آمار کاربران اينترنت در ايران به موضوع مورد مناقشه اي بين مراجع مختلف تبديل شده است؛ اخيرا معاون امور مجلس رييس جمهور در همايشي اعلام کرد که هنوز ضريب نفوذ اينترنت در کشور 11 درصد است که طبق اعلام اتحاديه جهاني مخابرات 50 درصد کم تر از متوسط جهاني است. اما وزير ارتباطات در همان جلسه درباره ميزان ضريب نفوذ اينترنت کشور گفت: اين ميزان و درواقع ضريب نفوذ اينترنت در کشور ما 34/9 درصد است که البته ما برروي شاخص ها و تعيين آن ها بحث داريم و اهداف مختلفي برروي اين شاخص ها وجود دارد؛ اما به نظر مي رسد تعيين هرچه سريع تر يک فرمول علمي قابل قبول ضروري است و مي تواند پايان بخش اين اختلافات آماري باشد.
سرشماري کاربران اينترنت و ارايه آماري دقيق در اين زمينه از جمله مواردي است که تا امروز در کشور مورد توجه جدي و مناسب واقع نشده و اين در حالي است که با توجه به نفوذ روزافزون اينترنت در زندگي مردم اين سرشماري مي تواند با ارائه تصويري مناسب از ميزان و حوزه هاي نفوذ اينترنت در کشور، بستر مناسبي براي سياستگذاري و برنامه ريزي در اين حوزه را ايجاد کند.
به عقيده کارشناسان، ارايه آماري دقيق از کاربران اينترنتي کشور علاوه بر آنکه در تعيين جايگاه واقعي کشور نسبت به ساير کشورهاي منطقه و جهان بسيار موثر خواهد بود، با توجه به اهميت شاخص ضريب نفوذ اينترنت و همچنين فقدان اطلاعات کافي در اين زمينه براي محاسبه شاخص هاي بين المللي هم بسيار ضروري است.
سرشماري کاربران اينترنت کشور يکي از اقدامات اخير شرکت فن آوري اطلاعات با همکاري مرکز آمار ايران است که به گفته مسوولان، با هدف تحقق اهداف مرکز توسعه و مديريت اينترنت (متما) انجام مي شود که يکي از آن ها نيز طرح تعيين ضريب نفوذ اينترنت کشور به عنوان اولين اقدام عملي در تعيين شاخص هاي فن آوري اطلاعات کشور است.
اما در خبرها اعلام شد که معاون شرکت فن آوري اطلاعات ايران از نهايي شدن فرمول جديد محاسبه ضريب نفوذ اينترنت در کشور خبر داد و گفت: اين فرمول در قالب يک پروژه و توسط دانشگاه صنعتي شريف تعيين و محاسبه شده است.
اين فرمول ظاهرا به مراتب دقيق تر از روش هايي است که پيش از براي تعيين ضريب نفوذ اينترنت در کشور استفاده مي شد و داراي پارامترهاي اندازه گيري بيش تري است و اين اميد وجود دارد که با بهره گيري از اين روش آمار واقعي تري از تعداد کاربران اينترنت در کشور بدست آيد.
سال گذشته دانشگاه شريف توانست با ارايه بهترين طرح، برنده مناقصه شرکت فن آوري اطلاعات شود و تعيين ضريب نفوذ اينترنت را به روش علمي و براساس اطلاعات شبکه آغاز کند. اغلب آمارهايي که تاکنون درباره ضريب نفوذ اينترنت اعلام شده، بي ترديد خالي از اشکال نبوده است که با بهره گيري از فرمول جديد اين آمارها بهبود مي يابد.

ظاهرا بعد از تهيه فرمول علمي ضريب نفوذ اينترنت توسط دانشگاه صنعتي شريف، اين فرمول مورد بررسي خبرگان و متخصصان نيز قرار گرفت. و اکنون يک فرمول رياضي موجود است که داراي پارامترهاي قابل اندازه گيري متعددي است، بنابراين براي دست يافتن به عدد نهايي، نخست بايد اطلاعات اوليه براساس اين پارامترها بدست آيد.
با توجه به اينکه وجود آمار دقيق از کاربران اينترنتي در کشور براي حرکت در مسير توسعه ضروري است، به نظر مي رسد اين اقدام شرکت فن آوري اطلاعات با همکاري مرکز آمار ايران نيز با توجه به اهداف اعلام شده و در راستاي تحقق اين امر باشد.
