي سوالات شما هستند. توصيه نهايي اينکه اگر تا به حال کاري را انجام نداده‌ايد از جنتو براي يک کار حياتي در آن زمينه استفاده نکنيد چون ممکن است براي شما مشکل‌ساز شود. هر چيزي قيمتي دارد و قيمت استفاده از جنتو هم وقتي است که بايد براي يادگيري صرف کنيد ولي در عوض بعد از مدتي ديگر حاضر به تعويض توزيع نخواهيد شد.
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت : sm1372/ن