تور.ام1 تنها سيستم پدافند ضد هوايي در جهان است که توان رويت و شناسايي همزمان 48 هدف، رهگيري و شليک به سوي دو هدف که در ارتفاع از 10 تا 6 هزار متري در پرواز هستند را دارد.
اين سيستم قادر به عملکرد در مناطقي است که در معرض اغتشاشات شديد راداري و jaming قرار دارند و نيز امکان پرتاب از لانچرهاي متحرک را دارا است .
اولين کاربر اين سيستم موشکي ، پدافند هوايي روسيه بود که در آن نيرو با نام سام15 يا Gauntlet شناخته مي شود. نيروي دريايي روسيه نيز نوع درياپايه‏ي اين موشک را به نام SA-N-9 به کار گرفته است. چين نيز تعداد 50 سيستم تور ام1 در ابتدا و سپس 25 سيستم ديگر بين سالهاي 1997 تا 2002 خريداري کرده است. ارتش يونان نيز تعداد 21 سيستم به کار گرفته است.
در دسامبر 2005 نيز ايران قرارداد 1 ميليارد دلاري جهت خريد 29 سيستم موشکي Tor M1 به همراه مدرنيزه کردن سيستم هاي نيروي هوايي و خريد قايق هاي گشت زني و مواردي ديگر با روسيه منعقد نمود که گفته مي شود هفتصد ميليون دلار از اين رقم متعلق به سيستم هاي Tor M1 بوده است.
اين قرارداد با واکنش شديد و اعتراض آميز مقامات آمريکايي مواجه شد.

موشک سطح به هواي تور.ام1 يک سيستم پدافند هوايي سيار است. در سيستم هاي دفاع هوايي سيار، لانچر (مجموعه پرتابگر و موشکها) و رادار سيستم موشک به وسيله‏ي خودرو جابه‏جا مي‏شوند.
اين خودرو (معمولا زرهي) فقط براي جابه‏جايي سيستم موشکي به کار مي‏رود و اين قابليت را مي‏دهد تا از گزند شناسايي ماهواره‏هاي نظامي و هواپيماهاي شناسايي مصون بماند و مکان دقيق آن مشخص نشود. براي مثال در سيستم تور.ام1 ، مي‏توان در ساعت حدود 60 تا 70 کيلومتر مجموعه‏ي سيستم را به راحتي جابه‏جا نمود و توان جنگنده‏هاي دشمن را براي حمله و نابودي اين مجموعه که ممکن است مکانش قبلا مورد شناسايي قرار گرفته باشد، خنثي کرد.
تور.ام1 يک سيستم دفاع هوايي يکپارچه (موشک + رادار + خودرو) با دقت خيلي زياد است که براي عمليات بر عليه اهداف ارتفاع متوسط و ارتفاع پائين و ارتفاع خيلي پائين، کاربرد دارد. دامنه‏ي استفاده نيز شامل انواع اشياء پرنده نظير انواع هليکوپتر، هواپيماي جنگنده و موشکهاي کروز و زمين به زمين مي‏شود. قابليت حمله به اهداف بسيار نزديک، توان بالقوه‏اي براي شليک به موشک مي‏دهد، امکاني که در سيستم‏هاي موشکي نظير هاوک و سام2 وجود ندارد و حداقل فاصله‏ي 3 يا 4 کيلومتري بايد رعايت شود.

به گفته سرتيپ‌ سلامي‌ ‌ فرمانده‌ نيروي‌ هوايي‌ سپاه‌ "سيستم‌ تور ام‌ يک‌ قادر است‌ با هدف‌ هاي‌ با سطح‌ مقطع راداري‌ بسيار پائين‌ يعني‌ ‌‌‌هواپيماهاي‌ سريع السير با قابليت‌ مانور بالا و موشکهاي‌ کروز که‌ عمدتا داراي‌ سطح‌ مقطع بسيار پايين‌ هستند درگير شود و با دقت‌ انها را مورد اصابت‌ قرار دهد‌. اين‌ مجموعه‌ مجموعه‌ اي‌ واکنش‌ سريع است‌ و درمدت‌ دو دقيقه‌ حاضر به‌ راه‌ و در مدت‌ دو دقيقه‌ نيز آماده‌ جنگ‌ مي‌ شود و فاصله‌متوالي‌ بين‌ شليکها کسري‌ از ثانيه‌ است.‌‌ اين‌ سيستم‌ به‌ دليل‌ استفاده‌ از سامانه‌ هاي‌ رهگيري‌ غير فعال‌مانند سيستم‌ هاي‌ الکترواپتيک‌ و سامانه‌ هاي‌ رهگيري‌ ‌‌ که‌ حرارت‌ يابهاي‌مادون‌ قرمز هستند قادر است‌ بدون‌ اينکه‌ تحت‌ تاثير جنگ‌ الکترونيک‌ هواپيماهاي‌ دشمن‌ قرار گيرد آنها را رهگيري‌ کند.
وقتي‌ اين‌ سيستم‌ يک‌ هدف‌ مورد نظر را رهگيري‌ مي‌ کند روي‌ آن‌ قفل‌ مي‌ کند و هدف‌ را به‌ سيستم‌ پرتاب‌ واگذار مي‌ کند و شليک‌ صورت‌مي‌ گيرد که‌ اين‌ شليک‌ بر اساس‌ ‌‌ ناوبري‌ تناسبي‌ به‌ صورت‌ بسيار دقيق‌به‌ هدف‌ اصابت‌ مي‌ کند‌."