به عقيده تحليلگران براي مشخص شدن ضريب نفوذ اينترنت در هر کشور بايد تعريف دقيقي از يک کاربر اينترنت ارايه شود و همچنين بايد تقسيم بندي درستي از کاربران، به عنوان کاربران مبتدي تا حرفه يي نيز صورت بپذيرد که مثلا در اين زمينه، در اغلب آمارگيري ها درباره ضريب نفوذ اينترنت در جهان، از اقدامات ميداني کمک گرفته مي شود؛ به اين معني که تعداد قابل توجهي از افراد از قشرهاي مختلف، درآمدهاي متفاوت و غيره به طور مستقيم مورد پرسش قرار مي گيرند تا با جمع آوري اطلاعات بتوان ضريب نفوذ اينترنت را بااحتمال دقيق تري به دست آورد.
به گفته دست اندرکاران اجرايي طرح سرشماري کاربران اينترنت در کشور، استانداردهاي بين المللي اي براي تعريف کاربران اينترنت وجود دارد که با استعلام رسمي و پاسخ هايي که دريافت کرده اند اين واژه را اين طور تعريف کرده اند:" کسي که در يک سال گذشته به عنوان مثال از ابتداي سال 87 به هر نحو و روش و با هر مدتي (مانند DailuP، تلفن همراه، استفاده از رايانه هاي محل کار، دانشگاه و غيره) به اينترنت وصل شده و از خدمات آن استفاده کرده باشد" در نتيجه در اين طرح، کاربر اينترنت فردي است که طي 12 ماه گذشته در داخل کشور با اتصال به شبکه اينترنت از يکي از خدمات اينترنتي استفاده کرده باشد.
آنچه در انجام اين طرح مهم به نظر مي رسد نحوه اجرا و هماهنگي آن، با اهداف مدنظر است که به عقيده برخي کارشناسان، طرح سرشماري از کاربران اينترنت که با اختصاص سرمايه ميليوني از سوي شرکت فن آوري اطلاعات و با همکاري مرکز آمار ايران در حال اجراست، در اين حوزه با مشکلات و چالش هايي همراه است.
طرح سرشماري با انتقادهايي هم روبه روست؛ برخي تحليلگران معتقدند در شرايطي که کيفيت و سرعت اينترنت در ايران هم چنان با چالش مواجه است، بهتر است به جاي پرداختن به پروژه هايي مانند سرشماري، تلاش و صرف هزينه ويژه اي برروي ارتقاء کيفيت اينترنت در کشور انجام شود.
برخي پژوهشگران حوزه IT هم بر اين عقيده اند از آنجا که اکثر کاربران کشور از طريق روش Dailup به اينترنت وصل مي شوند؛ بنابراين نمي توان به آمار ارايه شده از نتايج اين طرح اتکا کرد؛ چرا که در حال حاضر اتصال به اينترنت از طريق Dailup در اکثر کشورهاي جهان منسوخ شده است و آن ها رو به خدمات پيشرفته و پرسرعتي مثل ADSL، WIMAX و ... آورده اند.
همچنين اين آمارگيري از امکان مقايسه ايران با ساير کشورها جلوگيري مي کند؛ زيرا اگر در کشوري 97 درصد کاربران، از طريق ADSL به اينترنت وصل باشند در ايران اين رقم به کمتر از 50 درصد مي رسد، ضمن اينکه حتي در داخل کشور نيز افراد مختلف، از نظر دسترسي و سرعت اينترنت قابل قياس با يکديگر نيستند.
طرح سرشماري از کاربران اينترنت، اگر با دقت مناسب انجام شود و ضريب نفوذ واقعي اينترنت در کشور را مشخص کند، همانگونه که در اهداف انجام آن ذکر شده است مي تواند در جذب منابع خارجي و مشخص شدن جايگاه واقعي ايران در رتبه بندي جهاني موثر باشد و ايران را به عنوان کشوري برجسته و مکاني براي فعاليت افراد به جهان بشناساند.
ضمن اينکه مشخص شدن ضريب نفوذ اينترنت در کشور قطعا اين کمک را مي کند که اگر در اين حوزه، پايين تر از حد استاندارد جهاني مخابرات (ITU) هستيم، با برنامه ريزي هاي اصولي آن را افزايش دهيم؛ بنابراين تحليل اطلاعات به دست آمده از اين سرشماري، به برنامه ريزي دقيق تر و تضمين کيفيت شبکه و تناسب کميت با تقاضا بسيار کمک خواهد کرد.
منبع:مديا نيوز
/ن