اين سيستم موشکي قادر به انجام عمليات خود در محيط‏هايي است که دشمن در آن عمل الکترونيک انجام داده و يا ايجاد کننده‏ي پارازيت دارد. در هر سيستم، تعدادي خودروي حمل کننده پرتابگر (TLV) وجود دارد. (Transporter Launcher Vehicle)
در روسيه، هر گردان دفاع هوايي اين موشکها، شامل 3 تا 5 آتشبار مي‏باشد. در هر آتشبار نيز چهار TLV وجود دارد. در هر TLV نيز تعداد 8 لانچر موشک آماده‏ي پرتاب وجود دارد که اين 8 لانچر به همراه مجموعه‏ي رادار و سيستم کنترل آتش و يک مقر فرماندهي پدافند مي‏باشد.
سيستم شليک موشک مي‏تواند به صورت خودکار عمل نمايد که شليک نيز مي‏تواند ايستا و يا در حال حرکت انجام شود.
Tor M1 مي تواند تا 48 هدف را (با سطح مقطع راداري دست کم برابر با 0.1 متر مربع) در حداکثر فاصله اي معادل 25 کيلومتر تشخيص داده و رهگيري کند و همزمان بر روي دو هدف در فاصله يک تا 12 کيلومتري که با سرعت 700 متر بر ثانيه پرواز مي کنند قفل کند.
احتمال اصابت اين موشک ها به هدف در فاصله 10 تا 6000 متري، 92% تا 95% ادعا شده است.
زمان عکس‏العمل بين 3 تا 4 ثانيه (از زمان رهگيري هدف و شليک موشک) براي حالت ايستا و 10 ثانيه براي حالتي است که سيستم در حال حرکت مي‏باشد. حالت شليک موشک به صورت عمودي بوده و نوع سوخت راکت موشک سوخت جامد و تک مرحله‏اي است قادر است مانورهايي با تحمل فشار 30جي انجام دهد!!!
سرجنگي موشک، 15 کيلوگرم ماده‏ي بسيار قوي انفجاري چند تکه دارد (يعني پس از انفجار، به قطعات مختلف تقسيم شده و هر قطعه نيز جداگانه منجر مي‏شود) و اين سرجنگي به يک فيوز زماني متصل است.
اين موشک همچنين مي‏تواند با دقت بسيار بالايي، موشکهاي کروز و ساير سلاح‏هاي هدايت شونده را مورد هدف قرار دهد. در آزمايشاتي که براي هدفگيري اين موشک در برابر موشکهاي زمين به زمين صورت گرفته است، فاصله‏اي بين 600 تا 900 متر (براي هدفگير موشک کروز يا زمين به زمين) برد مؤثر اين سيستم تعيين شده است.

مدير عامل کارخانه الکترومکانيک "کوپول" کارخانه توليد کننده اين سيستم مي گويد:" ما آماده ايم که طي يک ماه يک مسابقه نظامي به نوعي دوئل با هر رقيبي تدارک ديده و برگزار کنيم. فکر نمي کنم که رقباي ما آمادگي چنين مسابقه اي را داشته باشند. در ميدان تير ناتو واقع در جزيره "کريت" 19 مورد پارازيت هاي مختلف بر سر راه "تور" گذاشتند اما سيستم مذکور با موفقيت کار خود را انجام داد. تمامي خصوصيت هاي "تور" که ما آنها را اعلام کرديم بارها مورد تاييد قرار گرفته اند".
وي همچنين مي گويد:" آمريکايي ها "تور" را از بلاروس خريداري کردند و در حال حاضر اين سيستم در صحراي نوادا قرار دارد. ما تصويري داريم که کارشناسان آنها اين سيستم را کاملا پياده کرده اند که از آن سر در بياورند".

افزايش برد سامانه تور ام 1 تا 35 هزار پا

ايران پس از دريافت سامانه تور ام 1 برد آن را به 35 هزار پا ( تقريبا 10500 متر) افزايش دادند.
با توجه به اينكه عمده هواپيماها در ارتفاع بين 25 تا 35 هزار پايي اقدام به مانور و رهايي بمب مي‌كنند اكنون با سامانه جديدي ميشود اين ارتفاع را به خوبي پوشش داده و با آنها مقابله كرد.
منابع تحقيق :
scud.persianblog.ir
tinypic.com
military.ir
Alef.ir
Daneshju.ir/forum
iranpressnews.com
خبرگزاري فارس
/ن